– सुरजवीर बज्राचार्य

सप्तरीया घटना । छखे नेकपा एमालेया मेची महाकाली अभियान । मेखे मधेसी मोर्चां संविधान संशोधन यानाः माग सम्बोधन यायेमाःगु सःलिसें एमालेयात मू पंगः थनाच्वंगु अवस्था व उकिं थ्व अभियानयात पनेगु खँ ।

थुकिं सप्तरीया घटना गथेभनं ग्यानापुक जुल उलि थ्यंक अनुमान यायेत मनं मब्यूसां मधेश आन्दोलनया झ्वलय् नेपाःया सुरक्षा निकायं यानावयाच्वंगु बारम्बार आलोचना जुइगु ब्यवहारं थथे अनुमान यायेत बाध्य नं याः ।

जुल नं अथे हे । फागुन २१ गते झापाया काकडभिट्टां न्ह्याःगु थुगु अभियान फागुन २३ गते सुनसरीं सप्तरी थ्यंन । सप्तरी थ्यंकाःलि ब्वलनेफुगु असुरक्षायात ध्यानय् तयाः तातुनातःगु थासय् आमसभा मयाःसे गजेन्द्रनारायण सिँह औद्योगिक क्षेत्रय् आमसभा याःगु खः नेकपा एमालें । ज्याझ्वः जुयाच्वंगु थुगु थासय् मधेशी मोर्चाया कार्यकर्तातय्‌सं छचाखेरं घेरे यानाः विरोध यानाच्वंगु खःसा सप्तरी थ्यंकः वःगु पुचःयात थाय्‌थासय् हाकूगु ध्वाँय् क्यनाः विरोध यानाच्वंगु खः । थ्व सिबे न्ह्यः नं अभियानया प्रचार यानाच्वंम्ह छम्ह एमाले कार्यकर्तायात ख्वालय् हाकः इलाब्यूगु खः मोर्चाया कार्यकर्तातय्‌सं ।

थ्व अभियान व आमसभाय् उम्ह कार्यकर्तायात एमालें वीर योद्धा धयाः हन । थ्व अभियान व मधेशी मोर्चाया मतिपाखें छुं बांमलाःगु घटना मजुइमा धकाः थ्यंमथ्यं १२०० जनपद व ४०० सशस्त्र प्रहरी तैनाथ जुयाच्वंगु खः उबले । न्ह्यानाच्वंगु ज्याझ्वःया मू आकर्षण एमाले अध्यक्षं न्वंवात । मोर्चाया कार्यकर्तातनापं थाय्‌थासय् प्रहरी झडप नं जुल । स्थिति हिल ।

आन्दोलनकारीतय्‌गु पाःगु ब्यवहार वाःचायेकाः न्वचु चिहाकः बियाः ज्याझ्वः क्वचायेकल एमाले अध्यक्षं । न्ह्यां वयाच्वंपिं आन्दोलनकारीतय्‌त पनेमाःगु स्थिति वःगु धकाः गोलीं कयेकल । गोलीं कःपिं ग्वःम्ह अले ग्वःम्ह मन्त धइगु खँय् आपालंसिया आपालं तथ्य व तर्क ।

गुलिंसिनं न्हय्‌म्ह धाल, उकिइ मेगु माध्यमं स्वम्ह भारतीय धकाः तनाबिल । एमालेया थुगु अभियान पनेगु नितिं मेमेथाय् च्वंपिं जक मखु भारतीयत नं आपालं सप्तरीइ वःगु व लज दक्वं जाःगु खँ नं पिदन । सीपिनिगु ल्याः गुलिंसिनं न्याम्ह धाल । एमाले पार्टीं सामुहिक हत्याया कुतः याःगु धकाः नं धयाबिल । मञ्च च्याकेगु ज्या याःगुलिं स्थिति नियन्त्रणं पिहांवंगु जुयाः गोलीं कयेकूगु खँ वल । हाकनं गोली सुनां कयेकल धइगु खँय् नं सुरक्षा निकाय दथुइ सशस्त्र प्रहरीं गोली कयेकूगु धकाः खँ वयेवं अलमल अन नं ब्वलन ।

थज्याःगु अल्याख अलमल संचार माध्यमपाखें सुनां न्हापा ब्रेकिङ बुखँ बीगु धइगु धेधेबल्लाः जूगु खः धयादी सप्तरीया पत्रकार श्याम सुन्दर यादवं । वय्‌कःयाकथं सामाजिक संजालय् नं अज्याःगु आपालं पोष्ट जुल । थुलि सम्वेदनशील घटनाय् नं ब्रेकिङ न्यूजया नितिं तथ्ययात च्यूताः मतःसे वःगु बुखं वास्तविकता मालेत अतिकं अलमल थुगु घटनाय् च्यूताः तयाच्वंपिं ब्वमि, न्यँमि व स्वकुमिपिन्त ।

पत्रकारपिन्सं ब्यक्तिगत रुपं सामाजिक संजालय् अले संचारमाध्यमं नं मदुपिनिगु नां गनं पिताम्बर मण्डल, गनं पिताम्बर यादव, गनं सन्जन मेहता, संजय मेहता थें जाःगु आपालं अलमलं मनू सीगु घटनाय् नं समाचारया ब्यवसाय तःधन धइगु तायेकेमाःगु अवस्था ब्वलन । थुलि जक मखु प्रमुख जिल्ला अधिकारीं नं प्यम्ह मन्त धकाः गलत सुचं पितबिलसा मधेसी मोर्चाया विज्ञप्ति तकं सञ्जन मेहता, दिगम्वर यादव, पिताम्बर लाल मण्डल अले आनन्द शाह गोलीं कयाः मन्त धकाः प्यम्हसिगु नां वल । स्वम्ह मदुगु वास्तविकता लिपा पिदन । 

स्थिति नियन्त्रणय् कायेगु नितिं कर्फ्यू तयेमाःगु अवस्थाया चर्चा जक मखु कर्फ्यू जुल धइगु बुखँ नं वल । सहलह जूगु निर्णय मजूगु थुगु खँया घोषणा नं यानाबिल संचार माध्यमं । अले मेगु छगू बुखँ नं पिदन कि मधेसी मोर्चां सरकारयात बियातःगु समर्थन लितकाल ।

लिपा मुंज्या च्वनाः मधेसी मोर्चां न्हय्‌न्हुया दुने माग पूमवंसा समर्थन लित कायेगु धाल । सरकारया विज्ञप्ति कथं २०७३/११/२३ गते सप्तरी जिल्लाया राजविराज नगरपालिका वडा नं. १ या औद्योगिक क्षेत्रय् आमसभा जुयाच्वंगु इलय् उगु आमसभाया विरोध यासें पनेगु नितिं ज्याझ्वः जुयाच्वंगु थाय्‌पाखे न्ह्यायेत उत्तेजित जुयाः नाराबाजी यानाच्वंपिन्त सुरक्षाकःमिपिन्सं २ किलोमिटर तापाक्क छघौनिसें पनातःगु व लःया फोहरा, अश्रुग्याँस, लाठीचार्ज व हवाई फायर यानाः पनेगु कुतः याःगु तर भीड लिमच्यूसे अझ आक्रोशित जुयाः सुरक्षाकःमिपिन्त ल्यूने घ्वानाः आमसभा जुयाच्वंगु गेटय् तक थ्यंकःवःगु व यक्व मनूतय्‌गु उगु भीडं सुरक्षा घेरा त्वाःथलेगु नितिं अप्पां कयेकेगु जक मखु पेट्रोल बमं कयेकाः ज्याझ्वः जुयाच्वंगु थासय् ब्वति कयाच्वंपिन्त नं आक्रमण यायेत स्वःगुलिं सुरक्षाकःमिपिन्सं हाकनं हवाई फायर यानाः रबरया गोलीं कयेकूगु खः ।

थुकिं नं नियन्त्रणय् मवःगुलिं बाध्य जुयाः प्रशासनं पुलिं क्वय् गोलीं कयेकेत आदेश ब्यूगु व स्थिति नियन्त्रणय् कायेगु झ्वलय् गोलीं कयाः पिताम्बर लाल मण्डल, आनन्द शाह, संजन महतो स्वम्ह मदुगु व न्हय्‌म्ह घाःपाः जूगु न्ह्यथन । थ्व खँया अःखः छगू भाइरल जूगु भिडियों मेगु खँ न्ह्यथन । गुगु गजेन्द्रनारायण सिँह औद्योगिक क्षेत्रया पूर्वपाखें रामलक्ष्मण मार्गय् जूगु घटना खः । आन्दोलनकारी छखे तर मेखे च्वनाः थुगु झडपया स्वयाः च्वंपिन्त प्रहरीं याःगु आक्रमणया भिडियो यूट्युबलय् पिदन ।

थुगु घटनाय् घाःपाः जुयाः सनेमफयेधुंकूम्हसित तकं प्रहरीं दायेगु/थ्वायेगु मत्वःतू धाःगु छगू रिपोर्टिङय् श्यामसुन्दर यादवं कनादिल । अझ सरकारं विज्ञप्तिपाखें धाःगु लःया फोहरा छ्वाकूगु खँ सप्तरीइ सक्रियपिं पत्रकारतय्‌सं गलत धाल “सुरक्षाकःमिपिन्सं आन्दोलनया झ्वलय् सुरक्षाया नितिं पालना यायेमाःगु सामान्य नियम नं पालना मयाः ।” छ्यनय् व छातीइ गोली कयेकूगु खँय् जनकपुरया पत्रकार रामआशिष यादवं न्ह्यसः थनादी “मधेशय् आन्दोलन जुलकि मेथाय् थें सुरक्षाकर्मीत संयमित छाय् जुइमखु ? छाय् छ्यनय् ताकेयाइगु ? छाय् छाती ताकेयाइगु ? छाय् मचा, बुढाबुढी तकं धाइमखुगु सुरक्षाकःमितय्‌सं ?”

अझ थ्व छगू अभियान व आन्दोलनया दथुइ सीपिनिगु विषय खँ पिदनेवं झन् हे अजू चायेकाबिल सकसितं । सीपिं छम्ह ग्वाः पसल्या, छम्ह कृषक, छम्ह कर्मचारी । थज्याःपिं सर्वसाधारणपिं । “वास्वतय् वय्‌कःपिं मोर्चाया कार्यकर्ता हे मखु” धयादी सप्तरीया पत्रकार श्यामसुन्दरजुं ।

थ्व थें जाःगु घटनाक्रमय् वास्तविकता गुकथं मालेगु ? अझ पत्रकारतय्‌गु राजनीतिक रंगं क्यूगु बुखँया हुनिं ब्वलनीगु अलमल नं थुकी तनेमाः । थीथी राजनीतिक दलनाप सत्तीगु पुचःया नेता पत्रकारतय्‌सं दलीय प्रभावया चश्मां छगू हे घटनाय् खनीगु थीथी दृष्य नं छगू मनिंगु अनुभव खः । स्वम्ह मनू मन्त धाःगु बुखँ, सप्तरीया असुरक्षा, आन्दोलन, मधेशया सः सिबे नं एमालेया अभियान व आमसभा सप्तरीइ तःजिक क्वचाल धाःगु बुखँ मू बुखँ कथं गुगुं संचार माध्यमं पिदन ।

सप्तरीया तनाव व बन्दं प्रभावितपिं, सीपिं, सीपिनिगु परिवारया ख्वबिया मूसिबें छगू दलया अभियानया महत्व खंपिन्सं अभियान व तःजिक क्वचाःगु आमसभाया प्राथमिकतां जाःगु बुखँ थुकिया दसू खः । मेखे सुनसरीया पत्रकार रत्नप्रसाद आचार्यनाप खँ जूबलय् “जि ला मधेशी थें मच्वं, जि ला गथे यानाः सुरक्षित जुइगु थें तायाच्वन” धयादिल । मधेश आन्दोलनया झ्वलय् पहाडीतय्‌त ल्यूगु व असुरक्षित जुयाः थःगु थाय्‌बाय् त्वनेमाःगु दुःखद घटनां नं थुकथंया अविश्वास व थःगु हे देशय् कतःया भूमिइ च्वने थें भय ब्वलंकाब्यूगु दु ।

मेखे सप्तरीया घटनायात कयाः मधेशी पत्रकारतय्‌सं धाइ “एमालें सुनसरीं हे गाक्क मनूत जक मखु पत्रकारत नं ज्वनावःगु खः ।” थःथःगु मतिइकथं देय् न्ह्यायेमाःगु, मेपिनिगु दुःख जक मखु अस्तित्व तकं अस्वीकार यायेगु राजनैतिक न्ह्यलुवातय्‌गु प्रवृत्ति ला छखे दोषी ख हे खत । तर थ्व दोष चीकेत मूवंगु भूमिका म्हितेमाःगु संचार ख्यलय् थीथी राजनैतिक दलया कार्यकर्ता जुयाच्वंपिं संचारकःमि व नेता कार्यकर्तां जाःगु संचार माध्यमपाखें ब्वलनीगु अन्यौल नेपाःया नितिं छगू तःधंगु दुर्भाग्य खः । राजनैतिक दलया सुपाचं भुनातःपिं संचारकःमिपिं व संचार माध्यमया बोलबालां संचारख्यः हे आः प्रत्येक दुघर्टनाया कारण जुइगु भय अझ अप्वःगु दु । थःगु भाय् व थाय्‌या नितिं जूगु थीथी आन्दोलनय् थज्याःगु भयं जाःगु अनुभव नेवाःतय्‌सं नंयाना वयाच्वंगु खँ खः ।