जनताया स्वास्थ्यय् जुयाच्वंगु लापरवाही
जुजुमान महर्जन
थौंकन्हय् जनताया दथुइ चर्चा जुयाच्वंगु ल्वय् खः, डेंगु । थ्व ल्वय् छगू निगू जिल्लाय् जक मखु, नेपाःया हरेक जिल्लाय् धइथें न्यना वनाच्वंगु दु । तराईनिसें पहाडी जिल्लाय्तक उतिकं हे न्यना वनाच्वंगु थुगु ल्वय्या हुनिं जनमानसया दथुइ छगू कथं त्रास न्यना वनाच्वंगु दुसा भचा ज्वरो वय्सातं हे थुुगु ल्वय्या शंका यानाः अस्पताल थ्यनाच्वंगु खनेदु । खय्त ला दक्व थासय् थुगु ल्वय् न्यना वनाच्वनीगुलिं थुकियात कयाः उकथं त्रास ब्वलनीगु अस्वभाविक मखु ।
ज्वरो वइगु, साःसाः स्याइगु, मिखा स्याइगुलिसें छ्यंगुली फ्वतफ्वत खनेदइगु थुगु ल्वय्या लक्षण खः । अथेखःसां थौंकन्हय् मौसमया परिवर्तनया हुनिं सेखंया भाइरल जुयाच्वंगु इलय् नं ज्वरो जक वःसा डेंगु हे जूगु खःला धकाः ग्याचिकुं अस्पताल थ्यनाच्वंगु दु । गुकिंयानाः स्वास्थ्यकःमिपिन्त नं थाकुयाच्वंगु दुसा मेखे ल्वगितसें नं उलि हे सास्ना फय्मालाच्वंगु खनेदु ।
थ्व हे झ्वलय् नेपाल सरकारं टेकुइ च्वंगु शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालय् डेंगु जाँच याय्गु ज्या निःशुल्क यानाच्वंगु दु । थुकिया खास हे वासः मदु धकाः धयाच्वंपिं चिकित्सकपिन्सं विशेष यानाः सिटामोल नय्गु व प्रोटीन अप्वः दुगु झोल पदार्थलिसें ठोस पदार्थ नय्गु सल्लाह बीगु यानाच्वंगु दु । अप्वः धइथें आराम काय्गु हे थुकिया उपचार खः धाःसां पाइमखु ।
थजाःगु अवस्थाय् थौंकन्हय् महामारीकथं न्यना वनाच्वंगु डेंगुयात कयाः सरकारं खास हे ध्यान बियाच्वंगु मदु धकाः स्वास्थ्य मन्त्रीया तकं राजीनामा फ्वनेगु ज्या शुरु जूगु दु । खय्त ला थुकियात कयाः सरकार गुलि निर्लज्ज जुयाच्वंगु दु धाःसा आः वयाः टेकुइ च्वंगु शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालय् जाँचय् याइगु किट हे गुणस्तरहीन जूगु सीदुगु दु । अन वःपिं गुलि नं ल्वगित दु, लक्षण ज्वःलाःसां नं ‘नेगेटिभ’ क्यनेगु जक मखु, स्वयम् स्वास्थ्यकःमिपिन्सं ल्वगिया हि किटपाखें जाँच याइगु इलय् थजाःगु समस्या दोहरे जुयाच्वंगु स्वीकार याःगु दु । अस्पतालया किटपाखें परीक्षण याइबलय् लक्षण छगू, ल्वय् मेगु हे खनेदयाच्वंगु दु ।
थ्व हे झ्वलय् टेकू अस्पतालया प्रवक्तलिसें सरुवा रोगया विशेषज्ञ डा. अनुप बाँस्टोलां किटया उपयोगीता खास हे मदुगु व क्लिनिकलि टेष्ट याय्माःगु खँ धाय्वं जनतात गुलि भ्रमय् लानाच्वंगु दु धइगु न्ह्यःने वःगु दु । वय्कःया कथं डेंगु प्रमाणित याय्गु खःसा एलाइजा अथवा पिसिआर विधि आवश्यक जूगु व किटया माध्यमपाखें ल्वय् सीकेगु विधि हलिंन्यंक हे विश्वास याय्बहः मजू । तर झीथाय् थ्व हे कीटपाखें ल्वय् म्हसीकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । थुकियात ध्यानय् तयाः आः शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोगया अस्पतालपाखें जाँच याय्गु बन्द याय्धुंकूगु दु ।
तर थजाःगु परीक्षणपाखें जनताया स्वास्थ्यय् गजाःगु लिच्वः लाकाच्वन धइगु खँय् धाःसा सरकारं वास्ता यानाच्वंगु मदु । डेंगु ल्वय्या परीक्षण निःशुल्क यानागु घोषणा यानाः सरकारं ज्या यानाच्वनागु दु धकाः प्रचारप्रसार यानाच्वंगु तर गजाःगु कीटपाखें परीक्षण यानाः जनताया स्वास्थ्ययात कयाः खेलवाड यानाच्वंगु दु धइगु थुकिं प्रष्ट जूगु दु । थुकिं जनतायात गुलि दिग्भ्रमित यानाच्वंगु दु धइगु खँय् सकस्यां इलय् वाः चाय्केमाःगु आःया आवश्यकता जूवंगु दु ।
