झी कलाकार रामशेखरया नितिं झी
– सुरजवीर बज्राचार्य
२०४६ सालया आन्दोलनं हःगु ह्यूपा । नेपाल टेलिभिजनं नेवाः टेलिप्याखं दयेकेगु खँ पिथनादिल नेपाल टेलिभिजनया तत्कालीन महाप्रवन्धक भाजु नीर शाहं । व ल्याखं ख्यालि जुजु मदनकृष्ण श्रेष्ठयात टेलिप्याखं दयेकेतः इनाप यानादिल । अतिकं लोकंह्वाःम्ह कलाकार मदनकृष्णया मनय् थःसिबें नं बांलाक टेलिप्याखं न्ह्यब्वयेफइम्ह ब्यक्ति कथं लुइ, रामशेखर नकर्मी ।
नेवाः टेलिप्याखं दयेकेगु नितिं निर्विकल्प भाजु रामशेखरं उबले दयेकादिल टेलिप्याखं ‘१२ बजे’ । मुनासःया ग्वसालय् जूगु ख्यालः धेंधें बल्लाः कासाय् नं न्हापा सिरपाः त्याकूगु थुगु प्याखंया टेलिरुप नं तसकं लोकंह्वात ।
थुगु प्याखनय् मदनकृष्ण, हरिवंशं नं म्हितादीगु खः । थुकथं हे रामशेखरया ल्वमंके मफइगु सृजनाकथं लुयाच्वंगु प्याखं खः न्हिसुतु, झोकमनिम्ह, अले पःखाः ।
थुगु पलाः न्ह्याकेतः लँपु क्यनादीम्ह नेपालभाषाया संकिपा राजमतिया निर्देशक नीर शाहं धयादी – ‘वयकःयाके दुगु अतिकं च्वन्ह्याःगु च्वयेगु, न्ह्यब्वयेगु गुण ला जिं म्हस्यूगु गुण हे खत । तर राजमतिया स्क्रिप्ट तयार यायेगु नितिं नगरकोटया छगू होटलय् थ्यंमथ्यं प्यन्हुति च्वनाः दुर्गालाल श्रेष्ठ, रामशेखर नकःमि अले जि ।
अन वयकःयात अझ बांलाक म्हसीकेगु ह्वःताः चूलात । आपालं गुणं जाःम्ह राजमति संकिपाया धकिंबाखं च्वमि मध्ये छम्ह रामशेखर अतिकं हनेबहःम्ह बौद्धिक व प्राज्ञिक ब्यक्तित्व कथं जिं उबले म्हसिल, रामशेखरजु व हे गुण समाजयात ब्युब्युं न्ह्यानाच्वन । थःगु जीवन पानाच्वन ।
उकथं समर्पितपिं म्हो हे जक खंगु दु जिं नेपालय् । थ्व इलय् निम्ह तसकं महानपिंनाप जि सत्तीखन । छम्ह कवि दुर्गालाल खःसा मेम्ह रामशेखर नकर्मी खः । थुगु ऐतिहासिक प्याखनय् राजमतिया बाखं कनीम्ह सूत्रधारकथं वय्कलं म्हिता नं दिल ।’
टेलिप्याखंया गुण जक मखु ख्यालि जुजुया लुमन्तिइ लुइगु आपालं लुमन्तिमध्ये मेगु छगू धइगु वि.सं. २०२८ सालपाखेया लू नं खः । देयया सम्पत्ति नेपालभाषा, साहित्य, तजिलजि म्वाकातयेमाः धइगु तातुनां स्वंगु मुनासः पुचलं ख्यालः धेंधें बल्लाः कासा याइगु ईया लुमन्ति खः थ्व ।
उबले उगु पुचलय् श्रीराम श्रेष्ठ नायः, मदनकृष्ण श्रेष्ठ छ्याञ्जे । ‘उबले ख्यालः धेंधें बल्लाः कासाय् रामशेखरजुया ख्यालः दइ मदइ धइगु च्यूताः दयाच्वनीगु सकसिया । ख्यालः निश्चित ईया दुने क्वचायेकेमाः, वसिबें ताःहाकः जुलकि नम्बर क्वपालेगु नियम । रामशेखरया ख्यालः क्यनेज्या जुलकि क्वःछिनातःगु ईसिबें ताःहाकः जुइगु । नियमकथं नम्बर क्वपापां नं रामशेखर हे न्हाप लाइगु, उलि बांलागु ख्यालः क्यनादीगु उबले वयकलं ।’
समाजया दोषय् ख्याः ल्वाकछ्यानाः न्ह्यब्वयेगु गुणं जाःम्ह रामशेखरया ब्यक्तित्वया बारे साहित्यकार सौरभ शाक्यं धयादी ‘मचाबलय् जिमिगु गल्लिइ सापारुया छवाः अथे धायेबलय् सायाःबलय् म्ये हालाः प्याखं हुलाः वइगु लुमं, जि ल्यायम्हबलय् त्वाःयापिं जानाः छगू नाटक क्यनेगु क्वःछित, व नाटक बुद्धकालीन बाखंया लिधंसाय् दयेकेगु ज्या जुल “दानी बिसन्तर” ।
रामशेखर नकःमिं दयेकादीगु नाटक ।
नाटकय् विसन्तरं मंगल किसि दान बीगु क्वःछी, थ्व खँया जनतातयसं विरोध याइ अले धाइ ‘थज्याःम्ह जुजुयात झीसं थ्व देसय् तयेफइमखु’ । जुजुं शासन यानाच्वंगु व जुजुया विरोधय् छुं न्ववायेमज्यूगु अले राजनीतिक गतिविधि वर्जित जुयाच्वंगु पञ्चायत शासन विरोधी खः थुगु घटना । जि बाखंया सिलसिलेवार एनाउन्स यानाच्वनाम्ह । उबले नाटकया डायलगयात कयाः पुलिसं न्यंवल । च्वमि ग्व धकाः माः वल ।’
राजनीतिक ह्यूपाःया नितिं थःगु कलाया माध्यमं सक्रियम्ह रामशेखरं लुमंकादी – ‘उबले ‘लाता’ धाःगु नाटक क्यनाबलय् न्हापांगु दिनय् क्यनेधुंकाः निन्हुगु दिनय् क्यनेमते धकाः प्रशासनं पन । सकलें नाटक स्वयेत वइ, गथे यानाः मक्यनेगु धइगु तर्कं ज्या मयात । जबरजस्ती क्यनेगु ज्या जुल । प्रशासनं पंगः थन, रामशेखर धइम्ह सु खः धकाः न्यन, सुनां क्यनामब्यू । बचे जुल ।’
जनताया दुःख व खँयात गथे खः अथे कलात्मक शैलीं सकसिनं थुइक, न्ह्यइपुक, नुगलय् थीक कने, क्यनेफुम्ह ब्यक्तिकथं जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठं रामशेखरयात खंकादी ।
गुगु विधाय् ल्हाः तयादिल व हे विधाय् पोख्तम्ह रामशेखरं बाखं च्वयादिल । बाखं च्वज्याया बारे रामशेखरं नकःमिं कनादी – ‘उबले बाखं च्वयेगु अले न्यंकेगु, थथे बाखं न्यंकाबलय् अप्वःसिनं बांला धाइगु । ‘आश्चर्य’ नांगु बाखं झी पत्रिकाय् पिदन ।
व हे बाखं वाचन यानाः न्यंकाबलय् केदारमान ब्यथितं मेगु बाखं नं च्वयातयागु दुला ? धकाः न्यनादिल । जिं मदु धया । वयकलं ‘मदुसा च्व न्हिं’ जिं छापे यानाबी । धकाः हःपाः बियादिल । उगु बाखं न्हूगु बाखं पुचः सफुतिइ पिदत अले पाठ्यक्रमय् नं दुथ्यात । ख्यालः सफू ‘धिन्ताल्ल’, बाखंमुना सफू ‘स्वतिपाँय्’ अले ‘सिमात फःफः स्व’ पिदन । २०२८÷२९ सालय् पिदंगु छगू उपन्यास “नसंफाःगु चा” उबलेया दकले तःधंगु सिरपा श्रेष्ठ सिरपा त्याकूगु उपन्यास खः ।
उबले युगकवि सिद्धिचरण श्रेष्ठं ‘उपन्यास च्वयेगु त्वःतेमते’ धयादिल । धुस्वां सायमिं नं च्वज्या निरन्तर न्ह्याकेत धयादिल । तर बाखं/उपन्यास च्वयेबलय् ब्वमिपिन्सं जक ब्वनीगु, म्हसीगु अले प्रतिक्रिया नं लिपा जक वइगु तर ख्यालः/प्याखं च्वयेबलय्क्य/नेबलय् यक्व मनूतय् दथुइ न्ह्यब्वयेगु व तुरुन्त प्रतिक्रिया वइगु ल्याखं मेगु विधाय् ध्यान म्ह्वः जुल । ख्यालः/प्याखंपाखे अप्वः ध्यान वन’ धयादी रामशेखर नकर्मीं ।
रामशेखरया कला ख्यलय् क्वसाःगु मनं व ज्यां नयेखनीमखु धकाः परिवारं पनेत स्वल । कोथाय् कुना नं तल । तर झ्यालं पलिं जुयाः मेपिनिगु पलिंपलिं छेँय्नं पिहांवनीम्ह वयकःयात पनेगुया अर्थ मदुगु तायेकाः परिवारं पनेगु त्वःतल । उबले गुन्पुन्हीबलय् चच्छि चच्छि प्याखं पिकाइगु, स्वयेगु । थः नं म्हिते दःसा ज्यू धइथें ताइगु । लिपा नृत्य कला मन्दिर पलिस्था जुइधुंकाः सचिवया जिम्मा नं कयादिल अले ‘साहसी महिला’ नांगु नाटक छगू नं म्हितादिल, नाटक लोकंह्वात । पलाः न्ह्यात ।
‘उबले मनोरञ्जन धइगु हे दबू खःसा प्याखनय् म्हितेबलय् ल्यासेतय्सं नं स्वइगु जुयाः म्हिते मन दइगु । तर लिपा नाटक च्वच्वं, म्हितुम्हितुं, पासापिनिगु संगत व ज्ञानीबुद्धिजीवीपिनिगु हःपाः व थम्हं नं यानागु अनुभव अले अध्ययनं प्याखंया माध्यमं समाजय् ह्यूपाः वः खनी धकाः थुल, पलाः निरन्तर न्ह्यानातुं च्वन ।’
प्याखंया माध्यमं समाजयात गुकथं हिलेफइ, समाजय् दुगु मभिंगु, बांमलाःगु, अन्याः, अत्याः गुकथं चीकेफइ धकाः हे प्याखं च्वयेकेगु, दयेकेगु, म्हितेगु धयादीम्ह रामशेखर नकर्मीयात ह्यूपाःया नितिं छगूयां छगू प्याखं हे बांलाःगु माध्यम थें ताःगुलिं नं वयकःयाके बिलिबिलिं जाःगु सकसिनं निरन्तरता ब्यु धाःगु गुण समाजं म्हो हे जक अनुभव यायेखन ।
लिपांगु इलय् वयाः वयकःया जीवन हे छगू दुःखं जाःगु प्याखं थें जुयाब्यूगु दु । भ्ुखाचं छेँ थुनाबिल । बाय् न्हन । ल्वचं शरीर गंकाबिल । थौंकन्हय् भक्तपूर क्यान्सर अस्पतालय् वासः याकाच्वनादीम्ह रामशेखरं झीगु समाजयात, झीगु भाय्, थाय् व तजिलजियात याःगु गुण लुमंके । झीगु समाज व देययात स्वस्थ यानातयेत वयकलं यानादीगु ज्या लुमंके अले वयकःया उसाँय् भिंकेत फूचाःगु यायेत छवाः जुयाः न्ह्यज्याये । समाजयात सदां न्हीकाः अले थुइकाच्वंम्ह रामशेखरयात थ्व इलय् समाज माःगु दु । झी माःगु दु झी कलाकर रामशेखर नकःमियात ।
