२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

भारत सकारात्मक जूसा जक दक्षिण एशिया शान्ति जुइ

डी.आर. खड्गी
 
थौंकन्हय् हलिमय् तसकं चर्चा जुयाच्वंगु छगू विषय चीन व भारत दथुइ जुयाच्वंगु द्वन्द्व । थुगु निगू देसया सीमानाय् तनाव ब्वलनाच्वंगु हुनिं यूरोप व अमेरिकाया जनतातसें थ्व निगू देय् दथुइ युद्ध जुइफु धकाः अनुमान यानाच्वंगु दु । अझ ला थ्व निगू देसया सीमानापाखे निगू देसया सेनापाखें छुं सामान्य घटना जुल कि युद्धतकं शुरु जुल धकाः हल्ला यानाच्वनी । हल्ला जुइगु नं स्वभाविक हे खः, छाय्धाःसा थौंकन्हय् भारतयात नेतृत्व यानाच्वंम्ह प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी खः । नरेन्द्र मोदीया राजनीतिया शुरुवात आर.एस.एस.पाखें जूगु खः । आर.एस.एस धइगु संगठन कट्टर हिन्दूवादी संगठन खः ।
 
थ्व हे हुनिं मोदी भारतीय जनता पार्टीया नेता खःसां नं वय्कःया झुकाव आर.एस.एस.पाखे जुयाच्वंगुलिं मोदीया स्वभाव हे आक्रमक जुयाच्वंगु खः । अझ धाय्माल धाःसा मोदीया राजनीति शुरुवात सेप्टेम्बर ११पाखे चर्चा जुयाच्वंगु अमेरिकाया ट्वीन टावर कट्टरपन्थी मुस्लिमतसें ध्वस्त याःगु इलंनिसें जूगु खः । सन् २००१पाखे गुजरातया मुख्यमन्त्रीयात केन्द्रीय सरकारं चीकाः नरेन्द्र मोदीयात मुख्यमन्त्री दय्कल । मोदी मुख्यमन्त्री जुयाः स्वला लिपा गुजरातय् सागमति हत्याकाण्डया नामं तसकं चर्चा जुल । व हत्याकाण्डय् ५९म्ह हिन्दू यात्रीतय्त मुस्मांतसें हत्या याःगु खः धकाः तसकं बय्बय् यात ।
 
लिपा कट्टर हिन्दुवादी पार्टी आर.एस.एसया कार्यकर्तातसें बदला काय्गु ज्या यात । अर्थात थ्यंमथ्यं नीन्यासःम्ह मुस्मांतय्त बस्ति बस्तिइ वनाः स्याय्गु ज्या यात । नीन्यासःम्ह मुस्मांतय्गु हत्याकाण्डय् आर.एस.एस. संगठनया कार्यकर्तातसें स्याःगु धकाः दोष बिल । गुजरातया आर.एस.एस.या कार्यकर्तातय्त जक मखु, नेतातय्त तक नं दोष साबित यानाः अदालतं जेलतक छ्वय्गु ज्या जुल । तर नरेन्द्र मोदीयात धाःसा सफाइ बीगु ज्या अदालतं यात । नरेन्द्र मोदीया राजनीति आर.एस.एस.पाखें न्ह्याःगु हुनिं कमजोर जःलाखःला देस विरुद्ध नं आक्रमक जुया वयाच्वंगु खनेदु । भारतया थ्व हे नीतिया हुनिं जःलाखःला देस असन्तुष्ट जुइगु स्वभाविक हे खः । दसूया नितिं नेपाःया कालापानी, लिपुलेकया भूमि भारतया नक्साय् दुथ्याकाः नेपाः विरुद्ध दादागिरी क्यनेगु ज्या यात ।
 
भारतं नेपाःया कालापानी व लिपुलेक थःगु कब्जा याय्गु कासाया रणनीति न्हापांनिसें म्हिता वयाच्वंगु खः । मदुम्ह जुजु वीरेन्द्रया इलय् प्रधानमन्त्री मरिचमान जुयाच्वंगु इलय् नं कुतः यानाच्वंगु खः । मरिचमानया इलय् भारतं चीननाप ब्यापारया नितिं लिपुलेक लँपु जुयाः ब्यापार याय्गु धकाः प्रस्ताव तःगु खः । तर व इलय् चीनं भारतयात लिसः बीगु ज्या जुल । लिपुलेक ला नेपाःयागु धाःगु हुनिं भारतया रणनीति ताःमलात । अथे धयागु भारतया प्रस्तावयात चीनं अस्वीकार यानाबिल । भारतं नेपाःया भूमिं जक मिखा तयाच्वंगु मखु, भुटान, पाकिस्तान व बंगलादेशया भूमी नं मिखा तयाच्वंगु दु ।
 
नेपाः व भुटान ला भारतया न्ह्यःने निरीह जुयाच्वंगु दु । नेपाः व भुटानया नेतात भारतपरस्त जुयाच्वंगु हुनिं खः । तर भारत व पाकिस्तान बरोबर तनाव जुयाच्वनीगु हुनिं भूमि खः धाःसां पाइमखु । भारत व वंगलादेशया दथुइ नं सीमा सम्बन्धि विवाद जुयाच्वनीगु खः । भारत विशाल देस खःसां नं जःलाखःला देसया भूमिइ मिखा तयाच्वनीगु हुनिं जःलाखःला देस भारत खनाः ग्याःगुलिं थथे जुयाच्वंगु खः । अथे हे जःलाखःला देस भारतलिसे न्ह्याबलें असन्तुष्ट जुयाच्वंगु खनेदु ।
 
भारतं जःलाखःला देसयात गबलें नं सकारात्मक दृष्टिं स्वय्गु यानाच्वंगु खनेमदु । जब भारत अंग्रेजी साम्राज्यपाखें स्वतन्त्र जुल, उगु इलंनिसें भारतया नेतातसें नं जःलाखःला देसयात सकारात्मक दृष्टिं स्वय्माःगु खः । छाय्धाःसा अंग्र्रेजी शासनपाखें गुलि नं पीडित जुइमाल, व पीडाया भावना थुइकाः जःलाखःला देसयात नं दुःख बी मज्यू धइगु भावना विकास जुइमाःगु खः । तर अःखः कमजोर जःलाखःला देसयात गथे अंग्रेजी शासकतसें दुःख बियाच्वन उकथं हे भारतया नेतातसें नं जःलाखःला देसयात दुःखकष्ट बियाच्वंगु धइगु हे दक्षिण एशियाया नितिं दुर्भाग्य खः ।
 
जब सन् १९६१पाखे गोवा राज्ययात सैनिक हस्तक्षेप यानाः भारतय् दुथ्याकेगु ज्या जुल, उगु इलंनिसें भारतया हौसला अप्वया वन । अथे धयागु दक्षिण एशियाया शक्तिशाली देस भारतयात छुं नं देसं हेपय् याय्गु आँट याय् फइमखु धइगु खँ जुल । पोर्चुगलया आधिपत्यय् लानाच्वंगु गोवा थःगु अधीनय् लाय्सात कि गृहमन्त्री लालबहादुर शास्त्रीं थथे तक नं धाल, ‘आः झी चीनया विवादित क्षेत्रयात नं सैनिक बलं कब्जा याय्गु ज्या याय्माल ।’ थुकिया अर्थ अरुणाञ्चलया भूभाग कब्जा यायां वनेमाः धकाः अप्रत्यक्षकथं प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरुयात धाःगु खः ।
 
नेहरु नं फरवार्ड पोलिसी नामं सैनिक हस्तक्षेप यानाः भूमि कब्जा या धकाः उजं बीगु ज्या यात । सेना नं शुरुइ पूर्वया फरवार्ड चीनपाखें कब्जा यानाच्वंगु थासय् वनाः भारतीय सेनां आक्रमण याय्गु शुरु यात । तर चिनियाँ सेना न्ह्यःने वनाः भारतीय सेनायात पनाबिल । हाकनं नेहरुया फरवार्ड पोलिसीया नामं पूर्वया अरुणाञ्चल प्रदेसय् सेना वनेगु शुरु जुल ।
 
अरुणाञ्चलया नांजाःगु गुम्बा तवाङ गुम्बा भारतीय सेनां कब्जा यानाः सेनाया पोष्ट दय्कल । तर छुं दिं लिपा ल्हासाय् च्वनाच्वंपिं चिनियाँ फौज वयाः प्रत्याक्रमण याय्गु शुरु जुल । अनं लिपा भारत व चीन दथुइ तसकं ल्वापु जुल । आखिरय् भारत पराजित जुल ।
 
युद्धय् पराजित जूगु हुनिं नेहरुया राजनीतिक व्यक्तित्व जक तहसनहस जूगु मखु, मानसिक व शारीरिककथं कमजोर जुयाः नेहरु थला परय् जुल । अर्थात चिन्ताया हुनिं सदाया नितिं
नेहरु संसारं बिदा जुल ।
 
थौंकन्हय् मोदी नं नेहरुया लाइनय् कडा रुपं राष्ट्रवादी जुया वयाच्वंगु दु । मोदीं बरोबर धाय्गु नं याः चीनलिसे विवादित भूमिया सवालय् म्याकमोहनया प्रोटोकलयात जक मानय् याय्गु जुइधकाः । थुकिया अर्थ अरुणाञ्चलया विवादित भूभाग भारतयागु धाय्त्यंगु खः ।