सरकारया दुई तिहाईया दम्भ
– सुरेन्द्रभक्त श्रेष्ठ
“सुखी नेपाःमि व समृद्धि नेपाः देय्” प्रमुख, कार्यकारी प्रमुख व मन्त्री फुक्कसिगु म्हुतुइ दयाच्वंगु नारा खः । मिखा स्याना च्वंगु इलय् मत नं स्वय् यइमखु धयाथें आमजनताया नितिं उगु नारा उकथं हे सावित जूगु दु । सरकारं ब्यूगु उगु नारा ‘बेमसौमया बाजं’ थें साबित जूगु दु । अथे खःसां जनताया समृद्धिया म्ये थ्वया हे च्वंगु दु ।
आः देशय् छुं जुइ धइगु आशाया संकेत तकं प्राप्त मजुयाः विदेशय् वनीपिं ल्याय्म्हपिनिगु ल्याः न्हिया न्हिथं अप्वया वना च्वंगु दु । अथे खःसां सरकार समृद्धिया नारा थ्वय् केगु धाःसा त्वःतूगु मखुनि । समृद्धिया नारा आः निभालय् पानाः राजनीतिक दलया नेता व उमिगु आसे पासेत राज्यया श्रोत व साधनया दुरुपयोग याना च्वंगु दु । आःतकया घटना क्रमं आम नेपाःमित सुखी मजूसे राज्यया सुख सुविधा प्राप्त याःगु, बिचौलिया, जनतां दुःख स्यूसां नं थःपिन्सं नया वया च्वंगु स्वार्थ त्वःते मफूपिं उच्च पदस्थ कर्मचारी, पहुँचवालात सुखीजुया च्वंगु दु ।
प्रत्येक नेपाःमित न्हियां न्हिथं लजगाःया अभाव, गरिबीया मारय् लाना च्वंगु व टाठा बाठात समृद्धि जुजुं वना च्वंगु अवस्था ब्वलंगु दु । दुई तिहाईया बलय् दना च्वंगु सरकारं समृद्धिया दिशाय् भुजिंतकं स्याय् मफूगु व स्याय्गु संकेत तकं मक्यंगुलिं समस्याया चाङ्गं क्वत्यला च्वंपिं नेपाःमिपिन्त झन् हे निराशा याना ब्यूगु दु ।
आखिर सुखी नेपाःमि व समृद्धि नेपाःया अवधारणा थः हे अमूर्त खः । थुकियात परिभाषित यानाः जनताया जनजीवन अःपुइकेगुली सरकारया ध्यान वंगु आभाष जनतां काय् फयाच्वंगु मदु । थजाःगु अवस्थां राजनीतिक स्थिरता जूसा नं देश समृद्धिया दिशाय् न्ह्याःवनेत नारा ‘चुनावी नारा’ सिवाय् मेगु छुं मखु धइगु धारणा जनमानसय् क्वातुया वना च्वंगु दु । आखिर सरकार राज्यया सुविधायात छ्यलेगु छगू जक लक्ष ताय्काः आत्मरतिइ हे दुनाच्वंगु दु ।
अथवा जनताय् हल्का फुल्का ख्याः यानाः निराशा, समस्यायात त्वपुइगु व भ्रम न्यंकेगु ज्याखँ सरकारी तवरपाखें जुया च्वंगु ला मदु धइगु न्ह्यसः छचा खेरं दना वया च्वंगु दु । सरकार ‘असफल’ जुल धाय्गु ई मवःसां नं सरकार ‘सफल’जुइगु आधारत धाःसा कमजोर जुजुं वनाच्वंगु दु । हरेक सरकारं थः असफल वा अपेक्षायाः कथंया ज्या याय् मफय्वं उकिया दोष कर्मचारी संयन्त्रया कपालय् तय्गु याइ । सरकारया क्वःछिना कार्यान्वयन याय्गु नितिं राजनीतिक नेतृत्व व कर्मचारी नेतृत्व दथुइमाःकथंया समन्वय दय्माः । समन्वय जुइ मफुत धाःसा सरकारं याःगु क्वःछिना कार्यान्वयन जुइ फइ मखु ।
अथे हे सरकारया क्वःछिना कार्यान्वयनया नितिं कर्मचारी तय्त निर्देशन बीगु ज्या नं राजनीतिक नेतृत्वया जुइगु खँयात नं राजनीतिक नेतृत्व याइ पिन्सं ल्वःमंके मज्यू । आः संघीयतायात क्वातुकेगु सवालय् राजनीतिक नेतृत्व व कर्मचारी नेतृत्व दथुइ थुइ केगु खँय् एकरुपता मदु ।
नेपालय् ला ब्यूरोक्रेसीं राजनीतिक नेतृत्वयात बुलुहुं थःगु थें दय्का यंका च्वंगु सरकार व सत्तारुढ दलया नेता तय्गु धापू दु । कर्मचारी तय्गु हुनिं वर्तमान सरकारं प्रभावकारी ढंगं ज्या याय् मफूगु खँ नं प्रधानमन्त्री थःम्हेस्यां हे कर्मचारीपिन्त निर्देशन बीगु झ्वलय् धयादीगु खः । कर्मचारी संयन्त्रं थौंकन्हय्या राजनीतिक ह्यूपाःयात आत्मसातयाय् मफूगु राजनीतिक दल व नेतातसें धया च्वंगु दु ।
आः नं कर्मचारी तन्त्रया मानसिकताय् खास हे ह्यूपाः मवःनिगु राजनीतिक नेतृत्वतसें थु्इका च्वंगु दु । नीतिगत तगिमय् कर्मचारी शासक व सेवाग्राहीया दास जुइमाः धइगु मानसिकता आः नं दनि । कर्मचारी तय्गु अत्याधिक राजनीतिकरणं नं यक्व समस्या वःगु दु । सरकार हिलेवं हे कर्मचारी सरुवा जुया च्वंगु दु । राजनीतिक नेतृत्वं हे अवसर बिया तःपिं भ्रष्ट, असक्षम व पार्टीया झोला ज्वना जुइपिं कर्मचारीतसें याःगु मखुगु ज्याया दोष फुक्क कर्मचारी तन्त्रयात हे बीमज्यूगु नं कर्मचारीतय्गु धापू दु ।
संघीय व्यवस्थायात व्यावहारिक व प्रभावकारी दय्केत राजनीतिक नेतृत्व व कर्मचारी जानाः न्ह्यज्याय् माःगु खँयात थुइकाः राजनीतिलिसे कर्मचारीतन्त्र न्ह्याः वने माःगु खः । राजनीतिक नेतृत्वं नं कर्मचारीतन्त्रयात अझ अप्वः उत्तरदायी व जिम्मेवार दय्केत पहल याय् माःगु खः । थुकियानितिं कर्मचारी नं पुलांगु मानसिकता व संकीर्ण सोचपाखें पिहां वय्माः ।
मेखे सरकार बहुमतया दम्भय् न्ह्यात्थे जूसां नं पेले यानाः वनेगु मानसिकता दय् कूगु दु । चिकित्सा विधय्क पारित जूगु थु्किया हे छगू दसू खः । सांसद तय्के नं “जिपिं जनता स्वयां च्वय् खः ।” धइगु भाव ब्वलंगु दु । सांसद तय्के परिपक्वता खने मन्त । लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यताय् निष्ठा खने मन्त । दुइ तिहाइ बहुमत दुसा न्ह्याग्गु याःसां ज्यू धइगु खनेदत । विरोध याइपिं म्हमस्यू धइगु सोचं सरकार ग्रस्त जुयाच्वंगु दु । सरकारं धाःथें डा. गोविन्द केसीया माग उगु विधयेकं सम्बोधन याःगु मदु । थुकी सरकारं निषेध व सभामुखं जालझेलया राजनीति याःगु दु ।
फाष्ट ट्राय्क, सुख्खा बन्दरगाहया योजनाय् नं सरकारया थजाःगु हे सोच हावी जुया च्वंगु दु । थुकियात विकास व समृद्धिया कार्यान्वयन व राष्ट्रवादी ज्याखँ कथं काइपिं जमात नं मदु । उकिं हे जुयाः खस आर्य समुदायया मुख्तियार केपी शर्मा ओलीयात थुपिं फुक्क विषययात कयाः छुं भचा हे मतलब (च्यूताः) मदुगु विषय जुया ब्यूगु दु ।
