स्वास्थ्य क्षेत्रय् जूगु बांलाःगु ज्या
जुजुमान महर्जन
नेपाःया नागरिकत अप्वः धइथें सास्ना फय्मालाच्वंगु क्षेत्र स्वास्थ्य व शिक्षा खः । मेमेगु देशय् जूसा थुगु निगू आम नागरिकया मौलिक अधिकारकथं निगुलिं क्षेत्रय् निःशुल्क वासः याय्गु व ब्वनेगु अधिकार बियातःगु खनेदु ।
तर झीगु देशय् धाःसा जनताया मज्जि मगाःगु तर दकलय् मध्ये थिकेगु क्षेत्र धइगु हे थुगु जुयाच्वंगु दु । थुकियात कयाः थीथी राजनीतिक नापं बौद्धिक ब्यक्तित्वपिन्सं इलय् ब्यलय् खँ ल्ह्वनेगु याःसा नं थुकियात कयाः सरकारं छुं हे च्यूताः कयाच्वंगु मदु । थुकिया नितिं हे मनूतय्सं प्रत्यक्ष अप्रत्यक्षकथं बांलाःगु नं बांमलाःगु नं ज्या यानाच्वंगु दु, याय्त बाध्य जुयाच्वंगु खनेदु ।
थौंकन्हय्या प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा नेतृत्वया सरकारपाखें जलास्येँ, क्यान्सर व मेरुदण्ड पक्षघातया ल्वगितय्त जीवनबृत्ति भत्ता इनेगु ज्या जूगु दु । प्रधानमन्त्री देउवां राष्ट्रिय चिकित्सा विज्ञान प्रतिष्ठान अन्तरगतया वीर अस्पताल व राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टरय् वंगु विहिवाः वनाः न्याद्वः न्याद्वः तकाया चेक लःल्हाना थुगु ज्याया शुरुवात यानादीगु खः ।
वंगु पुषय् च्वंगु मन्त्रीपरिषदया मुँज्यापाखें क्यान्सर, जलास्येँ व स्पाइनल इन्जुरीपाखें पक्षघात जूपिं ल्वगितय्त जीवनबृत्ति भत्ता बीगु क्वःछ्यूगु खः । थुकिया नितिं नियमावली हे दय्काः ज्या शुरु याःगु खः । नेपालय् थजाःगु ल्वय्पाखें समस्या जुयाच्वंपिनिगु अवस्था भयावह जूगुलिं थजाःगु निर्णय याय्माःगु देउवां धयादीगु खःसा थजाःपिं ल्वगिपिन्सं ताःइतक समस्या फयाच्वने मालीगुलिं उमित राहत कथं थुकथं ज्या न्ह्याकूगु खः ।
थ्व बांलाःगु पक्ष खः धाय्माः । अझ अस्पताल निरन्तर वनेमाला च्वंपिं ल्वगि तय्त नितिं यातायात खर्च व पोषण खर्चय् तःधंगु राहत जुइगु खँय् निगू मत दइमखु । देय्न्यंक हे लागू याःगु थुगु ज्याझ्वः थुगु माघ महिनानिसें हे शुरु जुइधुंकूगु दु । थुकी नं बांलाःगु पक्ष धइगु ऐनकथं सूर्तिजन्य हलंज्वलनय् तयातःगु करपाखें मुनाच्वंगु कोषपाखें भत्ता बीगु खः ।
सरकारया थुगु लसकुुस याय्बहःगु निर्णयया नापनापं सरकारं नेपालय् नागरिकत छु जुयाः अप्वः क्यान्सर, जलास्येँ थेंजाःगु दीर्घकालीन ल्वचं कय्काच्वनेमाल धइगु खँय् नं बिचाः याय्माःगु खनेदु । नेपाःया कृषिपाखें उत्पादन जुइगु कृषिजन्य हलंज्वलनय् अप्वः विषादी छ्यलाबुला याइगु हुनिं नं थजाःगु ल्वय् अप्वयावंगु विज्ञपिनिगु धापू दु ।
बजारय् दयाच्वंगु हरेक नसा ज्वलनय् अखाद्य व उसाँय्यात मनीगु जक मखु, बांमलाःगु लिच्वः लाकीगु बस्तुत ल्वाकछ्यानाः म्यूसां नं उकियात कारबाही याय्गु ज्या गबलें नं मजू ।
मोहनि वा छुं तःधंगु नखः वल कि अनुगमनया नाटक याइगु बाहेक मेगु छुं ज्या यानाच्वंगु मदु । अझ ई फुइधुंकूगु चिकं लिसें नसाज्वलं बजारय् मिसाच्वंसा नं कारवाही याःगु खनेमदु । अले जनतात थजाःगु हे नसाज्वलं छ्यलेत बाध्य जुयाच्वंगु दु । थुकिया लिच्वः नं झीगु स्वास्थ्यय् थजाःगु गम्भीर प्रकृतिया समस्या ब्वलनाच्वंगु दु ।
अथेहे वातावरण प्रदुषणया हुनिं नं मनूत क्यान्सर, दमथें जाःगु दीर्घकालीन ल्वचं कय्केमालाच्वंगु यक्व हे तथ्यांकत पिहां वयाच्वंगु दु । विशेष यानाः लँ दय्केगु ज्यापाखें थजाःगु प्रदुषण ब्वलनाच्वंगु दु । लांलां तक लँ स्यंकाः अथें तयातइगु, इलय् क्वमचाय्कूसां छुं नं कारवाही मजुइगु, जनताया स्वास्थ्यय् लानाचवंगु प्रतिकूल असरयात कयाः सरकार नापं सम्बन्धित निकायं बेवास्ता यानाच्वंगुलिं नं जनतात प्रत्यक्ष अप्रत्यक्षकथं थजाःगु दीर्घकालीन ल्वचं कयाच्वंगु दु ।
थुकिया सामना याय्त बाध्य जुयाच्वंगु दु । सरकारं थुकिया वासः याय्गु नितिं पलाः न्ह्याकेगु स्वयां थुकिया ‘कारण’यात हे मदय्का छ्वय्गु खःसा जनता थजाःगु ल्वचं कय्केत बाध्य जुइमालीगु जक मखु, सरकारया थुगु पक्षय् जुइगु खर्च नं म्हो जुइ । थुकी नं ध्यान ब्यूगु खःसा अझ बांलाइगु खः ला ?
