२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

​पुरुषोत्तम मास, दान दातब्य व पूण्य सञ्चय

–कल्याण मित्र
 
स्वदँय् छक्वः वइगु पुरुषोत्तम मास धइगु दान बीगु व पूण्य सञ्चय याय्गु मासकथं कयातःगु दु । पुरुषोत्तम मासय् दान बिल धाःसा थ्व लोक व परलोकय् नं बांलानाः यक्व हे पूण्य चूलाइगु खँ शास्त्रय् न्ह्यथनातःगु दु । थ्व मासय् गुलिफु उलि दान बीमाः । झीसं गुलि दान यात, उकिया झिद्वं अप्वः पूण्य चूलाइगु खँ नं शास्त्रय् न्ह्यथनातःगु दु । थथे जुयाः हे मलमास व अधिकमास नं धाइगु पुरुषोत्तम मासया अतिकं महत्व दु । 
 
स्वदँय् छक्वः मगाःमचाःगु न्हि व तिथि जम्मा जुयाः छगू अप्वः जूगु महिना जूवनीगु जुयाच्वन । व हे स्वदँय् छक्वः जम्मा जुयावइगु अतिरिक्त महिनायात हे अधिकमास धकाः धाःगु जुयाच्वन । अथेंतुं मलमास छाय् धयातःगु धाःबलय् थ्व मासय् सूर्य संक्रान्ति नं मदइगु अले चन्द्र नं छगू राशिं मेगु राशिइ मवनीगु जुयाः नं थ्व मास मलिन अर्थात कमजोर जूगु जुयाच्वन । थ्व मलमासयात दुषित व दोषी महिना नं धाइगु जुयाच्वन । दक्व महिनाया थःथःगु भगवान दु, तर मलमास धाःसा भगवान हे मदुगुलिं उगु इलय्या ऋषिमुनितसें श्री विष्णु भगवानयात प्रार्थना यानाः थ्व मलमासया अधिपति जुइत इनाप याःबलय् श्री हरि विष्णु भगवानं ज्यू धकाः मानय् जूगुलिं थ्व मलमासया नां पुरुषोत्तम मास नं जूवंगु खः धाइ । अले पुरुषोत्तम मास जुइवं थ्व मलमासयात ‘पवित्र मास’ नं धाय्गु यात ।
 
दैत्यराज हिरण्यकश्यपुं सुं नं मनू व जनावरं स्याय् मफइगु, गुगुं नं ल्वाभलं न आकाशय् न धर्तिइ, न चान्हय् न न्हिनय्, न दुने न पिने अले १२गू महिना मध्ये गुगुं नं महिनाय् सुनां नं स्याय् मफइगु बरदान कयातःगुलिं हिरण्यकश्यपुयात बध याय्गु नितिं हे श्री हरि विष्णु भगवानं १३गू महिना ब्यागलं अधिकमास दय्काः पुरुषोत्तम मासया निर्माण याःगु खः धकाः धाइ ।
 
दुर्योधनं छलकपट यानाः जूलय् बुकाः ब्यूपिं पञ्च पाण्डवत काम्य बनय् वनांच्वंबलय् भगवान श्रीकृष्णं कृपा दृष्टि तयाः नापलावंगु इलय् युधिष्ठिर, अर्जुन, भीम, नकुल व सहदेवनापं द्रौपदीं अतिकं हर्षित जुयाः श्रीकृष्णयात यक्व यक्व सुभाय् बियाः ग्वाहालि फ्वंबलय् श्रीकृष्णं धया बिज्याइ, ‘भाग्यय् च्वयातःगु सुनां पनेफइ ? द्रौपदी न्हापांगु जुनीइ छम्ह ऋषिराजया म्ह्याय् खः । व जन्म जुयाः छुं दँ लिपा हे मांम्ह दिवंगत जुइ । जब व ऋषिपुत्री झिदँ दत, अले वयागु इहिपाः याय्गु इच्छा जुल । तर वयात सुनां नं फ्वं नं मवः, वयात सुं नं बर मलु । अबुम्ह ऋषिं नं कुतः याःगु खः, तर योग्यम्ह बर मलुयाच्वन । व ऋषिपुत्रीया पासापिं इहिपाः जुयाः नं भाःत व पुत्र सुखभोग यानाच्वनेधुंकल । ऋषिपुत्रीं अलापविलाप यानाः भगवानया प्रार्थना यानाच्वनी, जि इहिपाः याय्त योग्य जुयाः नं जिगु छाय् इहिपाः मजुल । 
 
छन्हु दुर्वासा ऋषि अन थ्यंक वइ । अले व ऋषिपुत्रीं धाइ, ‘हे तपस्वी ऋषिवर ! जिगु सुं मदु, जिगु दुःखया निवारण याना बिज्याहुँ । जि चच्छि चच्छि न्ह्य वय्के मफु । न नय् यः, न त्वने यः । जिगु जीवन बर्वाद जुल, जिगु उद्धार याना बिज्याहुँ ।’ अले व दुर्वासा ऋषिं धाइ, ‘जिं छन्त छगू गुप्त उपाय कने, छं पालना या, अले छंगु फुक्क दुःख नाश जुइ । आ छं पुरुषोत्तम मासया ब्रत च्वं । छंगु उद्धार जुइ ।’ ऋषिया खँ न्यनाः व ऋषिपुत्रीं धाइ, ‘मलमास धइगु ला मलिनमास मखु ला ? जिं छाय् अजाःगु मलिनमास, दुषितमासया ब्रत च्वनेगु ? हाकनं पुरुषोत्तमया ब्रत च्वनेमाःगु धइगु हे छु दु ? 
 
जिं ला मेम्ह भगवानया हे ब्रत च्वने, पूजा आराधना याय् ।’ दुर्वासा ऋषियात यक्व हे तं वल व ऋषिपुत्री खनाः, अय् नं धाइ, ‘छ जिमि पासाया म्ह्याय् जुयाः जक छन्त छुं मयानागु, छं पुरुषोत्तम मासया विरोध यात, अथे जुयाः आः छन्त बांलाइ मखु । थुकिया लिच्वः छं फय्माली ।’ दुर्वासा ऋषि उलि धाय्वं व ऋषिपुत्री उघ्रिमय् कान्तिहीन जुइ, अले शक्तिहीन नं । दुर्वासा ऋषि अनं तुं बद्रिकाश्रमय् वनी ।
 
अले व ऋषिपुत्रीं महाद्यःया घोर तपस्या याइ । पञ्चमुखी महाद्यःया दँदँतक कठोर तपस्या यानाच्वनी । वयागु कठोर तपस्यां महाद्यः लय्तायाः दर्शन बियाः छु बरदान फ्वनेगु फ्वं धाःबलय् व ऋषिपुत्रीं जितः भाःत ब्यु, जित भाःत चूलाका ब्यु धकाः न्याक्वःतक धाय् लाइ । अले महाद्यवं नं वरदान बियाः धाइ, ‘छं न्याक्वःतक भाःत माल धकाः फ्वन, छंगु न्याम्ह हे भाःत दइ ।’ धाःबलय् व पुत्रीं छम्ह मिसाया छम्ह जक भाःत दइ का ! बरु छम्ह मिजंया न्याम्ह कलाः दय्फु, तर छम्ह मिसाया न्याम्ह भाःत दइबलय् लोकं छु धाइ ? थ्व मिसा जातिया हे घोर अपमान मजुइला धकाः धाःबलय् महाद्यवं छं हे न्याक्वः÷न्याक्वः मछि भाःत माल धाःगुलिं न्याम्ह हे भाःत दइगु जुल, तर व नं थ्व जुनीइ मखु, मेगु जुनीइ जक । थ्व जुनी छन्त भाःत दइगु जुल, छं पुरुषोत्तम मासया अपमान यात, जितः यःम्ह ऋषि दुर्वासायात नं अपमान यात । अथे जुयाः छं आः मेगु जुनी का हुँ ! धर्मात्मा जुजु द्रौपदं यज्ञ यानाच्वंगु दु, छ व हे यज्ञया अग्नि जन्म का हुँ ! धाःगुलिं द्रौपदीया रुपय् यज्ञया अग्निं जन्म जूगु खः ।
 
भगवान श्री कृष्णं थ्व दक्व खँ कनेधुंकाः आः छिमिसं पुरुषोत्तम मासया ब्रत च्वं, झिंप्यदँ पूवनेवं छिमिगु उद्धार जुइ धकाः बांलाक्क थुइका वनी । अले युधिष्ठिरं थः किजापिंलिसें पुरुषोत्तम मासया ब्रत च्वनी ।
 
थ्व पुरुषोत्तम मासय् मां, अबु, थकालिपिन्त व सा अले भगवान श्रीकृष्णया भक्ति याय्माः । न्हिनय् द्यने मज्यू । मलामासय् तीर्थय् वनाः स्नान याय्बलय् न्हूगु उर्जा प्राप्त जुइसा पूण्य नं चूलाइ । पुरुषोत्तम भगवानया निष्ठापूर्वक पुजा याःसा पुत्रपुत्रादि, धनदौलत, सुख प्राप्ति जुइ, अले अन्तिमय् गोलोकय् वने दइ धकाः शास्त्रय् धयातःगु दु ।
 
अथेंतुं श्रीमद् भागवतय् थ्व मासय् दान ब्यूसा अक्षय पूण्य दइ धयातःगु दु । भगवानयात हवन पूजा याय्माः । ब्रत च्वनाः ध्यान, दान, दीपदान, वस्त्रदान, द्रब्यदान याय्बलय् धन वैभवयानापं पूण्य दइ । पुरुषोत्तम मासय् दकलय् न्हापां याय्माःगु ज्या धइगु मन्त्र जप खः । ओम नमो भगवती बासुदेवाय् धकाः मन्त्र जप याय्गु व श्री विष्णु सहस्रनाम, एकादशि महात्म्य वाचन वा न्यनेगु निगुलिं महत्वपूर्ण जू । 
 
न्हिं छक्वः जक भोजन याय्माः । सात्विक भोजन याय्माः, लाभा, प्याज नं नय्मज्यू धकाः धयातःगु दु । छक्वलं यक्व मनूत मुनाः पुरुषोत्तम मासया बाखं न्यनेगु, भिंगु व्यवहार व आचरण याय्गु, दीपदान, वस्त्रदान, श्रीमद् भागवत ग्रन्थया दान याय्माः । थुकिं यक्व हे पूण्य चूलाइ । मलमासया ब्रत व ध्यान यानाः श्री हरि विष्णुया न्हिंन्हिं पूजा यानाच्वनेमा । मलमासय् गरीब, दीन दुःखीतय्त छतका जक दान ब्यूसां सच्छि तका अर्थात सलंसः गुण फल दइगु खँ नं शास्त्रय् धयातःगु दु ।
 
 
अथेंतुं पुरुषोत्तम मासय् न्यान्हुतक दान बीगु झ्वलय् प्रतिपदा कुन्हु वहःया पात्रय् घ्यः तयाः देगलय् वनाः द्यःयात छाय्माः । द्वितिया कुन्हु कँय्या थलय् लुँ तयाः द्यःया पुजारीयात दान बीमाः । तृतिया कुन्हु चना, चतुर्थि कुन्हु छोहरा व पञ्चमि कुन्हु साखः व अरहरया दान बीमाः धकाः शास्त्रय् धयातःगु दु ।
 
थ्व पुरुषोत्तम मासय् छुं नं कथंया शुभकार्य याय् मज्यू । इहिपाः, कय्तापुजा, छेँ जग स्वनेगु, छेँ दय्केगु, न्हूगु छेँय् दुहाँ वनेगु, न्हूगु सवारी साधन न्याय्गु आदि याय् मज्यू । अथेंतुं द्यःतय्गु मूर्तिइ प्राण प्रतिष्ठा याय्गु, बोरिङ, तुं म्हुइगु नं याय् मज्यू । झीगु जीवनय् यक्व हे थथ्याः क्वथ्याः जुइ थुपिं याय् मज्यू धयातःगु ज्या यात धाःसा ।
 
झीगु धर्म, संस्कृति व परम्परायात पाश्चात्यया प्रभावय् लानाः झीगु धर्म, संस्कृतिं बर्जित यानातःगु ज्या याःसा यक्व हे नोक्सान फय्माली । अथे जुयाः झीसं झीगु धर्म, संस्कृति व परम्परायात सम्मानपूर्वक नालेमाः, झी नं अनुशासित जुयाः थःगु कर्तब्य पालना यानाच्वंसा जक झीगु जीवन नं सार्थक जुइ । अले थ्व लोक व परलोकय् नं झीत यक्व यक्व पूण्य चूलानाः गोलोकय् वनाः च्वनेदइ ।