‘न्हूदँयात विश्व लोककल्याणकारी दिवस कथं हनेमाः’
- मल्ल के. सुन्दर
नेपाल सम्वत नेपाःयागु राष्ट्रिय महत्वं जाःगु सम्वत धकाः ला सकसिनं हे स्यू । थुकियात झीसं मंकाः कथं हना नं वयाच्वनागु दु । तर थुकिया विषयस चर्चा यायेमाःगु धइगु स्वंगू पक्ष दु । दक्कले न्हापांगु पक्ष धइगु ऐतिहासिक पक्ष जुल ।
थ्व गबलेनिसें न्ह्यात, सुनां न्ह्याकल, गज्याःगु राजनैतीक, ऐतिहासिक पृष्ठभूमिइ थ्व न्ह्यात धइगु ऐतिहासिक प्रमाणिकता मालेगु छगू महत्व जुल । थ्व धयागु दक्कले महत्वपूर्णगु पक्ष खः । थुकियात दुवालेगु, थुकिया ऐतिहासिकतायात अझ पुष्टि यायेगु ज्याय् झी नेपाल सम्वत हना वयाच्वनापिन्सं छगू कथंया अनुसन्धानया दुष्टिकोणं पलाः न्ह्याकेमाः, ऐतिहासिक महत्वयात उले फयेकेमाल । छगू पक्ष थ्व जुल ।
आः थुकिया मेगु पक्ष धइगु सांस्कृतिक, सामाजिक पक्ष खः । थुकिया सांस्कृतिक, सामाजिक पक्ष धइगु मूलतः छु धाःसा,स्वनिगःया जक मखु, स्वनिगः दुने च्वंपिं, स्वनिगः पिने च्वंपिं नेपाःया विभिन्न समुदाययापिनिगु न्हियान्हिथंया जीवनया छ्यलाबुलाय् थुगु सम्वतया यक्व हे दुग्यंगु स्वापू दु ।
नखःचखःलिसे, इतिहासय् जुयावंगु विभिन्न घटनाया सम्वन्धय् जुल, उलि जक मखु, मनूतयसं न्हियान्हिथं समाजय् यायेमाःगु कर्मकाण्ड खः, व नापं नं थुगु सम्वतया तप्यंक स्वापू दु । अथेजूगुलिं थुकिया सामाजिक व सांस्कृतिक महत्व छु खः धइगु खँय् नं झीसं ध्वाथुइकेमाः व दुवालेमाः ।
लिसें व हे कथं झीसं थुकियात व्यवहारीकताय् हीकेगु वा छ्यलेगु कुतः यायेमाः, थ्व जुयाच्वंगु धाःसा मदु ।
मेगु धइगु दक्कले महत्वपूर्णगु पक्ष राजनैतीक पक्ष खः । छायधाःसां, झीसं न्यनातयागु कथं थ्व सम्वत् गुकथं न्ह्यात धइगु खँय् उगु इलय् थन नेपाःगाःया मनूतयगु त्यासा दुगु खः, व त्यासा शंखधरं पुलाः उमित त्यासामुक्त याःगु, छगू कथंया मुक्तिदिवस कथंया थ्व न्हि खः । धायेबलय् नेपालय् दुने दुगु समुदायया जीवनय् जुयाच्वंगु छगू कथंया गुगु पीडा खः, गुगु उत्पीडन खः, उकियात मुक्त याःगु छगू अवसर खः । व कथं नेपालय् जनताया स्वतन्त्रता, जनताया मुक्ति, जनताया अधिकार धकाः राजनीति यानाच्वंच्वंपिं राजनैतीक समुदायपिन्सं ला थुकियात हःपाःया रुपय् काये फयेकेमाः ।
‘अय् नेपालय् ला थौं स्वयां ११सः दँ न्ह्यः हे जनताया लागिं, जनताया उत्पीडनया मुक्तिया लागिं थथे मुक्तिया आन्दोलन न्ह्याःगु दु’ धकाः छगू दसुया रुपय्, राजनैतीक दृष्टान्तया रुपय् नं थ्वयात नालेमाःगु खः । तर दुःखया खँ, थुकिया थज्याःगु राजनैतीक पक्षय् जः व्हलेगु, नालाकायेगु वा चर्चा यायेगु ज्या नं जुयाच्वंगु मदु ।
नेपाल सम्वत सम्बन्धि थ्व स्वंगू महत्वपूर्ण पक्ष खत सा मेगु छता झीसं ल्ह्वनेमाःगु खँ छु ले धायेबलय् विश्वय् गुलि नं देयत दु, लोककल्याणकारी ज्या जूगु धयागु, पश्चिमि मूलुकय् रेडक्रसया जन्म जुइधुंकाः रेडक्रसपाखें हे जुल धकाः धया वयाच्वंगु जुल । रेडक्रसया इतिहास ला सच्छि दँ हे मदुनि । अथे हे जेसिजया खँ वइ, लायन्स क्लबया खँ वइ, रोटरी क्लबया खँ वइ । थौंकन्हय् धेबा दुपिं, आधुनिक धाःपिं, सःस्यू धाःपिं जेसिज अथवा रोटरी अथवा लायन्स क्लब धाल कि छगू उत्सव थें उकी सहभागी जुइ ।
तर उलिमछि मनूतयत त्यासां, उत्पीडनं मुक्त यानाः, थःगु सम्पत्ति छ्यलाः लोकया कल्याण यानाः संसारय् लोककल्याणकारी ज्याया शुरुवात सुनां यात ले धायेबलय् नेपाःयाम्ह शंखधरं याःगु खः ।
अथेजुयाः छगू कथंला गथे बुद्धयात नालाः बुद्धया बुदिंकुन्हु संयुक्त राष्ट्र संघं विश्व शान्ति दिवस धकाः गुकथं हनेगु यात, झीसं नेपाःया पाखें संयुक्त राष्ट्र संघय् आः सः थ्वयेकेमाः कि शंखधरं नेपाल सम्वत न्ह्याकूगु दिंयात नं विश्वय् लोककल्याणया पलाः न्ह्याकूगु दिं कथं कायेमाः, थुकियात विश्व लोककल्याणकारी दिवस धकाः नं न्ह्याकेमाः धकाः झीसं अन्तर्राष्ट्रिय जगतय् सः थ्वयेकेमाः ।
(नेवाः न्ह्यलुवाः मल्ल के. सुन्दरं लहनान्यूजलिसे यानादीगु खँल्हाबल्हाय् आधारीत)
