२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

‘न्हूदँ, नेपाल सम्वत, शंखधर’ जिगु मिखाय्

न्हूदँ नखः हने थें यायेमज्यू
 
 
- डा.महेशमान श्रेष्ठ (नेवाः न्ह्यलुवा)
 
उगु इलय् नेवाःतयसं पंचायति व्यवस्थाप्रति असहमति व विरोध क्यने कथं न्हूदँया र्याली पिकायेगु याःगु खः । ‘न्हूदँया भिन्तुना, नेपाल संवत राष्ट्रिय संवत’ धकाः नारा थ्वयेकाः सांस्कृतिक र्यालीया रुपं नेवाःतयत छथाय् मुंकाः जिमित पंचायति व्यवस्थाप्रति सहमति मदु धकाः विरोध क्यनेगु माध्यम कथं न्हूदँया समारोहया शुरुवात जुल ।
 
आः थौं गणतन्त्र वयेधुंकाःया अवस्थाय् नेवाःतयगु माग पूवन कि मवंनिले, नेवाःतयगु स्थिती गथे च्वं ले धायेबलय् स्थिती झन स्यनावंगु खनेदु । थ्व इलय् झी नेवाःतयसं झीगु माग छु, झीगु हक अधिकार छु धइगु विषयलय् वने फयेकेमाःगु खः । न्हूदँयात झीसं छगू नखः थें, छगू जात्रा थें हनेगु जुयावल, गुगु पायछि मजू ।
 
थुगु विषयलय् नेवाः न्ह्यलुवापिन्सं बिचाः याये हे माः । न्हूदँयात गुगु कथं झीगु हक अधिकारया सः थ्वयेकेगु माध्यम कथं विकास यायेफइ व बिचाः याये हे माः ।
 
 
 
नेपाल सम्वतया छ्यलाबुलां देययात सम्मान बी
 
 
– डा.बिजय सैंजु (महासचिव, नेपाः राष्ट्रिय पार्टि)
 
दक्कले न्हापां ला लहनान्यूजया पाठक भाजुमयजुपिन्त जिगुपाखें न्हूगु दँ नेपाल सम्वत ११३७ या यक्व यक्व भिन्तुना । आः नेपाल सम्वतयात जिगु मिखां स्वयेबलय् जिं छु खँ धाःसा, नेपाल संवतयात राष्ट्रिय सम्वत कथं छ्यलेमाः धकाः झीसं दंदँ न्ह्यःनिसें हे सः थ्वयेका वयाच्वनागु खः । वः झीगु म्हगसं आःतक्क नं मूर्तरुप काःगु मदुनि ।
 
नेपाल सम्वतयात राष्ट्रिय सम्वत कथं छ्यलेगु धइगु छगू इज्जतया हे विषय खः, सम्मानया हे विषय खः । शंखधर साख्वालं प्रतिपादन यानाथकूगु थुगु सम्वत, देय्या नामं स्वनातःगु हलिमय् छगू हे जक सम्वत खः । थुकियात व्यवहारीक रुपं हे राष्ट्रिय सम्वतया मान्यता बीमाः धइगु जिगु नं धारण दु ।
 
तर अथे मजुसे विक्रम सम्वतयात गुगु थाय् बियातल, व बिल्कुल हे गलत खः । आः नेपाल गणतन्त्रात्मक देश जुइधुंकाः नं देय्या नामं स्वनातःगु नेपाल सम्वतयात नेपाल सरकारं नालाकाःगु खनेमदुनि ।
 
राष्ट्रिय सम्वत धकाः घोषणा याःसां थ्व छगू आश्वासन थें जक जुल । सरकारया प्रमूखतय्सं प्रधानमन्त्री, राष्ट्रपति लगायतया विशिष्ट व्यक्तित्वपिनिगु तगिमय् थ्व लागू जुयाच्वंगु वा व्यवहारय् छ्यलाच्वंगु खनेमदु ।
 
नेपाल सम्वतयात छ्यलेत प्राविधिक कठिनाइ धकाः गुगु खँ ल्हानाच्वन व पायछि मजू । थौं स्वयां द्वःछि दँ न्ह्यः नेपाल सम्वत हे छ्यलाच्वंबलय् ला अःपूगु हे खःनि । २००दँ ति न्ह्यःनिसें वाध्यात्मक परिस्थिती ब्वलंकाः विक्रम सम्वतयात छ्ययेकेबिल । उगु इलय् नं शुरुइ ला विक्रम सम्वत हे नं छ्यलेत ला थाकूगु हे खः । आः नं झीसं विक्रम सम्वतयात त्वःताः नेपाल सम्वत छ्यलावन धाःसा व थाकूगु विषय जुइमखु ।
 
थौंकन्हय् ला नेपाल सम्वत कथं गुकथं छु दिन गबले लाः, छु तिथि, छु ला गबले लाः स्वयेत थीथी संघसंस्थां क्यालेन्डर नं पिकयाच्वंगु द हे दु । अथेजुयाः नेपाल सम्वतयात जिगु मिखां स्वयेबलय् थुकियात झीसं छ्यला यंके हे माः, थुकियात राष्ट्रिय सम्वत कथं हे नाला कायेमाः ।
 
नेपाल सम्वतयात नेपाल सरकारं नालायंकल धाःसा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरय् नं नेपालय् देयया नामं स्वनातःगु सम्वत छ्यलाबुलाय् हल धइगु हसना वनी, थुकिं राष्ट्रयात छगू सम्मान हे दइ ।
 
 
 
शंखधर दूरदर्शि मनू खः 
 
-तीर्थराम डंगोल (नेवाः न्ह्यलुवा)
 
झी नेवाः समाज गबलेनिसें विकास जुल, उबलेनिसें नेवाःतयसं याइगु हरेक ज्यां छगू छगू सन्देश बियाच्वंगु दु । गथे न्हूदँ समारोह धकाः नेपाल सम्वतया न्हूदँ हनाच्वन, नेपाल सम्वत धइगु हलिमय् हे बिस्कंगु खः ।
 
इस्वी सम्वत धयागु क्राइस्टया नामं जुल, विक्रम सम्वत धाल विक्रमादित्यया नामं, बुद्ध सम्वत वुद्धया नामं, शाक्य सम्वत शाक्य नामं तयातःगु जुल । तर संसारय् गनं नं देशया नामं सम्वत तयातःगु मदु, नेपाल सम्वत छगू त्वःताः ।
 
जिगु मिखां शंखधर साख्वाः तसकं दुरदर्शिम्ह मनू खन । शंखधरं विक्रमादित्यं थें थःगु हे नामं सम्वत न्ह्याकूगु खःसा उकिं उलि महत्व मतइगु खइ । व दूरदर्शि जूगु हे कारणं वं देयया नामं सम्वत न्ह्याकल, नेपाल सम्वत । आः नेपाल सम्वत सुनां न्ह्याकल धकाः न्यनीबलय् शंखधरया नां अथें हे न्ह्यःने वल व शंखधर अमर जुयावन ।
 
व नं गुकुन्हु न्ह्याकल ले धायेबलय् लक्ष्मीपूजाया कन्हयकुन्हु । थौंकन्हय् बजेट धाःथें उगु इलय् नं छेँय् छे्ँय् बजेट थें च्वं लक्ष्मीपूजा धयागु । लक्ष्मीपूजा याइलबय् लक्ष्मीद्यःया द्यःने वा तइ, वाया द्यःने छेँया भ्वं अथवा लालपूर्जा तइ । अन धेबा नं तइ, अले लुँवहःलिसें थःगु छु छु सम्पत्ति दु, व तइ । व छु याःगु ले धकाः धायेबलय् झीत दच्छियात खर्चबर्च यायेत धेबा, अथवा मेमेगु सम्पत्ति छु गथे दु धकाः ल्याःचाः याःगु खः ।
 
झीगु कृषि प्रधान देशय् दक्कले न्हापांगु सम्पत्ति ला वा खः । वा मिल, उकिं वःगु धेबा खर्च यात । उकिं मगात धाःसा थःके मुंकातयागु धेबा खर्च यात । अझ नं मगात धाःसा लुँवहःपाखें ज्या काइ । लिपांगु अवस्थाय् मेगु छुं हे मन्त धाःसा छेँबुँ हे खः आर्थिक श्रोत ।
 
नेपाल सम्वतं झीगु पहिचान बियाच्वंगु दु । विक्रम सम्वत धयागु आयातित सम्वत । नेपाल सम्वत धयागु नेवाःतयगु जक सम्वत मखु । उबले न्हूगु सम्वत न्ह्याकेत राष्ट्रया त्यासा पुलाबीमाः । नेपाल सम्बत न्ह्याकेत शंखधरं नेवाःतयगु जक त्यासा पुलाब्युगु मखु । सम्पुर्ण राष्ट्रया हे त्यासा पुलाब्यूगु खः । थुकथं मुक्कं नेपाःमिया त्यासा पुलाः नेपाः देयया नामं न्ह्याकातःगु सम्वतयात व्यवहारय् छ्यल धाःसा अन्तर्राष्ट्रिय जगतय् नेपालया प्रतिष्ठा अप्वइ ।