२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

ओली दाहालया ल्वापु प्रदेश सभा तक्क थ्यन

लहनान्युज | थिंलागा तृतीया ११४१ सनिवाः १८ गते

 
वश्वय् मेमेगु देशय् कोरोना भाईरसया न्हूगु भेरिएन्ट खनेदुगु व उकिया जोखिमबारे अले कोरोना भ्याक्सिनया उत्पादन, वितरणया खँय् चर्चा जुयाच्वंगु दु, वहस जुयाच्वंगु दु । तर झीथाय् देशय् कोरोना भाईरसया जोखिम, भ्याक्सिन दुत हय्गु प्रक्रिया अथवा वितरणया खँ ला सकस्यां ल्वः हे मनेधुंकल थें च्वं । थन चर्चा दुसा केवल नेकपा विभाजनया, पार्टीया वैधानिक पुचःया, थवंथवय् आरोप प्रत्यारोपया । थज्याःगु हे खँया दथुइ कोरोना नियन्त्रण, रोकथाम अले भ्याक्सिनया खँ ला गन तन गन । थज्याःगु हे अवस्था दथुइ सकसिनं पियाच्वंगु विषय धइगु संसद विघटनया सवालय् सर्वोच्च अदालतय् लानाच्वंगु रिट निवेदनया फैसला हे खः ।
 
नेकपा पार्टी दुने प्रचण्ड–ओलीया ल्वापुं निम्हेसितं वं वइत वं वइत क्वथय्गु कुतलय् चेसया चाल थें थीथी चाल म्हितेधुंकल । १९ बुँदे राजनीतिक प्रस्ताव, उकिया लिसः ३९ बुँदे प्रत्युत्तर, संवैधानिक परिषद् सम्वन्धी अध्यादेश, विशेष अधिवेशनया मागय् हस्ताक्षर संकलन जुजुं अन्ततः प्रधानमन्त्री ओलीं संसद हे विघटन यानाबिल । आः थ्व विषयस सर्वोच्च अदालतय् १३ रिट निवेदन दायर जुयाच्वंगु अदालतया फैसला सुया पक्षय् जुइ धइगु सकसिया च्यूताःया विषय जुयाच्वंगु दु । उकिया नापं थज्याःगु अवस्थाय् ओलीया भूमिकाप्रति नं थीथी न्ह्यसः दनाच्वंगु दु ।
 
संसद विघटन याय्धुंका : ओलीं मन्त्रीपरिषद् विस्तार व हेरफेर यानादीगु दु । संसद विघटन याय्वं ओली नेतृत्वया सरकारया हैसियत काम चलाउ जक जुइ व थ्व सरकारं महत्वपूर्ण निर्णयत याय् दइमखु धइगु कानूनया जानकारतय् धापू दु । व ल्याखं पूर्ण हैसियतया सरकार थें मन्त्रीपरिषद् विस्तार याय् मदइगु नं कानूनविद्तय् धापू दु । पूर्व प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईं ला संसद विघटन व चुनाव घोषणा यानाः मन्त्रीपरिषद् याय्मज्यू धइगु आशय प्वंकुसें सकडं मनूत हयाः मन्त्री दय्कूगु तकं धयाबिल । सत्तारुढ नेकपाया हे सांसद भीम रावलं नं निरंकुश शासकं मन्त्रीपरिषद विस्तार याःगु धयादिल । 
 
संसद विघटन याय्धुंकाः मन्त्रीपरिषद विस्तार याय्ज्यू कि मज्यू धइगु विषय ला द हे दनि । सांसद हे मखुपिन्त तक नं मन्त्री दय्कूगु धकाः तक नं ओलीया मन्त्रीपरिषद् विस्तारया पलाःयात कुंखिनाच्वंगु दु । न्हूम्ह मन्त्रीमध्ये छम्ह ला सिन्धुपाल्चोकं प्रदेश सभा निर्वाचनय् पराजित जूम्ह खः । प्रदेश सभाय् तक जनतां अस्वीकार यानाब्यूम्ह व्यक्ति तकं संघीय सरकारया मन्त्री जुल । थुकियात गुकथं काय्गु धइगु नं छगू पक्ष जुयाब्यूगु दु ।
 
दाहाल–नेपाल पक्षया न्हय्म्ह मन्त्रीपिन्सं राजीनामा बीधुंकाः ओलीं थः पक्षया मनूत तयाः मन्त्रीपरिषद विस्तार यानादिल । आः ओली पक्ष छखे अले दाहाल–नेपाल पक्ष मेखे यानाः न्हिं न्हिं धइथें वैठक च्वनाच्वंगु दु । आः थुगु गतिविधिं छु गज्याःगु तक अवस्था हइ व ला स्वय् ल्यं हे दनिगु जुल । तर नेकपाया निगू धारया लिच्वः प्रदेशसभापाखे धाःसा यच्चुक हे खनेदय्धुंकल । संघीय राजधानी तकं दुथ्यानाच्वंगु वागमती प्रदेशय् मुख्यमन्त्री विरुद्ध अविश्वासया प्रस्ताव दर्ता जुइधुंकल । वागमती प्रदेशया मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेल ओली पक्षया खःसा अविश्वास प्रस्ताव तःपिन्सं दाहाल–नेपाल पक्षया अष्टलक्षी शाक्ययात मुख्यमन्त्री दय्केत माग याःगु दु । प्रदेश एकय् नं मुख्यमन्त्री शेरधन राई विरुद्ध अविश्वासया प्रस्ताव दर्ता जुइधुंकूगु दु । राई नं ओली पक्षयाम्ह हे खः ।
 
वयां न्ह्यः प्रदेश एकय् दाहाल–नेपाल पक्षया स्वम्ह मन्त्रीपिन्सं राजीनामा नं ब्यूगु खः । अथे हे, गण्डकी व लुम्बिनी प्रदेशय् नं ओली पक्षया हे प्रदेश सरकार दु । कर्णाली व सुदुरपश्चिम प्रदेशय् धाःसा दाहाल–नेपाल पक्षया सरकार दु । कर्णाली प्रदेशय् ला छुं ई न्ह्यवःनिसें हे कचवं खनेदयावय्धुंकूगु खः । थुगु निगू प्रदेशय् नं ओली पक्षयापाखें अविश्वासया प्रस्ताव मवइ धाय्फइमखु । थुकथंया अवस्था स्वय्बलय् देशय् प्रतिनिधि सभाया जक मखु, प्रदेश सभाया नं निर्वाचन जुइगु अवस्था खनेदयाच्वंगु दु ।
 
आः छु नं जुयाच्वन, देय्या हितय् पक्कां जुयाच्वंगु मदु । निम्हेसिया व्यक्तिगत प्रतिष्ठाया लडाईँया झ्वलय् हे थ्व दक्व जुयाच्वंगु दु । आः थुगु गतिविधि गुखे वनी धकाः धाय्फइगु अवस्था मदु । थुकिया निर्णय आः वैसाखया निर्वाचनं हे याइ धाय्गु खःसां निम्हेसिया दथुइया कचवनं देशं अर्बौं तका म्वाःसां म्वाःसां निर्वाचनया नामय् फुकेमालीगु अवस्था दु । निर्वाचनया ई खः कि मखु, निर्वाचन आवश्यक खःकि मखु धइगु प्रमुख न्ह्यसः जुइमाःगु खः । 
 
थज्याःगु अवस्था ला द हे दु, थुकिया दथुइ संसद विघटन विरुद्ध सर्वोच्चय् लानाच्वंगु रिटय् छु फैसला वइ धइगु नं सकसिया च्यूताःया विषय जुयाच्वंगु दु । थ्वयां न्ह्यः नं संसद विघटन जूगु
दु । तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालां सरकारया नीति तथा कार्यक्रम पारित मजुइधुंकाः २०५१ असार २६ य् प्रतिनिधि सभा विघटन यात । उकिया विरुद्ध सर्वोच्च अदालतय् लाःगु रिट निवेदनय् प्रधानमन्त्री गिरीजाप्रसाद कोईरालाया पक्षय् हे निर्णय जूगु खः ।
 
अथे हे तत्कालीन २०५२ सालय् तत्कालीन प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारीं नं थः विरुद्ध अविश्वासया प्रस्ताव हय्गु कथं विशेष अधिवेशन सःतूगु अवस्थाय् प्रतिनिधि सभा विघटन यातसा थ्व मुद्दा नं सर्वोच्च अदालत थ्यंगु खः । उबले धाःसा सर्वोच्चं संसद पुनस्र्थापना यानाब्यूगु खः । अथे हे नेपाली काँग्रेसय् विवाद तच्वयाच्वंगु इलय् तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवां नं २०५९ असोज ८ य् प्रतिनिधि सभा भंग यात सा व धुंकाः निर्वाचन याय्मफय्वं राजा ज्ञानेन्द्रं कु यानाः दक्वं सत्ता थःगु ल्हातय् काल । लिपा जनआन्दोलनया बलय् देउवां भंग याःगु प्रतिनिधि सभा पुनस्र्थापित जुल । आः स्वक्वः संसद विघटनया अवस्थाय् थुगु मुद्दा निक्वः सर्वोच्च थ्यंगु दुसा निकलं बिस्कं बिस्कं फैसला जूगु दु । थुगु पालय् गज्याःगु फैसला वइ, व स्वय् ल्यं दनि ।