दलित दुनेया दलिततय्त छु धाय्गु ?
प्रेममान डंगोल (कल्याण मित्र) | चौलाथ्व पारु ११४३, चैत्र ८ बुधवाः
दलित दुने नं दलित दइला ? धयागु न्ह्यसः दनेफु । दलिततय्त भेदभाव जुल, मानव अधिकार हनन जुल धकाः हालाजुइपिं मानव अधिकारवादीतय्सं न्ह्यसः थनीपिं वय्कःपिन्सं दलित दुनेया दलित खं लाकि मखं ? दलितय्त याइगु भेदभाव छुवाछुतया व्यवहार चीकेमा धकाः कानूनय् व्यवस्था यात, दलिततय्त भेदभाव याय् दइमखु व छुवाछुत खँग्वःया उच्चारण तकं याय् दइमखु धाल । दलिततय्त आरक्षण बीमाः धकाः अनेकौँ सुविधा, शिक्षा, पाठ्यपुस्तक बीपिन्सं, मासिक भत्ता बीपिन्सं व मेगु सरकारी नौकरी व लोक सेवाय् तकं कोटाया निर्धारण याइपिन्सं, नापं परिक्षा ब्यूसां विशेष सुविधा बीपिन्सं दलित दुनेया दलित थ्व मानव अधिकारवादी व सरोकारवाला सरकारी निकायं छाय् मखंगु ?
हालसालैया घटना खः, येँया छखा छेँय् क्वथा बालं काःवःम्ह छम्ह दलितं दलित जाति जुयाः क्वथा मब्यूगु, दलित जुयाः दुव्र्यवहार याःगु धकाः अदालतय् मुद्दा तयाबिल व अदालतया न्यायमूर्तिं थथे भेदभाव याय् दइमखु, थ्व कानून अःखः जुल धकाः बुरिम्ह मिसायात छुं दिन कुनाः डेढ़ लाख तका जरिवाना पुइकाः त्वःतल । आः न्ह्यसः दनी, छम्ह दलितं जिमि काय्यात छंगु म्ह्याय् ब्याहा याय्माल धकाः न्यायमूर्तिया छेँय् ल्हाः फ्वंवंसा छु वं वया म्ह्याय् वयात ब्याहा यानावीला ? छ दलित जुयाः जिमि म्ह्याय्या ल्हाः फ्वंवय्गु ला धकाः हक्काछ्वःसा जातिय भेदभाव जुइकि मजुइ । अले व दलितं जितः दलित जुयाः हे भेदभाव यात धकाः अदालतय् मुद्दा तल धाःसा सुनुवाई जुइकि मजुइ ? थुकि सम्बन्धित निकाय व सरकारबाला, अधिकारवादी सुनां सः ल्ह्वनी कि मल्ह्वनी ? थ्व न्ह्यसः छुनागु खः सकसिया न्ह्यःने ।
दलित व गैर दलितया दथुइ जुयाच्वंगु थ्व छुवाछुुतया भावना व व्यवहार गुलि ई तक ल्यनाच्वनी ? कानून जक दय्कां मगाः, थुकियात व्यवहारय् गुलि खरो रुपय् कयाच्वंगु दु थ्व नं स्वय्मानि । येँया छेँथुवाः बुरिम्ह मनूयात छम्ह क्वथा बालं काःवःम्ह दलितयात क्वथा बालं मबियाः डेढ लाख जरिवाना पुइकेगु गुलि अःपु खनेदु उलिहे थाकु व्यवहारय् छ्यलेत धकाः छाय् मथूगु ? यदि न्यायमूर्तिया छेँय् वा बर्मू, क्षेत्रीया छेँय् क्वथा माःवंम्ह छम्ह दलितयात क्वथा मब्यूसा अन भेदभाव जुइकि मजुइ ? थुकी मानव अधिकावादीतय्सं नवाइ कि नमवाइ ? व मानव अधिकारवादिमध्ये गुलिस्यां दलितयात थःगु छेँय् क्वथा बालं बी ? छेँय् बैगलय् यंकाः नकेगु ला परै जावस ? उकीसनं ब्याहा याकेगु खँ ला धाय् हे मते ।
दलितय्त समाजय् म्वाय् हे थाकुल । दक्वस्यां हेलाया पात्र दय्कल व दलिततय्त उद्धार याय्माल धइगु सोचं जुजु महेन्द्रं छगू क्रान्तिकारी निर्णय याःगु दु । दलिततय्गु लागिं सः थ्वय्कीगु व उकिया मागयात ध्यानय् तयाः जुजु महेन्द्रं दलिततयत् नं सम्मान बीमाल धकाः छगू ठोस निर्णय यानाः दलिततय् प्रतिनिधितय्त सःताः दक्व दलितया थर दमाई, कामी, सार्की लगायतया जात ब्राम्हणयात तयाबीगु धाःबलय् सु थःपिन्त दलित धका हेला यात धकाः हालाच्वंगु खः, उपिं हे माने मजुल । छाय्धाःसा अबले हे दलिततय्त विभिन्न सुविधा बीगु धकाः सहलह जुयाच्वंगु खः । थ्व सुविधां थःपिं वञ्चित जुइमाली धकाः उपिं माने हे मजुल । तर गुलिसिनं धाःसा ब्राम्हणया थर तय्त माने जुलसा गुलि माने हे मजू । सुनां थ्व ब्राम्हणया थर अपनेयात वं उमिगु हे विधि विधान अनुसार कर्मकाण्ड यानावयाच्वंगु दु ।
आः छकः स्वय् दलित दुनेया दलित सु सु खः ? कामीं दमाईनं थ्यूगु नइमखु, दुमाईनं सार्कीं थ्यूगु नइमखु, सार्कीं गाइनें थ्यूगु नइमखु, गाइनें वादीं थ्यूगु नइमखु अले वादीं दूमं थ्यूगु नइमखु । उकिं दलित दुने थ्व दक्वं दलित लाइ कि लाइमखु ? थुपिं दलिततय् दथुइ आःतक छ्वाछुत जुयाच्वंगु खनेदु । थः हे जातिय भेदभाव याइपिं दलिततय्सं, गैर दलिततय्सं भेदभाव यात धकाः मुद्दा तय्त मछाले माः कि म्वाः ? थजाःपिं दलिततय्त यथोचित व्यवस्थित याय्त मानव अधिकारवादीतय्सं छगू ठोस पलाः न्ह्यचिले हथाय् जुइधुंकल ।
दकले न्हापां ला दलित दलित दथुइ हे जातीय् भेदभाव चीकेगु दायित्व राज्यया खःसा व हे कथंया कानूनी व्यवस्था नं जुइमाल । नापं दलिततय्सं नं थःथःपिनिगु दथुइ छुवाछुतया भावना त्याग यानाः समान रुपं समाजय् स्थापित जुइमाल । नापं थःपिंहे मिले जुयाः च्वनेमाल ।
थन जितः छगू घटना लुमन । व छु धाःसा नुवाकोटय् छगु सहभोजया व्यवस्था याःगु जुयाच्वन । थुकी झीसं हे थ्व उचनिचया भेदभाव चीकेमाल धकाः क्षेत्री बाहुनं थि ज्यू मज्यू धाःपिं धाक्वयात सःताः सहभोज नकल । दक्व जातियापिं सहभागि जूगु उगु भोजय् च्वय् गुँच्वं वयाच्वंम्ह छम्ह कामी खन । वयात नं भोजय् वा धाःबलय् व दमाइया छेँय् सु वइ, वं थ्यूगु सुनां नइ धकाः मेथाय् हे वनाछ्वत । थजाःगु भावना दत्तले थनं भेदभाव गबलें न्हनावनी मखु । थुकिया समाधानया लागिं दक्वसित कानूनी दायराय् हय्माल, अले जक भेदभाव बुलुहुं न्हनावनी धकाः विश्वास याय्फइ । थ्व हे विभेदं यानाः दलिततय्गु धर्मकर्म हिलायंकुगु धाय् छिं ।
किपा सामाजिक संजालपाखे
