शेयर बजाः लगानी गुलि सुरक्षित ?
नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठ | गुँंलागा सप्तमी ११४४, भाद्र १० सोमवाः

थौं कन्हय् नेपाःया शेयर बजारय् उच्च गतिं थहां वनाच्वंगु दु। थुगु इलय् आन्तरिक कारोबार बारे चर्चा जुयाच्वंगु दु।
थ्व चर्चा नं संसदय् दुहां वंगु दु। संसदया अर्थ समितिइ च्वंपिं सांसदतय्सं शेयर बजारय् आन्तरिक कारोबार जुयाच्वंगु व कमजोर वित्तीय अवस्था दुगु कम्पनीया शेयर भाः यक्व हे थहां वंगु खँ धाःगु दु।घटनाक्रमं दुनेया व्यापार अप्वयाः वनाच्वंगु संकेत बियाच्वंगु दु। नियामक निकायं अनुसन्धान मयाःतले थ्व खँ पक्का धाय् फइमखु।
तर इनसाइडर ट्रेडिङ धइगु शेयर बजारया निंतिं घातक प्रवृत्ति खः। कम्पनीया महत्वपूर्ण आन्तरिक जानकारी (वित्तीय लिच्वः, मर्जर वा अधिग्रहण, उत्पादन शुरु आदि) सार्वजनिक रुपं उपलब्ध मजूगुया लबः कयाः कम्पनीया शेयर न्याय्गु व मीगु ज्यायात इनसाइडर ट्रेडिङ धाइ। कम्पनीया इनसाइडर ट्रेडिङ जुयाच्वंगु इलय् शेयरया भाः थकाय्त, टर्नओभर व माग अप्वय्केगु याइ।
कम्पनीया शेयरया भाः थकयाः सर्वसाधारण लगानीकर्तायात अप्वः मूल्यय् मीगु ज्या खः थ्व । थ्व ज्या गैरकानूनी खः। तर विश्वन्यंकं शेयर बजारय् थुकथंया ज्याखँ जुयाच्वंगु दु। शेयर बजाः नकतिनि विकास जुयाच्वंगु नेपाः थेंज्याःगु देशय् सर्वसाधारणयात इन्साइडर ट्रेडिङपाखें सुरक्षित याय्माःगु आवश्यकता दु। मनूतय्के शेयर बजाः बारे म्हो जक ज्ञान दु।
म्हो वित्तीय अवस्था दुपिं लगानीकर्ता व छुं छुं मनूतय्सं जक शेयर बजारय् लगानी यानाच्वंगु पृष्ठभूमिइ इनसाइडर ट्रेडिङं शेयर बजाःया निष्पक्षता व विश्वसनीयताया निंतिं चिउताः ब्वलनिगु स्वभाविक खः। नापं, लगानीकर्तातय् मनय् नकारात्मकतां हा काइ।शेयर बजाःया तःधंपिं कासामिपिं इनसाइडर ट्रेडिङय् लगे जुइबलय् सामान्य लगानीकर्तातय्सं सही मूल्यांकन याय् मफइगु व उमिगु लगानी जोखिमय् लानाच्वंगु दु। थुकिं बजाःया विश्वासनीयताय् बांमलाःगु लिच्वः लाकी।
थुकिं लगानीकर्ताया लगानी याय्गु भावना नं म्हो याइ। कम्पनीया शेयरया मूल्यय् अप्रत्याशित रुपं उतारचढाव वइगु, गुकिं बजारया अस्थिरता अप्वइगु, समग्र अर्थतन्त्रया निंतिं हानिकारक जुइफु।इनसाइडर ट्रेडिङ गैरकानूनी जूगुलिं थुकी दुथ्याःपिंत कानूनी कारवाही याय्माः। लिसें, थुकिं कम्पनीया प्रतिष्ठायात तसकं लिच्वः लाकेफु। इनसाइडर ट्रेडिङं आम लगानीकर्तातय्त अन्याय याइ, लगानीकर्ताया अज्ञानता वा जानकारीया अभावं गलत निर्णय याय्फु। थुकिं यानाः दीर्घकालीन रुपं आम लगानीकर्तातय्त बजारं पितिनेफु।
साधारण लगानीकर्तातय्त आन्तरिक व्यापारया जोखिम व उकिया कानूनी लिच्वःया बारे सचेत याय्माः अले उकी दुमथ्याकेत आर्थिक रुपं सचेत जुइमाः। आधुनिक प्रविधि छ्यला प्रभावकारी व्यवसायिक विश्लेषण व अनुगमनयात प्रोत्साहन याय्बलय् अनियमित गतिविधियात म्हसीकेत व याकनं कारवाही याय्त ग्वाहालि याइ। थुकिं देय्या अर्थतन्त्र व बजाः विश्वसनीयताय् लाइगु लिच्वःयात कयाः सचेत जुयाः आन्तरिक व्यापारयात नियन्त्रण याय्गुलिइ ध्यान केन्द्रित याय्माःगु दु।