एकाराम सिं : मूर्धन्य कलाकार व अन्वेषक
निर्मल वज्राचार्य | दिल्लाथ्व द्धादशी ११४१,साउन ६ बुधवाः
नेपाः देय्या अतिकं दुग्यंम्ह चित्र कलाकार व अन्वेषक एकाराम सिं हे खः, अथे हे, जितः अतिकं मतिना याइग्ह व जिगु बारे च्यूताः काइम्ह अतिकं सतीम्ह पासा नं खः एकाराम सिं । जातः पुइकाः स्वय्बलय् जि व सिबें क्वकालि, जिं वयात एकाराम दाइ धाय्गु, वं जितः निर्मल दाइ हे धाइ । व मदुगु निन्हु स्वन्हु लिपा जितः तामाङ थरयाम्ह पासां फोन याःगु, फोनय् हेल्लो धाय् मलाय्कं ‘एकाराम दाई’ धाय्वल, ...... गुलि जक वया लुमन्ति जिगु मानसपटलय् वःगु जुइ ? व मदयाः नेवाः देय् दबुलिं याःगु भुर्चुअल शोक सभाय् नं वया बारे नवाय्धुन, नेपाल आँखादान समाजपाखें तिलगंगा आँखा प्रतिष्ठानय् जूगु प्रत्यक्ष शोकसभाय् नं वया बारे पावर प्वाइन्ट न्ह्यब्वय्धुन । तर अय्नं आःतक नं व मदुगु धइगु खँय् जि पत्याः मजूनि । जि
साइकल÷मोटरसाइकल गय् मसः धकाः स्यूगुलिं हे मखा जुइ, गनं तापाक्क मुँज्याय् वनेमाल धाःसा वइत व जितः सतीगु थासय् नापलानाः नाप यंकी, उलि जक मखु, भ्वय् वनेबलय् नं अथे हे यंकी । भचा ई लिबात कि वं न्वाइ ‘निर्मल दाइ, दि अन थ्यंक लिहां वनेमानि, वने मत्यःनिला, नु’ धाइ ।
थ्व ला जुल, वयाबारे जिगु छुं लुमन्तिया ध्वःत । आः वयाः व्यक्तित्व व कृतित्वया बारे थी थी ब्वय् ब्वथलाः छुं छुं जिं स्यूगु खँ व प्रसँग न्ह्यब्वय् ।
मचांनिसें चित्रकला ह्यमि :
येँया त्यःरय् बूम्ह एकाराम मचाबलय्निसें चित्र च्वय् न्ह्याःम्ह । त्यःरया तँलाछि दुहांवनेथाय् कृष्णजन्माष्टमीखुनु कृष्ण द्यः ब्वइगु किपात ब्वइगु, कृष्ण नं हाकु, एकाराम नं हाकु । अथेजूगुलिं हाकुं हाकुया किपाः च्वय्गु मतिइ वयाः दुग्यंक किपा स्वइ, छेँय् दुरर ब्वाँय् वनाः कापीइ च्वइ, भतिचा कन्फ्यूज जुलकि हानं दुरर कृष्णद्यःया किपा स्वः वइ, हानं लिहां वनाः च्वइ । थथे यायां व आः वयाः नां दंम्ह चित्र कलाकार (क्ष्ििगकतचबतयच) जुइÞफत ।
मचांनिसें ध्यबा म्हस्यूम्ह ः
मांअबुया तःधिकःम्ह काय् एकाराम । व मचाबलय् अथे धइगु च्यागू झिगू तगिमय् ब्वंबलय् हे च्यासः द्वःछि कमे याइम्ह जुइधुंकल । वं याइगु चित्रकला बांलानाः वं गुलि धाल व सिबें भचा अप्वः हे पुलेगु याः मनूतय्सं । उबलेनिसें थःथःगु मेहनतया ध्यबा मुंका तय्गु याइ ।
शंखधरया न्हूगु गेटअपया परिकल्पना :
शंखधर साख्वाः धाय् साथ हे शंख ज्वनाच्वंम्ह जोगी भेषयाम्ह शंखधर जक न्ह्यब्वयाच्वंगु इलय् नेपालभाषा ज्याझ्वः न्ह्याकामि राज स्यस्यःया इनापय् न्हूम्ह शंखधर च्वय्गु ज्या जुल । व शंखधर च्वय्त तःजिक हे अनुसन्धान न्ह्याकल अले न्हूम्ह शंखधरया परिकल्पना जुल । विवाद नं जुल, न्हूगु ज्या न्ह्यब्वय्बलय् विवाद जुइगु स्वाभाविक हे खः । व शंखधर देय्न्यंक हे प्रचार प्रसारय् वल, ल्याय्म्ह पुस्तां ला थःगु लप्पाय् शंखधरया ट्याटु तकं च्वकेगु ज्या जुल ।
ध्वाँय् व लोगोया सर्जक
ध्वाँय् व लोगो छुं नं वर्ग व संघसंस्थाया मू म्हसीका खः । वयागु जीवनकालय् अल्याख लोगो च्वय्गु ज्या जुल । नेवाः राष्ट्रया खँ वयाच्वंगु इलय् नेवाः राष्ट्रया ध्वाँय् हे दय्केगु ज्या जुल एकारामपाखें । ध्यबा कयाः ध्यबाः मकाःसे गुलिखे आकर्षक लोगोया सिर्जना यात, व हे लोगो छ्यलाः आपालं संस्था थौंतक नं अस्तित्वय् वयाच्वंगु दु । लोगो दय्कीबलय् व दुग्यंक अध्ययन याय्गु याः । अय्जुयाः हे वया लोगो अतिकं अर्थपूर्ण जुइगु ।
परम्परागत चित्रकलाया प्रवद्र्धक :
झी नेवाःतय्सं नागपञ्चमी, लक्ष्मीपूजा, सिथिनखः व मेमेगु नखतय् भारतं छापे जुयाः बजारय् वःगु चित्र तयाः पुज्याय्गु याइ । गुगु चित्र च्वय्गु ज्या झी हे पुं (चित्रकार) तय्सं परम्परात ढङ्गं हे च्वयावयाच्वंगु दु । मनूत नापलातकि वा थौंकन्हय् सामाजिक संजालय् तयाः प्रचार प्रसार व प्रवद्र्धन याय्गु ज्या यात ।
पौराणिक व ऐतिहासिक चित्र पुनरावृत्ति :
नेपाःया इतिहास व कला संस्कृतिं बिलिबिलि जाःगु गुलिखे पौराणिक व ऐतिहासिक चित्रकला नेपाल तनां विदेशया संग्रहालयस थ्यनाच्वंगु दु । गुगु कथं नं उकिया किपा कयाः व वथें ज्वःलाक च्वयाः उगु चित्रया पुनरावृत्ति याय्गु ज्या यायां हे व मन्त....., थुकियाात हानं न्ह्याकेत झी सकलें जाय्माःगु दु ।
बाल साहित्य लगाव :
वइत मस्त व मचा साहित्य अतिकं यः । इलय्ब्यलय् बाल साहित्य च्वय्गु व उकियात ल्वय्क हिसि दय्क किपात च्वय्गु ज्या वं यानावन । बाल साहित्य समाजया दुग्यंम्ह पदाधिकारी एकाराम थःगु जीवनय् न्हापांगु खुसिइ बाल साहित्य समाजपाखें युरोपया अतिकं नांजाःगु देय् स्वीडेन चाःहिलाः नेपाःया कला क्षेत्रयात प्रचार प्रसार याय्गु ज्या यात ।
धिसिलाःम्ह कला निर्देशक :
व छम्ह चित्र कलाकार जक मखु, नेवाःलिसें मेमेगु जातवर्गया भेषभूषा, रहनसहन व संस्कृतिया ज्ञाता नं खः । अथेहे जुयाः मदनकृष्ण श्रेष्ठया जीवनया दकले न्हापांगु एकल गायन न्ह्यब्वया प्रज्ञाभवनया दबुलिइ ल्वँ हिति हाय्काः क्यनाबिल, व नं कापः व भ्वं छ्यलाः । उबलय् रेखा शाक्य व जिं ज्याइवः न्ह्याकागु खः । ज्वजलपा प्रा. लि.या कजि राज स्यस्यलं उगु ज्याझ्वःया ग्वसाः ग्वःगु खः । उलि जक मखु, प्रज्ञा भवनया दबुलिइ न्हूसतक दय्काबिल। जुद्धशमशेरया झ्वाता नं भ्वं व कापः छ्यलाः जीवन्त जुइक दय्कूगु खः । उलि जक मखु, महसंचारया मह चौतारी सिरियलय् नं कला निर्देशक जुयाः ज्या यात ।
अन्तर्राष्ट्रिय संस्थानापं ज्या :
हलिंया अतिकं नां दंगु अन्तर्राष्ट्रिय संस्था आइयूसिन, हेल्भेटास, इसिमोड व केयर नेपालय् चित्र कलाकारया रुपय् तःदँतक हे ज्या यात । व हे ज्या याय्गु झ्वलय् नेपाःया थी थी गां व जातजातियापिंनाप ज्या याय्गु ह्वःताः चूलात नापं लवः काय्कथं उकीया अनुसंधान नं यात ।
नेपालभाषा पाठ्यक्रमय् चित्रकला :
नेपाःया दकले न्हापांगु नेवाः भासं ब्वंकीगु ब्वनेकुथि जगतसुकर ब्वनेकुथिइ छगूनिसें प्यंगू तगिंया सफुतिइ मस्तय्त यइपुक चित्रकला यानादिल । उलि जक मखु, येँ महानगरपालिकाया शिक्षा विभागं पिथंगु नेपालभाषाया स्थानीय विषयगत पाठ्यक्रमया सफुतिइ चित्र च्वय्गुया भाला पूवंकूगु दु । सायद व हे वया दकले लिपांगु चित्रकला जुइ ।
मिखादानय योगदान :
हलिमय हे दकले नांजाःगु व आपाः हे विदेशी विशेषज्ञत तालिम काःवइगु थाय् तिलगंगा आँखा प्रतिष्ठानया मिखादान सम्बन्धी जनचेतना थनीगु चित्रकला नं वं यानावंगु दु । अथे हे उबलेया नां दंगु विश्वभूमि नेपालभाषाया पत्रिकाय् नेपाल आँखा बैंकया प्रबन्धक शंखनारायण त्वाय्नाया अन्तर्वार्ता पिथनादिल, उगु च्वसुया छ्यं ‘मनूया लिखा लिकाइम्ह मनू’ । थ्व च्वसुया छ्यं गुलि ग्यानापु उलि हे आकर्षक नं जू । थुकिं मनू मदय्धुंकाः मिखाया कर्निया लिकयाः दान याय्गुबारे दुग्यंगु जानकारी बीगु ज्या जूगु खः ।
नेपाःया सम्बत, नेवाः जात व प्रथाया अध्येता :
एकारामं नेपाल सम्वत, नेवाः जात प्रथाया बारे आपालं अनुसन्धात्मक च्वसुत पिथंगु दु । व आपालं पिथनेमानिगु च्वसु च्वयातःगु दु । उखुन्हु तिलगंगाय् वया किजा जयेन्द्र सिंनाप खँ जूबले एकाराम सतिप्रथाबारे दुग्यंक अध्ययन यानातःगु दु, उकिया डकुमेन्ट्री दय्केगुबारे किजानाप सल्लाह जूगु खँ कँसें थुकियात याकनं हे मूर्त रूप बी माल धकाः सहलह जूगु दु ।
काष्ठमण्डप व एकाराम :
नेपाःया अतिकं ऐतिहासिक व पुरातात्विक सम्पदा काष्ठमण्डप तःभुखाय् ब्वय् दच्छि न्ह्यः अनया निगूगु तल्लाय् रिक्रियसन आर्ट आर्कियोलजि ‘लस्ट फ्रम नेपाल’ नांया ऐतिहासिक किपा ब्वज्या २०७१ वैसाख ५–७ तक जूगु खः । भुखाचं दुने धुंका पुनःनिर्माण याय्त मदय्क मगाःगु काष्ठमण्डपया स्केच नं दय्कूगु खः ।
नेवाः बस्ती व लाखय्या अनुसन्धान :
मकवानपुरया तिस्तुंग पालुंगया भाषा संस्कृति व अनया पुलांगु दरवारया पुनःनिर्माणया नितिं स्केच च्वय्गु ज्या याःगु दु । अथे हे, चितवन, मकवानपुर नुवाकोट, चैनपुरया लाखय्याबारे अनुसन्धान व लाखय् प्रतियोगिताय् प्रा.डा चुन्दा वज्राचार्यनाप जानाः यक्व हे ज्या याःगु दु ।
चित्र, भाषा व नेपाल सम्वत्बारे विस्कं धारणा :
चित्रय् च्वंगु संवत् घटना व थाय्या अध्ययनं यक्व खँ सीका काय्गु धइगु बिस्कं धारणा दु एकारामया । नेपाल संवत्या उत्थानय् शंखधर व नेपाल भाषायात माःगु सिबें अप्वः छ्यःगुलिं नेपाल सम्बत् लोपोन्मुख जुयाच्वंगु धारणा प्वंकादीगु दु । जनसरोकार ज्याझ्वलय् श्रीकृष्ण महर्जननाप खँल्हाय्गु झ्वलय् थ्व बिचाः प्वंकूगु खः ।
गुरु–चेला :
यक्व चेलाया गुरू एकारामं नेपाल ललितकला प्रतिष्ठानया चान्सलर कान्छाकुमार कर्माचार्य (के के कर्माचार्य) या चेला जुइणु ह्वःताः नं चूलाकूगु दु । एकारामं थः चेलापिन्त पासाया कथं व्यवहार याइसा एकारामयात नं वया गुरुं पासा कथं हे व्यवहार याइ । एकारामं पौभाः व मेमेगु चित्रकला स्यनेगु झ्वलय् इतिहास, सम्पदा व संस्कृति नं बोनस कथं स्यनेगु याइ । थ्व वया
अतिकं बालागु पक्ष खः ।
थःगु भब्यगु संग्रहालय दय्केगु इच्छा :
ख्वपया सल्लाघारीइ थम्हं हे लगानी यानाः पौराणिक व ऐतिहासिक संग्रहालय दय्केत तःदँ न्ह्यःनिसें जुयाच्वंगु खः । भौतिक पूर्वाधार नं दय्केगु झ्वलय् हे दु, आः व पूमवंगु अवस्थाय् दु ।
चान्हय् २ बजे दनाः ज्या याइम्ह :
न्यनेबलय् अजू चाः, तर सत्यगु तथ्य खः । व बहनी ९ बजे अप्वः यानाः द्यने हे धुंकी । चान्हय् २ बजे दनाः थःगु चित्रकलाया पेशागत ज्या या हे याइ । थथे याय्बलय् डिस्टर्ब हे मजुसे थःगु ज्या नं सिधइ, परिवारयात नं ई बी फइ । उलि जक मखु, न्हिच्छिया दुने अनुसन्धान व सभा सम्मेलनया ज्या नं मदिक्क याय्फइ । थ्व वया बकाइदा ई व्यवस्थापन खः ।
