हर्ष उल्लासलिसें हनीगु कृष्ण जन्माष्टमी
प्रेममान डंगोल | गुंलागा द्धादशी ११४१, भाद्र १८ शुक्रवाः
श्रीकृष्ण भगवानयात ५ हजार दँ न्ह्यः जूगु धयातःगु महाभारत युद्धया मू पात्र कथं कयातःगु दु । अतिकं कुटनीति याय्सःम्ह कृष्णयात स्वनिगःया नेवाःतय्सं धूर्त व छलिया रुपय् नं कयातःगु दु । छाय्धाःसा येँयाम्ह किराँती जुजु यलम्बरयात महाभारत युद्ध स्वःवंबलय् कृष्णं छल यानाः सुदर्शन चक्र छ्यं ध्यनाब्यूगु खः धाइ । कौरव व पाण्डवतय् दथुइ जूगु युद्धय् सु बुइ वयागु हे पक्षय् ल्वाय् धकाः नेपालं युद्ध मैदान कुरुक्षेत्रय् थ्यंकवंम्ह जुजु यलम्बरं बूम्हपाखे वनाः युद्ध यानाच्वन धाःसा महाभारत युद्धया अन्त्य हे मजुइगु ताय्काः कृष्णं छल यानाः जुजु यलम्बरया छ्यं ध्यनाः ब्यूगु खः धाइ । किराती जुजु यलम्बर नेवाःतय् आजुद्यः खः । जुजु यलम्बरया छ्यं कुरुक्षेत्रं ब्वयावयाः वंगलय् थ्यंकःवःगु खंकाः जनतातय्सं वंगलय् तुं देगः दय्काः पलिस्था यानातःगु खः । जुजु यलम्बरया छ्यं वंगः थ्यंकःवःबलय् सिद्ध जूगु खः धाइ । दँय्दसं येँयाःया इलय् देगःया न्ह्यःने आजुद्यः ब्वय्गु याइ ।
दँय्दसं कृष्णाष्टमीकुन्हु थीथी ज्याझ्वः व जात्रा यानाः हना वयाच्वंगु दु । तर नेपालय् धाःसा नेपाल सम्वत ७५७ य् जुजु सिद्धिनरसिंह मल्लं ल्वहं हे ल्वहतं दय्कूगु २१ गः गजू दुगु विश्व प्रशिद्ध कृष्ण मन्दिर यल लाय्कू न्ह्यःने पलिस्था याय्धुंकाः श्रीकृष्णया महिमा व महत्व अप्वयावंगु खः ।
कृष्ण मन्दिरया दुने महाभारतलिसें रामायणया थीथी किपा अतिकं कष्ट यानाः कलात्मक ल्वहतय् कियातःगु दु । अथे हे, देगःया प्यखेरं ल्वहँतय् विष्णुया दश अवतार मत्स्य, कुर्म, वराह, नृसिंह, वामन, परशुराम, राम, कृष्ण, बुद्ध व कल्किया कवितात्मक भावय् पलिस्था यानातःगु दु । कृष्ण मन्दिर दुने मू द्यः कथं श्रीकृष्ण व सत्यभामाया मूर्तिं दु । नेपालभाषां रञ्जना लिपिं थीथी घटनाया विवरण देगलय् ब्वयातःगु दु । श्रीकृष्ण जुजु सिद्धिनरसिंहयात जिगु व सत्यभामाया मूर्ति पलिस्था यानाः देगः दय्कि धकाः म्हगसय् वयाः उजं ब्यूगुलिं गुरु हरिवंश उपाध्यायया सल्लाहकथं मूर्ति पलिस्था यानाः देगः दय्काः तःधंगु मेला न्ह्याकूगु खः ।
कृष्ण मन्दिरय् कृष्णाष्टमीकुन्हु चच्छि जाग्राम च्वनाः भक्तजनतय्सं पूजापाठ, भजनकिर्तन याइ । हर्ष उल्लासलिसें हनीगु कृष्ण जन्माष्टमीकुन्हु सुथय् राष्ट्र प्रमुखया नं द्यः दर्शन याय्त वइगु व भक्तजनत म्वःम्वः जुइक कृष्ण मन्दिरय् तःधंगु मेला हे जुइ । कृष्ण जन्माष्टमीकुन्हु चान्हय् यलय् त्वाःत्वाःपतिकं कृष्णया खः जात्रा याइ ।
श्रीकृष्णया थीथी कथंया लीला लुमन्तिकथं कृष्णाष्टमीकुन्हु देय्न्यंक थीथी ज्याझ्वः यानाः हनी । ख्वपय् नं त्वाःपतिकं राधाकृष्ण व कृष्णया बाललीला ब्वय्गु याइसा दत्तात्रयय् भक्तजनतय् तःधंगु भीड जुइक मेला हनी । कृष्णाष्टमीकुन्हु कृष्णया जन्मन्हिकथं मू पर्वया रुपय् हनेगु झ्वलय् येँया थँबहिलिइ दुगु ब्रम्हकुमारी राज सेवा केन्द्र, कृष्ण प्रणामी, इस्कोन, भुइजःसि, कृष्ण सेवा केन्द्र इमाडोल, राधाकृष्ण वेदान्त समाज यल, साइबाबा केन्द्र नारायणचौर नक्साल, तोखा, सक्व लगायत थीथी थासय् कृष्णया खः जात्रा, कृष्णया झाँकी दय्काः नगर परिक्रमा याकी ।
अथे हे, कलात्मक विशाल देगः मजूसां येँया लाय्कू न्ह्यःने च्यासः च्याकुं लाःगु कृष्ण मन्दिर दय्कातःगु दु । नेपाल सम्वत ७६९ इ प्रताप मल्लया ३०म्ह लानितमध्ये अतिकं यःपिं निम्ह राजमति व अनन्त प्रिया छक्वलं दिवंगत जुयाः दुःख ताय्काच्वंम्ह जुजुं थःत कृष्ण व लानिपिन्त राधाया प्रतिककथं चिचीधंगु कलात्मक मूर्ति निर्माण यानाः च्यासि कृष्णया खः जात्रा न्ह्याकूगु खः ।
थथे थीथी ज्याझ्वः यानाः देय्न्यंक कृष्णाष्टमी हनी । द्यःला समाजया नायःसुइ दँय्दसं नागपञ्चमीकुन्हुनिसें न्ह्याइगु भतिगाः आजु लाखय् प्याखं टेकु सबलबहालय् कृष्णाष्टमीकुन्हु क्वचाइ ।
नेपाल सम्वत २६२ इ छमा सिमाया सिं मरुसतः दय्केधुंकाः ल्यं दुगु सिं दय्कूगु सिँल्यंसतः जुयाच्वन । तर अन छुं नं द्यः धाःसा मतःगु जुयाच्वन । नेपाल सम्वत १०४० य् सिँल्यंसतः सतिकं तहबिलय् च्वंम्ह धमना साय्मिया छेँय् मिं नयाः न्हूगु छेँ दय्केत जग म्हूबलय् प्यपा ल्हाः दुम्ह कृष्ण नारायणद्यःया धातुया मूर्ति लुयावःगु जुयाच्वन । तत्कालीन राणा सरकारयाके स्वीकृति कयाः लुयावःम्ह कृष्ण नारायणद्यःया मूर्ति पलिस्था यानाः प्यखें कुनय् सिंह दय्काः तःगु खः । सिंह तय्धुंकाः व हे सिँल्यंसतःया नां सिंहसतः जूवंगु खः ।
थथे देय्न्यंक कृष्ण जन्माष्टमी हनाच्वंगु इलय् नेवाःतय् वस्ती दुगु पाल्पाय् धाःसा रणउजेश्वरी भगवतीयात म्येय् बलि बियाः खः जात्रा याइ । भगवतिं महिषासुर दैत्यया वध याःगु लसता कथं म्येय्, हँय्, दुगु, फै, खा बलि बियाः दाफा भजनसहित रणउजेश्वरी देवीया चच्छि हे धइथें तःजिक जात्रा याइ । वयां कन्हय् गुंलागा नवमीकुन्हु चच्छि देवा ज्वंपिं, द्यःखः कुबूपिं व जात्राय् ब्वति कयाः ग्वहालि याःपिं सकसित भगवतियात भोग ब्यूगु म्येय्या ला तयाः भ्वय् नकी । भ्वय् नकेधुंकाः द्यःखः कुबूपिन्त बेतालिं पुइकाः, ह्याउँगु क्वखा क्वखाय्काः, सिन्हः तिकाः न्हिनय् रणउजेश्वरी देवीया सिन्हः जात्रा याइ ।
थ्व जात्राय् प्रहरीं तोप मुइकाः सलामी बियाः बधाई बी । ढोलक, झ्याली, पंचे बाजं, बौद्ध बाजं थानाः नगर परिक्रमा याइ । थ्व भगवती जात्रा अँग्रेजनापं जूगु युद्धलिसे स्वापू दुगु जुयाच्वन । सन् १७३४ निसें १७९७ तक नेपाः व अँग्रेजया दथुइ युद्ध जूबलय् पाल्पायाम्ह बडा हाकिम कर्णेल उजीर सिंह थापां तानसेनयाम्ह भगवतीयात युद्धय् त्याकेफःसा राजकीय सम्मान कथं जात्रा यायगु धकाः प्रार्थना याःगु जुयाच्वन । भगवतीयात प्रार्थना याय्धुंकाः कर्णेल उजीर सिंह थापां बुटवलया तिनाउ खुसि दुगु मणि मुकुन्द सेनया पुलांगु भग्नावशेष दरवारयात किल्ला दय्काः निक्वःतक अँग्रेजया जनरल उडयात युद्धय् बुकेत ताःलात । सन् १८१६ मार्च ३ कुन्हु सुगौली सन्धी जुइधुंकाः भगवतीया चिकिचाधंगु देगःयात तःधंक दय्काः राजकीय सम्मानलिसें जात्रा न्ह्याकूगु खः धाइ । अँग्रेजनाप युद्ध त्याकाः उजीर सिंहं पलिस्था याःगु द्यः जुयाः हे रण उजेश्वरी नां जूवंगु खः धाइ । थ्व रण उजेश्वरी भगवतीया जात्रा पाल्पा देय्या मौलिक परम्परागत जात्रा जूवंगु दु । थुकुन्हु हे थन काजी अमर सिंह थापां न्ह्याकूगु लक्ष्मीनारायणया खः जात्रा नं ब्यागलं न्ह्याका वयाच्वंगु दु।
