असमावेशी व असमानुपातिक नियक्ति
- जुजुमान महर्जन
न्यायपरिषद्पाखें नेपाःया उच्चअदालय् प्वनाच्वंगु चयम्ह न्यायाधीशपिं नियुक्त यायेगु ज्या जूगु दु । थुगु ज्यां प्वनाच्वंगु पदय् नियुक्त याःगु इलय् न्याय सम्पादन सुचारु रुपं न्ह्याइगु संकेत ब्यूगु दु, तर न्याय सम्पादनया ज्या गुकथं जुइ धइगु खँय् आशंका नं ब्वलंगु दु ।
संविधानं परिकल्पना व सुनिश्चित यानातःगु समानुपातिक समावेशी सिद्धान्तयात हे छखे तयाः उच्च अदालतय् चयम्ह न्यायाधीशपिं नियुक्त याःगु दु । थुकिं यानाः संविधानयात कार्यान्वयन यायेमाःगु खँ वयाच्वंगु इलय् न्यायपालिकापाखें हे थुकथं सिद्धान्त अःखः जूगु नियुक्तिपाखें गजाःगु संकेत बीगु खः व ला स्वये हे ल्यं दनि । अथे खःसां थुकिया लिच्वः धाःसा बुलुहुँ खनेदया नं वःगु दु ।
थ्व हे झ्वलय् आदिवासी जनजातिलिसें मधेसी समुदाययात अझ नं ल्यूने हे लाकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु धइगु थुकिं स्पष्ट यानाब्यूगु दु । उच्च अदालतय् चयम्ह न्यायाधीशपिं नियुक्त याःगु इलय् जनजातिपिं मुक्कं १३म्ह जक दुथ्याःगु दुसा मधेसी छम्ह जक दुथ्यानाच्वंगु दु । अथे हे मिसापाखे स्वयेगु खःसां मुक्कं खुम्ह जक लानाच्वंगु दु ।
संविधानं परिकल्पना व सुनिश्चित यानातःगु समानुपातिक समावेशी सिद्धान्त अःखःजूगु थुगु नियुक्तियात कयाः छचाखेरं विरोधया सः थ्वयेधुंकूगु दु । न्यायपरिषदं याःगु नियुक्ति मधेसी, आदिवासी जनजाति, दलितलिसें समुदायया न्यून उपस्थिति जक मखु, असमावेशी, विभेदकारी, राजनीतिक भागबण्डा व जातीयनापं सामुदायिक पूर्वाग्रहया लिधंसाय् याःगु संघीय समाजवादी फोरम नेपालं दावी याःगु दुसा थुकिं अदालतया गरिमा व स्वतन्त्र न्यायालयया अवधारणायात कयाः थुगु नियुक्ति प्रकृयां गम्भिर प्रहार याःगु खँ न्ह्यथंगु दु ।
थ्व हे झ्वलय् कानून व्यवसायी मिसापिन्सं नं समानुपातिक समावेशी सिद्धान्त अःख उच्च अदालतय् याःगु नियुक्तियात कयाः प्रधान न्यायाधिस सुशिला कार्कीया ध्यानाकर्षण याकेधुंकूगु दु । उच्च अदालतय् न्यायाधिसया नितिं सच्छि व स्वीम्ह मिसापिन्सं आवेदन ब्यूगु खँ न्ह्यथँसें मुक्कं खुम्ह जक नियुक्ति याःगु निर्णय अपारदर्शी जूगु खँ नं न्ह्यथंगु दु ।
प्रधान न्यायाधिस नापं न्याय परिषदया नायः सुशिला कार्कीया अध्यक्षताय् दुजः कानून तथा न्यायमन्त्री अजयशंकर नायक व पदमप्रसाद वैदिक दुथ्याःगु मुँज्यां भागबण्डाया आधारय् उच्च अदालतया नितिं न्यायाधीश सिफारिस याःगु खःसा निम्ह दुजःपिन्सं नियुक्तिया खँय् विवाद जुइवं मुँज्या हे बहिष्कार याःगु खः । उगु मुँज्याय् मुक्कं स्वम्हेसिगु जक ल्हाःचिं दुगु हुनिं नं थुकियात कयाःविवाद ब्वलनीगु खँ पिहांवइगु अनुमान याःगु खः ।
थुगु नियुक्तियात कयाः नेपाल बार एशोसियसनय् सः तयेगु ज्या जुइधुंकूगु खःसा थीथी दलतयसं प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालयात नापलानाः थुगु निर्णययात तत्काल भिंकेगु नितिं माग नं यायेधुंकूगु खः । खय्तला नियुक्त जुयादीपिं न्यायाधीशपिन्त सपथ ग्रहण याकेधुंकूगु दु । अथेखःसां न्यायपरिषद्पाखें हे थुकथं समानुपातिक समावेशी सिद्धान्तया अःखः उच्च अदालतय् नियुक्त यायेगु ज्या जुइ धाःसा मधेसी, आदिवासी जनजाति, मिसा, ल्यूने लानाच्वंगु वर्गलिसें दलिततयसं गजाःगु आशा यायेगु खः ?
संविधान जक बांलानाः मगाः, उकियात कार्यान्वयन याइपिनिगु सोच थ्व हे कथं न्ह्यानाच्वन धाःसा मधेसी, आदिवासी जनजाति, ल्यूने लानाच्वंगु वर्ग, मिसापिन्सं पूर्ण लोकतन्त्रया अनुभूति यायेफइगु अवस्था मदु । उकिं थजाःगु ज्यायात कयाः सकस्यां सः तयेमाःगु आःया आवश्यकता खः ।
