असारया इलय् बुँ ला छेँ लिक्क हे थ्यंक वःगु थें च्वं ।
मोनिका मल्ल
सक्वः
छगू इलय् ‘गेट वे टु तिब्बत’ धकाः म्हसीका दुगु सक्वया लँत थौं दयनीय अवस्थाय् दु । येँ नं १७ कि.मि. उत्तर–पूर्वय् लाःगु सक्व (साँखु) देय् छगू पुलांगु नेवाः बस्ती खः । सक्व ऐतिहासिक व पुरातात्विक महत्वं जाःगु देय् खः ।
पर्यावरणया ल्याखं नं उतिकं हे महत्व दु । चाबहिलं सक्वतक थ्यंकेगु नितिं सर्वसाधाराणतय्सं यक्व सास्ना फय्मालाच्वंगु दु । थ्व छपु लँ पार याय्त छगू तःधंगु युद्ध हे त्याकागु सरह जुइ जुयाच्वंगु दु । दच्छि, निदँ न्ह्यः चिया बगानया नितिं लोकंह्वाःगु लँ थांै थप्प जुइगु अवस्था वःगु दुसा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकत ला छु खँ आन्तरिक पर्यटकत तकं मदया वंगु दु ।
उगु लँपुइ दुगु ब्यबसाय नं बन्द जुइगु अवस्थाय् थ्यंगु दु । थ्व लँ स्यनाः सक्वया स्थानीयवासीत नापं उगु लँ जुयाः जुइमाःपिं स्थानीयवासीत न्हियांन्हिथं उगु लँ जुया जुइत तसकं हे समस्या जुयाच्वंगु दु । सरकारं चिब्या जूगु लँयात व्यवस्थित यानाः लँ तःब्या याय्गु अले येँनिसें सक्व जुया मेलम्चीतक हाइ–वे दय्केगु प्रोजेक्ट न्ह्यःने हःगु खः । लँ तःब्या याय्गु नितिं जवंखवं दुगु छें धमाधम् थुना हय्धुंकूगु अवस्था दुसा छेँ पिया हःसां निसें हे लँ स्यंगु खनेदु ।
थुगु लँ जुयाः न्हियांन्हिथं जुइमाःपिं मनूतय्गु नितिं थुगु प्रोजेक्ट गबलें हे सिमधइगु प्रोजेक्ट सरह हे जूगु दु । पुलांगु छेँ थुने धुंकाः वःगु चा व धुलं यानाः लँ व बातावरण प्रदुषित जूगु खःसा अझ तःग्वःगु गाडीं याना थप लँ ध्वस्त जूगु खः । निभाः त्वइबलय् धू ब्वयाः न्यासि वनेतकं थाकुइगु खःसा न्ह्यःनेतुं च्वंम्ह मनू नं खने मदइगु अले वा वईगु इलय् ध्याचः जुयाः पलाःतकं तय् मज्यूगु समस्या न्हियांन्हिथं उगु लँ जुयाः जुइमाःपिनिगु नितिं तःधंगु समस्या जुइधुंकूगु अवस्था दु ।
न्हियांन्हिथं समस्या जूगुलिं समस्याया समाधान याय्माल धकाः स्थानियवासी नापं यात्रुतय्सं विरोध धाःसा मयाःगु मखु, तर तालंताः विरोध याय्गु नापं बन्दतकं आह्वान याःसां तकं सम्बन्धीत निकायं छुं नं च्यूताः मक्यंगुलिं स्यंगु लँ मर्मत जुइफूगु अवस्था मदुगु खः । थुगु समस्यां यानाः न्हियांन्हिथं जुइमाःपिं मनुतय्त ला समस्या जूगु हे खःसा व नापं छुं जुयाः आपतकालीन गाडी, ऐबुलेन्स, वारुण यन्त्र नापं मेमेगु गाडीत हय्माल धाःसा झन् हे समस्या जुइगु खनेदु ।
नेपाः थेंजाःगु विकास उन्मुख देशय् थीथी समस्या वइगु ला स्वभाविक हे खः, नापं विकासया नितिं विनाश आवश्यक नं खः, तर विकास याय्गु नामय् जनतायात समस्या हनन् यात धाःसा मेगु तःधंगु समस्या मवइ धकाः धाय् फइमखु । अले जनतायात सुविधा सम्पन्न याय्गु च्यूताः मदय्क न्हियान्हिथं जीवन आनन्द न्ह्याकेबीगु जिम्मा ला सर्वसाधारणं पुलातःगु करं तलब नयाच्वंपिनिगु हे मखुला ?
