कृतज्ञम्ह श्रद्धेय भिक्षु ज्ञानपूर्णिक
– प्रा. सुवर्ण शाक्य
हिरालाल शाक्य नांम्ह पाल्पाय् जन्म जूम्ह छम्ह कूलपुत्र थौंया ज्ञानपूर्णिक महास्थविर खः । वसपोल नकतिनि छुं दिं न्ह्यः वि.सं. २०७७ साल असार १९ गते, शुक्रवाः थुगु लोकय् देहावसान जुयाबिज्याःगु खः । क्षेत्रीय वंश शाक्यकुलय् जन्म जुयाः बुद्धत्व प्राप्त यानाबिज्याःम्ह सर्वार्थसिद्ध गौतम बुद्धं क्षेत्रीतय् चूडाकर्म ब्रतबन्ध याइगु संस्कारयात हिलाः छ्यनय् आङसा मतय्कथंया जनजीवन बुद्धवंशी गृहस्थ परम्पराय् च्वनेगु यानाः ११दँ दुम्ह हिरालालयात थःम्ह मां चन्द्रमाया शाक्यं श्रमणजीवनय् तय्गु यानाः श्रद्धेय भिक्षु बुद्धघोष महास्थविरयात लःल्हाना ब्यूगु जुल ।
श्रद्धेय भिक्षु बुद्धघोष नेपाःया बज्राचार्य कुलय् जन्म जुयाः बज्राचार्य संस्कारयात त्वःताः भिक्षु जीवनय् दुहाँ बिज्याःम्ह खः । नेपालय् शाक्य, बज्राचार्य धाल कि स्वतः हे बुद्धानुयायी बौद्ध खः । बुद्धानुयायी जुइगु हे नानाप्रकारया द्यः, देवी, ईश्वर धयातःपिनिगु विधि विधानय् मवंसे बुद्धया शिक्षा उपदेश कःघानाः शील आचरणय् च्वनाः पारिवारिक, सामाजिक जीवन हनेगु खः । बुद्धया शिक्षाय् च्वंपिन्सं बुद्धयात गुरु हनाः, बुद्धशिक्षायात धर्म नालाः, धर्म संरक्षण याइपिं आचरणशील भिक्षुपिन्त संघकथं त्रिशरणया पूजाविधि संस्कारय् च्वनाः लोक कल्याणकारी शान्तिमार्ग लिनाः जीवन हनीगु खः ।
बुद्धघोष भन्ते नं नेपालय् परम्परानिसें तथागत बुद्धयात गुरु धकाः धयावःसां नं थःपिनिगु पूजाकुथिइ आगमय् तकं बुद्धया प्रतिमा छगू हे खनेमदुगु व बुसांनिसें सीबलय् तकया घर गृहस्थया संस्कार विधि ब्यवहारय् जुइगु पूजा, पाठ व साँस्कृतिक विधिइ तकं पञ्चशीलया व्यवहार जूगु मखनाः प्रत्यक्षकथं बुद्ध गुरुया शिक्षा ग्रहण यानाः जीवन हनेथाय् दीक्षित जूवनागु खँ धयाबिज्याइ । नेपाःया शाक्यपिं नं थःपिनि पूर्खा महामानव बुद्धया उपदेशकथंया ज्याखँ फुक्कं ल्वःमंकाः पूजाआजाया पुरोहितपिनिगु ल्युल्यु वनाः गृहस्थ जीवन हनावःपिं जुल ।
अजाःम्ह बुद्धया शिक्षाय् हार्दिकतां जाःम्ह श्रद्धेय बुद्धघोषया छत्रछाँया् च्वनाः १६दँया उमेर थ्यंबलय् बुद्धधर्मया उच्चशिक्षा व व्यवहारय् लगय् जुयाः थःगु जीवनया उन्मुक्तिया गति काकां ८१दँया ताहाः जीवनय् वसपोल ज्ञानपूर्णिक भन्तेया प्रतिभापूर्ण प्रगतिपथ लोकय् न्ह्यथनेबहःकथं जुयावन । सुना नं म्हसीका बियाच्वनेम्वाय्क खनेदय्क बौद्धजगतय् जक मखु, धार्मिक जगतय् हे स्वयम् परिचित जुयाबिज्यात । निर्वाणया लँपुइ थ्यंकेत माःगु पाठ्यज्वलंया बुद्धशिक्षाया क्रियाकलाप व आचरणय् चुर्लुम्म दुबय् जुयाबिज्यात । ध्यानभावनाय् पोख्त जुयाः ध्यानगुरुतकं जुयाः स्वदेसय् जक मखु, विदेसय् तकं प्रशिद्ध जुयाबिज्यात । थःम्हं स्यूगु चाःगु खँ जनसमुदायस पिज्वय्काः लोकोपकार व लोकोद्धार जुइगु धर्मया लँपु क्यनेथें यानाः अनेकौं पुस्तक ग्रन्थत पिथनाबिज्यात ।
धर्मावासकथं धर्मदेशना प्रस्फुटित याय्गुली स्थायीत्व बीगु तातुनाः भिखाचाकथंया छेँ स्वनेगुनिसें कुतः गाकाः विश्वय् नांदंक विश्वशान्ति विहार न्ह्यच्याका थकल । विहार धकाः नं चौतर्फी दृष्टिकोणं विहारया अंग पूवंकथं शिक्षा दीक्षा व भिक्षु संघया पूर्णता बीकथंया शील विनयया आचरणया नमूनास्थलया रुप बियाथकल ।
धार्मिक क्षेत्रय् जनजातिमात्रं बुद्धशिक्षा ध्वाथुइकेगु नितिं थःथःगु मातृभाषाय् बः बीमाःगु खँय् बः बियाः वसपोलं थःगु प्रत्येक धर्मदेशनाय् न्वाय्गु यानाबिज्याइ । धर्मजागरणया नातां नागरिक चेतना थकाय्गुली कुलेगु वसपोलया देशनाया मूल सारकथं नं जुयावन । नेपाःया इतिहासं शाक्य भिक्षु जुयावंपिं शाक्यपिन्त नामं जक बौद्ध मजूसे आचरणं बौद्ध जुइगुली ध्यान तय्माः, तय्के फय्माः धकाः न्वखंक धयाबिज्यासें नेपालभूमिइ जन्म जुयाः नेपाःया गौरव थकयाब्यूम्ह लोकगुरु विश्वबन्द्य महामानव सर्वार्थसिद्ध बुद्धयात ल्यूने लाकाः बौद्ध जुयाच्वंपिं नेपाःया बौद्धतय्गु खँय् नुगलय् स्याकाः वसपोलया थःम्ह गुरु बुद्धघोषं कनाथकूगु खँ वसपोल ज्ञानपूर्णिक भन्ते नं वसपोलनाप ४६दँतक सम्पर्कय् च्वनावयाम्ह जितः कनाबिज्याःगु कर्तब्यबोधया खँय् कृतज्ञ जुयाः वसपोलप्रति श्रद्धाञ्जली देछायाच्वना । वसपोल ज्ञानपूर्णिक भन्तेया विदेसय् नांदंपिं पूज्यपादपिं तःम्ह गुरुपिं दयाः नं नेपाःया थःम्ह गुरु न्याम्हम्ह संघनायक बुद्धघोष
महास्थविरप्रति सदां नतमस्तक जुयाच्वनाबिज्याःगु गुरुप्रतिया कृतज्ञता खँ जितः गबलें ल्वःममनीकथं जूगु दु ।
थःगु देसयाम्ह हे कूलपुत्रं प्रतिपादन याःगु धर्म नेपाःया मौलिक धर्म धाय्बलय् अत्युक्ति जुइमखु । शान्ति, अहिंसाया नामं विश्वयंक श्रद्धेय अनुकरणीय जुयाबिज्याःम्ह शाक्यसिंह बुद्धयात थःगु देसय् हे न्ह्यःनें न्ह्यःनें व द्यंनें द्यंनेंजक नां कयाः ब्यवहारय् ल्यूने लाकावनाच्वंगु खँ स्वदेसी मित्रबन्धुपिनिपाखें वाःचाय्कूपिं ध्वदुइ थाकूगु खँयात कयाः वसपोल ज्ञानपूर्णिक भन्ते नं नुगलय् स्याकाबिज्याइ । जीवनया उत्तराद्र्धय् वयाः वसपोलं छता खँय् लसता प्वंका बिज्याःगु दु ।
थ्व न्ह्यथनेबहःजू कि नेपाःया राजधानीथें जाःगु थासय् जनसंख्याया ल्याखं अप्वः दुगु कृषक परिवारपिन्सं उम्ह तथागत बुद्धयात थः नालाः श्रद्धा तयाः प्रत्यक्षकथं थः काय्मस्तय्त बुद्धशासनय् लःल्हानाः बुद्ध विहारतकं स्वनाः गांगांयात तकं बुद्धमय यानाब्यूगु धाधां लसता प्वंकाबिज्याइ । थजाःगु खँ नेपालभाषाख्यलय् छगू विशेषता ज्वनाः पिदनाच्वंगु ‘लहना’ वाःपौपाखें न्ह्यथने दयाः मदुम्ह वसपोलयात लुमंकाः जिं थः सन्तोष जुइखंगु दु ।
– प्रा. सुवर्ण शाक्य
