गुज्वःगु म्ये उज्वःगु हे जीवन
खयतला वयकलं सलंसः म्ये हालादी धुंकूगु दु । अथेसां ‘कायमचा ल्यायम्ह जूगु स्वयेबलय् ब्याहा यायेमाः थें च्वं, धुकूलिसे सल्लाह याना स्वयां आसे आसे धाःथे च्वं’ म्यें हे वयकःयात म्हसिकाच्वन । वयकः अर्थात् रत्न ‘बहोशी’ बज्राचार्य सुयात थुगु हे म्येंसामाजिक यथार्थवादी म्येहालामिया छवि तकं दयेकाबिल ।
स्वद्वः तका फुमफु यानाः पुलाः रेकर्डिङ्ग याकूगु उगु म्ये ३६दँ धुंकाः थौंतक नं व हे कथं सदाबहार जुयाच्वंगु दु । छुं नं सांगितिक ज्याझ्वलय् ‘आः म्येहालामि रत्न बहोशीं थःगु म्ये न्ह्यब्वयादी’ धकाः ज्याझ्वः न्ह्याकामिं उद्घोष यानाकथं दर्शकतयगुपाखें थ्व हे म्ये हालाः हुटिङ याइपिं थौं नं म्ह्वः मजूनि ।
‘जीवनय् यक्व हे म्ये हालाः । थ्व हे म्ये आपाःसिनं ययेकूगु खनेदत ।’ वयकलं धयादिल । छिं सलंसः म्ये हालादिल । थ्व हे म्ये छाय् आपाः लोकं व्हात ? धइगु न्ह्यसलय् म्येहालामि बेहोशीया लिसः थुकथं वल ‘आम मनूतय् भोगाई ।’
थुलि धाधां वयकलं थुगु म्येलिसे स्वानाच्वंगु दंदँ न्ह्यःया छगू घटना न्यंकादिल । छगू ज्याया झ्वलय् थःथितिपिन्थाय् थ्यंगु । उगु इलय् निम्ह त्यपू थः कायया इहिपा यानाबीगु खँयात कयाः ल्वानाच्वन । वयकलं धयादी ‘धेबाया अभावया दथुइ सामाजिक व्यवहार गुकथं न्ह्याकेगु ? अक्सर निम्न व मध्यम वर्गया परिवारया मनया थ्व हे अन्तरद्वन्दयात जिं म्येया स्वरुप बिया ।’
अथे हे, ‘राजमहलया न्ह्यइपु बजारय् थःत थम्ह म्युम्युं जुइमाःम्ह जि’ बोलया म्ये वयकःया मेगु लोकं व्हाःगु म्ये खः । मानवीय संवेदना व भोगाईया सशक्त अभिव्यक्तीया रुप दुगु थुगु निपुं म्ये वयकःया हे च्वसा,संगीत व सलं छायेपियाच्वंगु दु । ६ दशक स्वयां ताःहाकःगु थःगु गायनयात्राय् सलंसः म्येत मध्ये थुगु निपु म्ये आम मनूया नुगलय् थ्यूगु म्ये जुयाबिल । कलाकार, संगीतकार व म्येहालामि बहोशीया सामाजिक यर्थाथवादी हालामिया छवि थ्व हे निपु सदाबहार म्येया हे लिच्वः खः ।
म्येहालामि बहोशीया म्ये गथे मार्मिक जू वयकःया जीवन व स्वयां म्ह्वः मार्मिक मजू । ‘अक्सर दर्द ना होते तो दर्द भरे गीत कैसे होंगे’ धइगु छपु हिन्दी धापूया बः कयाः वयकलं धयादिल, ‘न्यादँ, खुदँ ति दुबलय् वयकःया बरे छुइत अबुजु ज्योतिराज बज्राचार्यं यलया भिच्छेबहालय् थःगु हे त्चाःया छम्ह साहुयाके १०१ तका त्यासा काःगु खः । उगु इलय् नियम कथं ९९तकातक्क त्यासा कायेत कपाली तमसुक याःसा गाः । तर अबुजुं छेँ हे बरः तयाः रजिष्ट्रेशन पास यानाः त्यासा कयादिल । लिपा त्यासा पुले मफयेधुंकाः छेँबुँ मदयेकाः च्वनेमाल ।’
मचाबलयनिसें हे सांगतिक माहौलया दथुइ लाःगुलिं खःला मस्यू वयकःयात संगीतया नशां गबलें हे मत्वःतू । दंदँया संगीतया नशां वयकःयात थुलि कानाच्वन कि वयकलं छेँ मदुसा गबलें बालं च्वनाथय् सा गबलें फल्चाय् हे बाय् च्वनेमाःसा गबलें स्याः मचाः । अथेसां छेँ, त्वालय् व अनं पिने वनां मंगलबजारया कृष्ण मन्दिरय् भजन हाला वयाच्वंम्ह हालामि बहोशीं रेडियो नेपालय् तकं म्ये हालेगु यायेधुंकाः वयकःया सांगितिक यात्रा अझ तजाः जुयावन ।
२०१० सालंनिसें रेडियो नेपालय् प्रसारण जुइगु जीवन दबू ज्याझ्वलये नेवाः म्ये हालेगु न्ह्याकादीम्ह बेहोशी रेडियो नेपालय् नेवाः भासं म्ये हालादीम्ह सम्भवतः न्हापांम्ह कलाकार खइ । २०१३ सालनिसें खस भासय् नं वयकलं म्ये हालेगु न्ह्याकादिल । वयकःया प्रतिभा खनाः नातिकाजी श्रेष्ठ, शिवशंकर मानन्धर व तारादेवी थज्याःपिं नेपाली संगीत ख्यःया जहां थीगु नक्षत्रं खस भासय् नं म्ये हालेत वयकःयात हःपाः बिल । वयकः कलाकापिनिगु हे हःपालं कलाकार बहोशीं रेडियो नेपालय् म्ये हालेत सः परीक्षण बिल व परीक्षाय् ताः नं लात ।
थः बाज्याबज्येया पालंनिसें दबू प्याखं व संगीत ख्यलय् न्ह्यज्याःम्ह बज्राचार्यया पुस्ताया निम्तिं रेडियो नेपालय् म्ये हालेगु नं छगू ह्वःताः हे खः । सत्याया हाराहारीइ रेडियो नेपालय् म्ये रेकडिङ्ग याकादीम्ह बहोशीया ‘पहाडको उकालोलाई हामी माया गर्दछौं’ बोलया राष्ट्रिय म्ये उबले तःक्वः हे हायेकूगु खः । अथे हे ‘घाँस काट्ने छिलिङ्गे खुर्पाली’ म्ये पूर्वाञ्चलपाखेया लोकं व्हाःगु भाकाया लोक म्यें वयकःयात म्हस्यूपिं न्यनामिया चाकः बुलुहुं तचाः जुयावन ।
२०१३ सालनिसें ४५ सालतक्कया इलय् रेडियो नेपालय् म्ये रेकडिङ्ग याकादीम्ह बेहोशीया यक्व हे म्येत हायेकु हायेकुं हे आः क्यासेट चक्काया टेप हे पुलां जुयाः चबुइधुंकल जुइ, आः वयकःया म्येत महाःगु यक्व दत ।
राजदरबारया सैनिकनिसें देयया कुंकुलामय् वयकलं अभिनय, हुलाप्याखं मस्यंगु सैनिक ब्यारेक मदु । अभिनय व प्याखं हुलेगु ज्या न्ह्याबलें दयाच्वनीमखु । मालीबलय् जक उमिसं सःती । उकिं जक जीवन न्ह्याकेत थाकु ।
संगीतया नशाय् पूवंक हे दुबिनाच्वंम्ह कलाकार बहोशीयात २०३६ साल थ्यंबलयतक्क संगीतया नशायात नियन्त्रण यायेमफूगु खःसा थम्हं ला अभाव हे अभावया जीवन हनेमालीगु खः । थःगु काय्, छयपिन्सं तक्क धिक्कारे याइगु चिन्ता वयकःयात जुल । थ्व हे चिन्तां संगीतया नशां होश चाः थें जुल । ‘अले रेडियो नेपाल करारय् तबला, स्कोटिएभ थायेगु ज्या त्वःता’ कलाकार बेहोशीं धयादिल । म्येहालामि नातिकाजी श्रेष्ठ व संगीतकार शिवंशकर मानन्धरं संगीत ख्यलय् वयकःया प्रतिभा खनाः हे वयकःयात रेडियो नेपालय् जागिर ताःलाकाब्यूगु खः ।
व धुंकाः वयकलं यल दरबार क्षेत्र मंगलबजारया फुटपाथय् पसः तयाः वसः, कापः मीगु यात । वयां करिब प्यदँ धुंकाः छेँ छखा नं न्यानादिल । सामाजिक जीवन व व्यवहारया सन्र्दभय् आर्थिक अभाव अस्तव्यस्त जीवनं गबलें गबलें भावुक नं दयेकाबी यः । ‘न्ह्याथे जाःगु अभाव, दुःख व स्याःचाःया दथुइ नं सांगितिक प्रतिभायात जिं सिके मबियाः । छम्ह कलाकारया लागिं थ्व स्वयां तःधंगु गर्व व लसताया विषय छु जुइ ?’ वयकलं धयादिल ‘ सामाजिक जीवनया स्याःचाः हे जिगु मुक्कं जीवन खः । जिगु म्ये जिगु जीवनं बायाच्वंगु मदु ।’
जीवनया उतराद्र्धय् वयाःसंगीत ख्यलय् गुगु योगदान वयकलं बियादिल, उकिया तुलनाय् राज्यं खास हे लुमंकूगु थें वयकःयात मताः । थ्व हे अनुभूतिया पृष्ठभूमिइ कलाकार परिषद् यलं वइगु थिंलागा चतुर्थी (पुस २ गते) जनस्तरं तःजिगु हना ज्याझ्वः ज्वनावःबलय् वयकःया मनोबल थकाःगु दु । कलाकार बहोशीं धयादी ‘उसाँयनं साथ बिल धाःसा कला संस्कृति सम्बन्धी छगू एल्बम पिकाये ।’
