चथाः पूजा यायेबलय् चन्द्रमा स्वस्वं पुजा यायेगु ख हे मखु
धनेशराज राजोपाध्याय, तिबुक्छेँ ख्वप | ञंलाथ्व नवमी ११४१, भाद्र ३० बुधवाः
गुलिनं ज्या न्ह्याके न्ह्यः बाय् न्ह्यागु नं पर्वपुजा न्ह्याके न्ह्यः, न्हापांगु पूजा कथं गणेद्यःया पूजा यानाः जक मेमेगु पुजा न्ह्याकेगु शास्त्रीय मान्यता दु । व हे कथं सनातननिसें थःथःगु कुलाचारय् छ्यलावइच्वंगु दु । छु ंकथंया युध्दय् वने न्ह्यः थजुइमा बाय् छुं कथंया वैदिक ज्या याय् न्ह्यः विघ्नहर्ता गणेद्यःया न्हापांगु पुजा यायेगु आःतक नं न्ह्याना वयाच्वंगु दनि । अथेजुयाः छुं नं ज्याया न्हापांगु पलाः छीगु वा न्ह्याकेगुयात श्रीगणेश यायेगु धाइ । व हे भगवान श्रीगणेशया हे आराधनां जक दक्व ज्या छुं नं कथंया मभिं मजुइक पंगः मवयक पूवनीगु विश्वास यानाः झीसं व हे न्हापांम्ह आराध्यदेवया आराधना धुंकाः थम्हं यायेत्यनागु ज्यात सम्पादन वयाच्वनागु खः । व हे विघ्नहर्ता भगवान श्रीगणेशया सुदृष्टिं दक्व ज्या सुथां लाइ । गणेद्यःया सुदृष्टि मलात धाःसा छु जुइ धइगु खँ झीगु कल्पनां पिने लाइ । थथे प्रथम पुजा छाय् यायेमाःगु धैगु ला झी फुक्कसिनं दँय् छक्वः श्रीस्वस्थानी परमेश्वरीया बाखं कनाः, न्यनां थुइका वयाच्वनागु हे खः ।
झी नेवाःत वैदिक व तान्त्रिक विधिं बाय् नितां विधि नालाः पर्वपुजा याना वयाच्वनापिं खः । झीगु सनातनी परम्पराय् तन्त्र विधानकथं भाद्र शुक्ल चतुर्थीकुन्हुया श्रीगणेश पूजायात मोहनिया ब्वनापुजा धकाः नं धाइ । उकिं मोहनी तःजिक उल्लासमय लकसय् पूवनेमा धका मनंतुना हनीगु चथाःपुजा बाय् गणेश चतुर्थीयात नं तन्त्रविधिकथं थःगु परम्परा न्ह्याका, म्वाका वयाच्वनापिं खः । मोहनि पूजा दिवाकालिन पूजा जूसां नं मोहनिब्वना पूजा कथं याना वयाच्वनागु चथाःःपुजा धाःसा सन्ध्या÷ रात्रिकालिन पूजा खः । छाय् निभाः बिकाः ख्युंकाः खिचां उइकाः जक याइले सा ? छाय् चथाः पूजायात ‘चन्द्र दर्शन दोष निवारण पुजा’ नं धाइ ? थ्व नितां न्ह्यसःया लिसः छगू हे घटनानाप स्वापू दु ।
गणेश पुराणय् वर्णन जुयाच्वंगु कथं तेत्तीस कोटी देवतातमध्ये दकलय् सुन्दरम्ह द्यः धकाः चन्द्रमायात धयातःगु दु । छन्हुया दिनस चन्द्रमां गणेद्यःया छ्यंयात कयाः वसपोलयात हायेकल । गणेद्यः तम्वयाः चन्द्रमायात सराः बिल – ‘छंगु सुन्दरताया गुमानं जितः छं हायेकल । व हे छंगु सुन्दर रूप गुम्हेसिनं खनी वइत मिथ्या खुँ दोष लायेमाल ।’ थथे सराः ब्युसांनिसें सुनां नं चन्द्रदेवया दर्शन मयात । दुःखी जुयाः चन्द्रमां गणेद्यःया आराधना यानाः क्षमा फ्वन । गणेद्यः प्रशन्न जुयाःलि चन्द्रमां गणेद्यःया कृपा प्राप्त यात । अले गणेद्यवं धाल कि – ‘जिं बियागु सराः मदयेके ला फइमखुत । बरु म्ह्वः धाःसा यायेफइ ।’ थथे धयाः थम्हं चन्द्रमायात बियागु सराः आंशिक रूपय् जक ल्यंका बिल । ‘भाद्र शुक्ल चतुर्थीकुन्हु गुम्हेसिनं चन्द्र दर्शन याइ, वयात जक मिथ्या खुँपाःया दोष लाइ ।’ अथे सराःया ईयात क्वपालाब्युसांनिसें उकुन्हु छन्हु चन्द्र दर्शन दोषपूर्ण जुइगु व चन्द्र दर्शन याइम्हेसित मिथ्या आरोप लाइगु व शंकट नं वइगु जुल । उबलय्निसें भाद्र शुक्ल चतुर्थी (चथाः) कुन्हु चन्द्र दर्शन मयायेगु चलन जुयाबिल ।
द्वापर युगय् वयाः चथाःकुन्हु श्रीकृष्ण भगवानं भूलबस चन्द्र दर्शन यायेलाकल । सराः ला फये हे माल । चन्द्र दर्शन दोषया हुनिं श्रीकृष्ण भगवानयात स्यमन्तकमणि खुँपाः लात अले प्रसेन हत्याया मिथ्या दोष न कुबीमाल । व अभियोगं मुक्त जुइत श्रीकृष्ण भगवानं श्रीगणेशया क्षमा पूजा यात । अनंलि उघ्रिमय् हे श्रीकृष्ण भगवानयात नितां दोषं मुक्ति प्रााप्त जुल । उबलय्निसें चन्द्र दर्शन दोष निवारणया क्षमा पूजाकथं भाद्र शुक्ल चतुर्थीया सनिलय् बाय् बहनी चथाः पुजा यायेगु चलन आःतक नं मदिक्क न्ह्याना हे च्वंगु दनि ।
चथाः पूजा मोहनिया श्रीगणेश जुइगु पर्वपुजा खः । थुकी विशेष यानाः खुता बीबः लड्डुया भावय् छाइ । चथाः गथे जुल मोहनि नं अथे हे जुइ धइगु विश्वास दु । चथाःबलय् वा वःसा मोहनिबलय् नं वा वइ धकाः धाइ ।थुगुसी गुंपुन्हि छन्हु न्ह्यःनिसें मदिक्क वा वयाच्वंगु दु । सायद चथाःकुन्हु नं वा वल धाःसा मोहनिबलय् नं वा वइगु जुइ ।
चन्द्र दर्शन दोषं मुक्तिया निंतिं पूजा याइम्ह गणेद्यःया नां हेरम्ब खः । न्यागः छ्यंसहितया ख्वाःपाः, छ्यनय् चन्द्रमा, सुद्र्यःया थें तेज दुम्ह, मनू छ्यंया माः (नरमुण्डमाला) क्वखायातःम्ह, मतू पुयाः सर्पमाः क्वखायातःम्ह, ह्याँउगु वर्णयाम्ह, सिंह गयाच्वंम्ह झिपा ल्हाः दुम्ह उम्ह गणेद्यःयात हेरम्ब कथं म्हसियाच्वन । जवपाखेया ल्हातिइ लैं, पलेस्वां, अंकुश, डबडबचा अलय् अभय मुद्राय् च्वनाच्वंगु दु । खवपाखेया ल्हातिइ पा, पाश, खट्वांग, लड्डु व वरमुद्रा नापं ऋध्दि–सिध्दि शक्ति जवंखवं फ्यतुकातःम्ह, अज्याःम्ह गणनायक हेरम्वयात जिं लुमंका धकाः आराधना यानाः पूजा न्ह्याइ । थथे पूजा यायेबलय् माय्, मू, जाकि, पःका, तुयूगु हाम्वः फुक्क नच्चुक निनां चाकु तयाः लड्डु दयेकाः छाइ । बःसिपु नं सियाः छाइ । नीछपु सितु व समीपत्र नं छायेमाः ।
गुलिसिनं अस्ताचल पर्वतपाखे तुइजलां थीगु चन्द्रमा स्वस्वं श्रीगणेशया पुजा (चथाः पूजा) यायेगु दस्तुर नं जुयाच्वंगु खनेदु । थ्व भ्रमयात चीकेमाः । चथाः पूजा यायेबलय् चन्द्रमा स्वस्वं पुजा यायेगु ख हे मखु । चथाः पूजा यायेधुंकाः चन्द्र दर्शन जूसां मिथ्या दोष लाइमखु । चथाःकुन्हु चन्द्र दर्शन जुइ न्ह्यः हे चथाः पूजा याये । चथाःद्यः मजुइ, शुभमङ्गलम् ।
