ज्येष्ठ नागरिक व स्थानीय सरकार
जुजुमान महर्जन
ज्येष्ठ नागरिकपिन्त थौंकन्हय् सम्मानितकथं व्यवहार याय्गु स्वयां बोझकथं कयाच्वंगु नं झीगु समाजय् खनेदुगु छगू विकृति धाःसां पाइमखु । विशेष यानाः सभ्य व उच्च परिवारय् झन् थजाःगु समस्यात यक्व खनेदयाच्वंगु दु । अझ धाय्गु खःसा झीगु समाज संयुक्त परिवारपाखें एकल परिवारया संरचनाय् न्ह्याः वनाच्वंगुलिं नं ज्येष्ठ नागरिकपिन्त यक्व समस्या वयाच्वंगु दु । मेखे आर्थिक ज्याय् तक्यनेमाःगु, न्हू पुस्तायाके ब्वलना वयाच्वंगु विदेशया मोह, विदेशय् आखः ब्वकेगु बाध्यता धाय् वा फेशन आदिं यानाः नं थजाःगु समस्या यक्व ब्वलना वयाच्वंगु दु ।
ज्येष्ठ नागरिक झीगु नितिं आदर्श खः धइगु खँ यक्वस्यां ल्वमंके धुंकूगु दु । उमिसं आर्जन यानातःगु अनुभवयात छ्यलाः देश विकास याय्गु ज्याय् छ्यलेगु खँ ल्हात धाःसा अजू चाइ । उमित सम्मान याय्गु स्वयां बोझकथं काय्गु प्रबृतिं यानाः समाजय् विकृति ब्वलंगु जक मखु, झीगु सभ्यता, कला, संस्कृतियात नं न्हंकेगु नापनापं थःगु म्हसीकायात नं न्हुन्हुं वनाच्वंगु दु ।
थजाःगु अवस्थाय् ज्येष्ठ नागरिकयात सम्मान याय्गु सकसिगु दायित्व खःसां थुकियात कयाः सरकारया दायित्व अझ अप्वः दु । मेमेगु देशय् स्वय्गु खःसा ज्येष्ठ नागरिकपिनिगु सुविधाया नितिं यक्वः ज्या जुयाच्वनीगु खः । गथे कि उमिगु पालनपोषणनिसें मनोरञ्जनयात तकं लक्षित यानाः ज्या न्ह्याकाच्वंगु दइ । तर झीगु देशय् छुं छुं क्षेत्रय् छ्यापं बीगु ज्या बाहेक खास हे न्ह्यथनेहःगु ज्या जुयाच्वंगु मदु ।
ज्येष्ठ नागरिक म्हसीका पौ दुपिन्त सार्वजनिक सवारी साधन, सरकारी अस्पताल (सरकारपाखें बियातःगु कोटाय् जक)य् बच्छि छ्यापं बीगु बाहेक सामाजिक सुरक्षा भत्ता जक उपलब्ध याकाच्वंगु दु । थुकियात कयाः आः स्थानीय सरकारं च्यूताः क्यनाहःगु ज्यायात धाःसा च्वछाय् हे माः । गथे कि नकतिनि यल महानगरपालिकापाखें ज्येष्ठ नागरिकपिन्त (७५दँ स्वयां अप्वः दुपिं) सामाजिक सुरक्षा भत्ता स्वदुगं अप्वय्केगु क्वःछ्यूगु दु । अथे हे येँ महानगरपालिकापाखें नं ज्येष्ठ नागरिकपिन्त (८०दँ स्वयां अप्वः दुपिं ज्याथः व ७५दँ स्वयां अप्वः दुपिं जिथिपिं) विशेष सामाजिक सुरक्षा भत्ता धकाः थप धेबा बीगु नं यानाच्वंगु दु । थ्व छगू च्वछाय्बहःगु खँ जुल ।
तर उमित भत्ता बाहेक नं शारीरिक, मानसिकरुपं स्वस्थ जुयाच्वनेगु नितिं ज्याखँलिसें नियमित स्वास्थ्योपचार, सामाजिककथं सम्मान बीफत धाःसा जक झीसं धात्थे सम्मान यानागु जुइ । झीसं स्यू, ज्येष्ठ नागरिकपिन्त बीगु सामाजिक सुरक्षा भत्तायात कयाः उमिगु हे सन्ततिपाखें दुरुपयोग यानाच्वंगु नं यक्व खँ न्यना ।
विशेष यानाः स्थानीय सरकारपाखें सामाजिक सुरक्षा भत्ताया नापनापं स्थानीय लागाय् ज्येष्ठ नागरिकपिन्त याय्माःगु सम्मानयात कयाः नैतिक शिक्षा, कानूनय् दुगु ज्येष्ठ नागरिकया अधिकार, उमित याय्माःगु कर्तब्ययात कयाः जनचेतना थनेगु नितिं अन्तक्र्रिया ज्याझ्वः न्ह्याकल धाःसा उमिसं प्राप्त याइगु हरेक सुविधात सही सदुपयोग जुइ धइगु झीसं आशा याय्फइ।
