धर्मया नामं झंगः लानाच्वन
– डि.आर. खड्गी
देस विकासया नितिं जक मखु, जनतायात सुख, शान्ति, आनन्द बीगु नितिं नं धर्मय् तःधंगु ल्हाः दयाच्वनी । दसूया नितिं झीगु देस न्हापा झिंस्वसःदँ न्ह्यः स्वर्णयुगया अवस्थाय् थ्यंकेत ताःलाःपिं लिच्छवी शासक नं खः । लिच्छवी शासकतसें बुद्धधर्म व शैबधर्मया बांलाःगु पक्षयात ग्रहण यानाः राज्यया धर्म धकाः घोषणा यात । लिच्छवी शासक बुद्ध व शिवयात अति सम्मानपूर्वक श्रद्धा तयाच्वनी ।
थ्व निगू धर्मया मू विशेषता अथवा महत्व धयागु मानव जातिया कल्याणया नितिं ज्या याय्गु खः धकाः शिक्षा बीगु यानाच्वनी । थ्व हे हुनिं देसया फुक्क जनतानिसें शासक वर्गतय्के त्याग, दया व करुणाया भावना विकास जुयाच्वंगुलिं जनताया दथुइ सुमधुर स्वापूया विकास जुयाच्वंगु खः । व इलय् शासक व जनता जानाः देसय् तःधंगु संकटयात याउँक हे ज्यंकेगु यानाच्वनी । व ईया शासक व जनता छप्पँ जुयाः देसयात चरम विकासया लँपुइ थ्यंकेत ताःलाःगु खः । शासक व जनता छप्पँ छधी जुल धाःसा देस शक्तिशाली जुइ, देस शक्तिशाली जुल धाःसा विशाल देसतसें ख्याय्गु, क्वत्यलेगु आँट याय् फइमखु धइगु प्रमाणित याना क्यनाबिल ।
बांलाःगु सोच व बांलाःगु धर्मया उपदेशं देस विकास याय्त तःधंगु तिबः जूवनी धइगु यूरोपया इतिहासं नं प्रमाणित यानाच्वंगु दु । यूरोपय् नं क्रिश्चियन धर्मया बांलाःगु पक्ष त्याग, सहयोग व करुणा तय्माः धकाः धर्मय् बः बियातःगुलिं यूरोपया शासक व जनता अति परिश्रमी जुयाः देस बिकास यानाच्वंगु दु । आःतक नं यूरोपेली जनतायाके धर्मया चेतना विकास जुयाच्वंगु दु । अथे धइगु यूरोपेली जनताया मिहेनतया फलं वःगु धेबा छुं प्रतिशत मानव हीतया नितिं धकाः खर्च याना वयाच्वंगु दु ।
हिन्दू धर्म नं अति बांलाःगु धर्म खः । तर पण्डित पुरोहिततसें हिन्दू धर्मया बांलाःगु पक्षयात ध्यान बीगु त्वःताः दान काय्गुली जक अति प्रचार याय्गु ज्या यात । दान बिल कि स्वर्गय् वनी धइगु काल्पनिक खँत जक प्रचार यानाः जनतायात मूर्ख याय्गु ज्या यानाच्वन । पण्डित पुरोहिततसें गबले नं त्याग, सहयोग, करुणा तय्माः धकाः शिक्षा बीगु मयाः । थ्व हे हुनिं कट्टर हिन्दूवादीतय्के बांलाःगु सोच खनेमदु । झीगु जःलाखःला देय् भारतया शासकतय्के नं कट्टर हिन्दूवादया छाप लानाच्वंगु दु । भारतया शासकतय्के भाव अथवा संस्कार हे जुयाच्वगु दु, थः सवयां शक्तिशाली देसयात मानय् याय्गु, थः स्वयां कमजोर देसयात हेपय् याय्गु, ख्याय्गु ज्या जुयाच्वंगु दु ।
न्हापा झीगु देसय् नं शासक व जनताया सोचा सकारात्मक जुयाच्वंगुलिं देस विकासयात नितिं कडा परिश्रम यानाः विकास यानाच्वंगु खनाः भारतया शासकया कुदृष्टि लाःगु हुनिं भारतं तःधंगु षडयन्त्र शुरु यात । भारतं षडयन्त्र यानाः लिच्छवी शासकयात चीकाः मल्ल शासकतय्त नेपाःया सिंहासनय् फ्यतुकेगु ज्या यात । जब मल्ल शासकत भारतया ईशाराय् प्याखं हुलाः नेपालमण्डलया बांलाःगु धर्म व संस्कारयात बुलुहुँ बुलुहुँ न्हंकेगु नितिं काशीया पण्डित पुरोहिततय्त सःतल ।
मल्ल शासकनिसें थौंया लोकतन्त्र व्यवस्थाय् तकंनं काशीया विश्वविद्यालयस शिक्षादीक्षा कयाः वःपिं राजनीतिक पण्डिततय्गु ल्हाती नेपाःया सत्ता न्ह्यानाच्वंगु दु । पण्डित पुरोहिततय्गु सन्तान नं खस बर्मूत (नेतात) नकारात्मक सोच जुयाच्वंगु हुनिं नं कट्टरवादी हिन्दू जुयाच्वंगुलिं खः । थथे जुयाः नेतातसें लोकतन्त्र धाधां इमिगु ज्या लोकतन्त्र विस्थापित याय्गुपाखे न्ह्याःवनाच्वंपिं खः । वास्तवय् लोकतन्त्र ला देस विकास यानाः देसया फुक्क समुदाययात लय्ताय्के फय्माःगु खः । इमिगु सोच हे पुलांगु ढाँचां शासन अर्थात पुरातनवादी ढंगं शासन यानाः देसया सम्पत्तिइ रजाईं यानाच्वनेगु मनसाय खः ।
देसया ततःधंगु पार्टी नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी (नेकपा), नेपाली कांग्रेस खस बर्मूतय्गु हालिमुहालि जुयाच्वंगुलिं शुरुनिसें जनतातय्त झंगः ल्हाय्गु नियत गबलें गणतन्त्र मजबूत याय्गु धकाः सः थ्वय्काच्वनी । गबलें संघीयतायात मजबूत याना वनेगु खँ ल्हानाच्वनी । गबलें धर्म निरपेक्षता खँग्वःयात मजबूत याय्गु अर्थात अटल याय्गु धयाच्वनी । तर नेतातसें सः तच्वय्का च्वंसा नं इमिगु आत्मा चाहिँ संकुचित खः धइगु इमिगु व्यवहारं क्यनेगु यानाच्वनी ।
हाकनं अःखः जुजुयात लित हय्गु नितिं दुने दुने न्ह्यज्यानाच्वंगु दु धकाः तसकं हल्ला यानाच्वनी । अझ ला कट्टर कम्यूनिष्ट धाःपिं नेतातसें तकनं जुजुयात साँस्कृतिक जुजु घोषणा याःसा आपत्ति मदु धकाः बरोबर धयाच्वंगु दु । जुजुयात हय्गु कासाय् जःलाखःला देस भारतया कुतः नं हिन्दू राजतन्त्रयात हाकनं लित हय्गु नितिं षडयन्त्र यानाच्वंगु दु धकाः हल्ला नं जुयाच्वंगु दु । भारतया षडयन्त्रयात अमेरिका नं तिबः बियाच्वंगु नं दु धकाः हल्ला जुयाच्वंगु दु । जुजु लित हय्गु ज्याय् भारत व अमेरिकाया छगू जक स्वार्थ दु, व खः, जुजुया शक्ति अप्वल धाःसा देसय् भिंपिं नेतात न्ह्यःने वय् फइमखु धकाः खः ।
झीगु देसय् असक्षम, स्वार्थी, लोभी नेतात सत्ताय् च्वनाच्वनी, विदेशी शक्ति थःगु स्वार्थ पूवंकातुं च्वनी । विदेशी शक्ति भारतया रणनीति नं थथे जुयाच्वंगु दु । जःलाखःला देसयात गुलि कमजोर यानाच्वने फइ, उलि हे भारतयात लुटय् याय्त सहज जुयाच्वनीगु खः । वास्तवय् हिन्दू अनुयायीत नं सकारात्मक जुइमाःगु खः । छाय्धाःसा हिन्दू धर्म नं बांमलाःगु मुख, हिन्दू धर्मया मूख्य मन्त्र सर्वे भवन्तु सुखिन अर्थात समस्त मानवया सुख जुइमा धयातःगु खः । हिन्दू राजनीति शास्त्रय्् नं थथे हे न्ह्यथनातःगु दु । राज्यं छुं नं धर्मयात पक्षपात मयासे समान व्यवहार यानाः फुक्क जनतायात समान याय्माः धयातःगु खः ।
तर नेपाःया हिन्दू धर्मया ठेकेदारतसें मूल हिन्दू सिद्धान्तयात छखे तयाः थःगु स्वार्थया नितिं जक ध्यान बियाच्वंगु दु । अर्थात नकारात्मक दृष्टिं स्वयाच्वंगु दु । नकारात्मक दृष्टिया अर्थ खः, धार्मिक पण्डिततसें धर्मया नामं वर्ण व्यवस्था व जातिपातिया व्यवस्था क्वचिनाः जनताया दथुइ फुट हयाः थःपिन्सं रजाई यानाच्वंगु दु । हिन्दू धर्मया छगू नकारात्मक पक्ष थ्व नं खः । थःगु सम्प्रदाय दुने नं बैश्य, शूद्र व मिसापिन्त भेदभाव व घोर अन्याः यानाच्वंगु दु ।
हिन्दू धर्मया ठेकेदारतसें अन्यायपूर्वक व्यवहार यानाच्वंगु हुनिं थथे जुयाः खः । तथाकथित बैश्य व शूद्र जातियात देसया उच्च पदय् छ्वय्गु बञ्चित यानाः न्ह्याबलें नं खस बर्मूतसें जक राज यानाच्वनेगु लक्ष खः । थजाःगु रुढीवादी संस्कार व धर्मयात सामन्ती हिन्दू धर्म धाःसां छुं पाइमखु । जब तक खस बर्मूतसें राज यानाच्वनी, देस दुर्गति लानातुं च्वनी । थ्व हे हुनिं देसया फुक्क जनता छप्पँ छधी जुयाः साम्प्रदायिक खस बर्मूतय्त माइनस याय्फत धाःसा जक देसया अवस्था बांलाना वनी ।
