२०८१ बैशाख ८, शनिबार

नेवाःतय् परम्परागत सीप व पेशां हे देशयात समृद्ध दयेकी – शैलेन्द्रमान बज्राचार्य

लहनान्यूज सम्वाददाता | ने.सं. ११४२ कछलागा अष्टमी (२०७९ कार्तिक २९) बुधबाः

शैलेन्द्रमान बज्राचार्य, छम्ह उद्यमीलिसें सामाजिक ज्याय् सक्रिय समाजसेवी कथं वयकःयात म्हस्यू । थम्हं ग्वःगु कम्पनी न्ह्याकाच्वनागु दु धइगु ल्याः वय्कलं थम्हं हे छक्वलं धायेमफु । २७, २८गू धइथें थीथी कम्पनी न्ह्याकाः करीब न्यासः धइथें मनूतय्त वयकलं रोजगारी बियाच्वनादीगु दु । अथे हे, त्वाः समाजय् थीथी सामाजिक ज्या नं वयकलं न्ह्याकाच्वनादीगु दु । व हे कथं बौद्ध धर्मया ख्यलय् नं वयकःया पलाः उलि हे न्ह्याः ।

आः वयकः बज्राचार्यया म्हसीका पाःगु दु । प्रदेश सभा सदस्यया रुपय् राज्यया नीति निर्माण तहलय् वनेगु नितिं वयकः थुगुसीया आम निर्वाचनमार्फत राजनीति क्षेत्रय् न्ह्यज्याःगु दु । आसन्न आम निर्वाचनय् वयकलं प्रदेश सभा सदस्यया नितिं येँया क्षेत्र नम्बर ८ (क) पाखें उम्मेदवारी बियादीगु दु ।

ल्यायम्ह पुस्ताय् लोकंह्वानाच्वंगु तुतां चुनाव चिं कयाः वयकलं उम्मेदवारी बियादीगु दु । छम्ह उद्यमीया रुपं म्हसियाच्वंम्ह ल्यायम्ह चुनावी मैदानय् कुहांवःगुलिसें वयकःया उम्मेदवारी, वयकःया एजेन्डा, योजना आदियात कयाः क्षेत्र नम्बर ८ (क) य् बांलाक हे चर्चा नं जुयाच्वंगु दु । विशेष कथं उद्यमी, व्यवसायीया म्हसीका दयेकूम्ह शैलेन्द्रं थःगु उम्मेदवारीलिसें भूमिया संरक्षण व आर्थिक समृद्धिया मुद्दायात हे प्राथमिकताय् तयादीगु दु । तर आर्थिक समृद्धितक्क थ्यंकेगु लँ धाःसा मेपिनिगु स्वयां वयकःया पाः ।

वयकलं ततःधंगु उद्योग चायेकेगु, ल्याय्म्हतयत उगु उद्योगय् जागीर दइगु खँ ल्हानामदी । बज्राचार्यं सकसिगु पुर्ख्याैली ज्यायात हे न्हूगु ढङ्गं न्ह्यःने यंकाः थुकिया हे माध्यमं थनया भूमिया नं संरक्षण यायेगु व थुकिं हे थनया स्थानीय वासिन्दायात समृद्ध दयेकेगु योजना दयेकादीगु दु । थनया प्राचीन वस्ती त्वःताः धमाधम स्थानीय वासिन्दात पिहांवनाच्वंगुलिइ वय्कःया तःधंगु च्यूताः खनेदु ।

‘थौं झीगु पुलांगु बस्तीइ रैथाने परिवार धमाधम म्ह्वः जुजुं वनाच्वंगु दु । धमाधम मनूत कि त्वाः त्वःतावन कि देय् हे त्वःताः वन । थुकिं यानाः झीगु परम्परागत संस्कृतिइ तकं लिच्वः लात । स्थानीय मनूत पिहांवंबलय् थनया स्थानीय जात्रापर्व संस्कृति न्ह्याकीपिं मनूत मन्त, जात्रापर्वं दिनावन, गुथि स्यनावन । धायेबलय् झीगु म्हसीका हे तन, अस्तित्व हे मदयावनीगु जुल’ बज्राचार्यं धयादिल ।

स्थानीय वासिन्दायात थः जक मखु, थः अबुबाज्यापिं बूगु ब्वलंगु थासं विस्थापित जुइकेमबीगु, थःगु हे थासय् च्वनेगु लकस दयेकेमाःगुलिइ वयकलं ध्यान बियाच्वनादीगु दु । अथे हे, मनूतयसं थःगु पुर्ख्याैली पेशा त्वःतावनाच्वंगुलिइ नं वयकःया चिन्ता दु । थःगु पुलांगु थाय् त्वःतावंगु व पुख्र्यौली पेशा त्वःतूगु निता खँया मू कारण वयकलं आर्थिक हे धयादी । पुर्ख्याैली पेशायात अर्थतन्त्रलिसे स्वानाः न्ह्यःने यंकेफत धाःसा थ्व नितां कारण ज्यंकेफइगु बज्राचार्यया धापू दु ।

‘पुर्ख्याैली पेशा म्वाकातयेत थुकियात आधुनिक प्रविधिलिसे नं थुकियात स्वानाः न्ह्याकेमाल । आः नेवाःतय् परम्परागत पेशायात पुलांगु हे ढङ्गं मखसें न्हूगु ढङ्गं न्ह्यःने यंकाः थुकी न्हूगु पुस्ता आकर्षित यायेमाल । आः अबुपिन्सं मखु, काय्पिन्सं थःगु पुर्खाया पेशायात न्ह्याकेमाल । थुकिं आर्थिक समृद्धिपाखे न्ह्याकायंकीबलय् न्हूगु पुस्तां थःगु पुर्खायात निरन्तरता बी’ बज्राचार्यं थःगु बिचाः न्यंकादिल ।

नेवाःतय् परम्परागत पेशा, हस्तकलाया ज्यायात तिबः बियाः थुकियात तःधंगु उत्पादनय् यंकेफइगु सम्भावना शैलेन्द्रं खं । आयातित सामग्री छ्यलाच्वनेगु स्वयां नेवाःतय् आदिवासी सीपयात छ्यलाः उत्पादनय् वनेगु व आत्मनिर्भर जुइमाःगु शैलेन्द्रया धापू दु । थुकिया हे माध्यमं आयात मखसें निर्यात अप्वयेकेफइगु वयकलं धयादिल । नेवाःतयगु सीपया बजार धयागु न्हापा न्हापा छगू त्वालय् वा अप्वः जूसा लिक्क लिक्कया त्वालय् जक जुयाच्वनीगु अवस्थायात हीकाः राष्ट्रिय जक मखु, अन्तर्राष्ट्रिय बजारय् वनेफइगु व उकिया नितिं थम्हं हे पहल यायेगु वयकलं धयादिल ।

‘झीथाय् आदिवासी सीप दुथें पिने देशय् नं दु । उमिगु आदिवासी सीप, हस्तकलाया सामग्री थन हयेगु, उकिया पलेसा नेवाः समुदायं उत्पादन याइगु हस्तकलाया ज्वलंत उमिथाय् छ्वयेगु । थुकिया नितिं जिके च्यानल नं दु । जिं थुकिया नितिं समन्वय यायेफु । थुकथं झी अन्तर्राष्ट्रिय बजारय् वन धाःसा कन्हय् झीगु परम्परागत पेशा हे कर्पोरेट विजनेसया रुपय् न्ह्याःवनी’ शैलेन्द्रं थःगु योजना न्यंकादिल ।

आः ल्यं दत भूमिया समस्या, नेवाःत थःगु पुलांगु त्वालं विस्थापित जुइगु समस्या । थुकिया नितिं नं पुर्ख्याैली पेशायात हे बः कायेफइगु शैलेन्द्रं धयादिल । बालं तयेगु, पिनेया मनूतयत पुलांगु त्वालय् मुंकेगु जूबलय् थाय् अस्तव्यस्त जुयावंगु, लः धः आदिया समस्या अप्वयावःगु दु । थज्याःगु हे समस्यां तापायेत नेवाःत पुलांगु थाय् त्वःताः पिहांवनाच्वंगु खनेदु । थज्याःगु अवस्थाय् नेवाःतयसं थःगु छेँय् बालं तयेगु त्वःताः बरु थःगु पुर्खाया सीपयात हे थःगु छेँय् च्वनाः न्ह्याकेमाःगु वयकःया बिचाः दु ।

नेवाःतयगु पुलांगु त्वालय् आपालं देगः, चिभाःलिसें थीथी धार्मिक, सांस्कृतिक, ऐतिहासिक मूर्त सम्पदात दु । उकिया नापं नेवाःतयगु पुलांगु बस्तीइ दछियंकं हे थीथी जात्रापर्व, सांस्कृतिक गतिविधि न्ह्यानाच्वनी । पर्यटकत थज्याःगु हे संस्कृति स्वयेत नेपालय् वइगु खः । थज्याःगु मूर्त अमूर्त सांस्कृतिक सम्पदायात नापं नेवाःतय् पुख्र्यौली ज्या आदियात नं छगू प्रदर्शनीया रुपं ब्वयाः छगू त्वाःयात हे लाइभ म्यूजियमया रुपं विकास यायेगु योजना शैलेन्द्रयाके दु । छगू प्राचीन कलात्मक रुप बियातःगु छेँय् नेवाःतयसं थःगु परम्परागत पेशायात न्ह्याकाः, चुक बहाःबहिलिइ परम्परागत आदिवासी अभ्यासयात न्ह्याकाः च्वनाच्वंगु स्वयेत नं पर्यटकत धेबा पुलाः दुहांवइगु शैलेन्द्रया धापू दु ।

‘स्वयेबलय् यइपुसेच्वंगु सांस्कृतिक स्वरुप पिब्वयाच्वंगु त्वालय्, बहाःबहिलिइ तम्वःतयसं थलबल दयेकाच्वनी, गथुतयसं स्वां पीगु, स्वांमाः हनेगु ज्या यानाच्वनी, गुभाःजु, द्यःब्रम्हूतयसं कर्मकाण्ड, पूजापाठलिसे सम्वन्धित ज्या यानाच्वनी, जोशीं अन हे जातः दय्काच्वनी, स्वयाच्वनी । छकः बिचाः यानादिसँ, अज्याःगु थासय् ला ३६५ न्हु हे नखः, जात्रा का मखुला ? पर्यटकतय्गु नितिं थ्व छगू लाइभ म्यूजियम मजुइला ? उमिसं व लू स्वय्त धेबा पुलाः टिकट न्यानाः सां वइ । थुकथंया लकस दयेकातयत पर्यटकपाखें वइगु धेबां हे ग्वहालि याइ, समुदाययात आर्थिक लबः दत’ शैलेन्द्रं थःगु योजना न्यंकायंकल ।

थ्व हे परिकल्पना ज्वनाः थम्हं ओमबहालय् ज्या हे न्ह्याकेधुनागु शैलेन्द्रं जानकारी बियादिल । येँ महानगरपालिकालिसे खँल्हाबल्हा न्ह्यानाः छगू चरणय् ज्या न्ह्याःवनेधुंकूगु व ओमबहाः प्रोजेक्टयात पाइलट प्रोजेक्टया रुपय् न्ह्यःने यंकेगु वयकःया योजना दु । आः ला अप्वःसिया छेँया स्वरुप आधुनिक जूगु अवस्थाय् सांस्कृतिक स्वरुप बीत नं थाकुइफु । उकिया नितिं राज्य व विश्व बजारयात हे लगानी याकेबीगु बिचाः नं शैलेन्द्रया दु ।

‘पर्यटकत गुलि दुहांवल, राज्ययात उलि फाइदा । राज्ययात फाइदा जुइगु जुसेंलि राज्यं नं लगानी यायेमाल । अथे हे, एडिबि, वल्र्ड बैंक आदि थुज्वःगु थासं नं झीसं लगानी दुत हयेफइ’ शैलेन्द्रया धापू खः ।

मेमेगु नं योजना, एजेन्डा ज्वनाः चुनावी मैदानय् कुहांवयागु धयाच्वंम्ह शैलेन्द्रया वइगु न्यादँ लिपाया चुनावय् धाःसा प्रदेश सभा सदस्यय् हाकनं दनेगु योजना मदु । थुलि ज्या यायेत न्यादँ धयागु यक्व ई खःगु व न्यादँ लिपा नेतृत्व हस्तान्तरण जुइमाःगु वयकःया धापू दु । छम्ह हे मनू, छगू हे पदय् हाकनं हाकनं च्वनाच्वनेमज्यूगु वयकःया बिचाः खः । नेतृत्व काःम्हेसिनं न्हूगु नेतृत्व विकास याय्मफुत कि वयात असफल तायेकेमाःगु शैलेन्द्रया धापू दु ।

‘जि आः छगू योजना, भिजन ज्वनाः प्रदेश सभाय् दनागु दु । मेगु पालय्या लागिं जिं न्हूगु नेतृत्व तयार याये फयेकेमाः, जि हे हाकनं वयेमज्यू । जिं थ्व स्वयां तःधंगु भिजन ज्वनाः प्रतिनिधि सभाया तयारी यायेमाः । न्ह्याबलें छम्ह हे मनू छथाय् हे प्यपुनाच्वनेगु प्रवृत्तिं थौं देय्या थ्व अवस्था जूगु मखुला ? आः युवा पुस्तां नं व हे कथंया ज्या यायेगु सा छु पात ? परिवर्तन हयेत युवा पुस्ता न्ह्यःने वःगु दु, सकसिनं ग्वहालि यानादीत इनाप यानाच्वना’ शैलेन्द्रं सकसित आह्वान यानादिल ।

Categorized in राजनीति