कल्याण मित्र 

आध्यात्मिक, प्राकृतिक व अलौकिक शक्तिया संयोजन यानाः लोक कल्याणया नितिं हे तान्त्रिक ब्यक्तिया छ्यलाबुला वयाच्वंगु खनेदु । तन्त्र धाय्वं ग्याय्म्वाः, तन्त्र मन्त्रं सुंयागु नं विगार याइमखु, बरु सत्मार्गय् वनेत प्रेरणा बियाच्वनी । सत्कर्म यानाः लोक कल्याण याय्त प्रेरित यानाच्वंगु बैदिक तन्त्रमन्त्रं नं झीत थ्व हे शिक्षा बियाच्वंगु दु । पृथ्वी शान्ति, वनस्पतय् शान्ति धकाः बैदिक मन्त्रोचार यानाः विश्व शानित व कल्याणया लँपुइ न्ह्यानाच्वंगु झीगु बैदिक तन्त्रमन्त्रया अतिकं महत्वपूण भूमिका दया वयाच्वंगु दु । अथें तुं नेपाःया नेवाः संस्कार व संस्कृतिइ थीथी कथंया नखःचखः व जात्रा नं तान्त्रिक विधि विधानकथं हे हना वयाच्वंगु खनेदु ।

थुकिया स्यल्लागु दसू थीथी नखःचखः व जात्राया इलय् अष्टमातृका व नवदुर्गा देवीया प्याखं च्यान्हु झिन्हुतक चच्छि न्हिच्छियंक प्याखं ल्हुइफूगु नं तान्त्रिक शक्तिं यानां हे खः धाय्फु । स्वन्तिया लिपांगु दिं अर्थात न्यान्हु कुन्हु कात्तिक शुक्ल द्वितिया कुन्हु किजापुजा याइ । नेवाः संस्कृति व संस्कारय् तान्त्रिक विधि विधान दुगुलिं हे किजापुजा कुन्हु नं तान्त्रिक विधि छ्यली । किजापुजा याय्त दकलय् न्हापां बँय् सौबँ थिलाः मन्दः दय्केमाः । उगु मन्द दय्केत नं तान्त्रिक विधि छ्यलातःगु दइ । गथे महालक्ष्मीया श्री यन्त्र धाथें बज्रयान तन्त्र विधिकथं थीथी कथंया थांका च्वय्बलय् नं श्री गणेश यन्त्र, भैरब यन्त्र व काली यन्त्र आदिया मन्दः दय्की । अथेंतुं नेवाःतसें याइगु किजापुजाय् अष्ट दल दुगु मन्त्र दय्काः उकी अष्टमातृकाया प्रतीक मन्दः तयार याइ ।

मन्दलय् च्वइगु च्याहः दुगु कमलया स्वां अंकति यानातःगु दइ । थ्व च्याहःयात अष्टमातृका माहेश्वरी, वैष्णवी, कौमारी, बाराही, ईन्द्रायणी, ब्रह्मायणी, चामुण्डा व महालक्ष्मीया प्रतीकया रुपय् पुजा याइ । थ्व मन्दलय् पुजा याय्बलय् अष्टमातृकां रक्षा याइ धइगु जनविश्वास दु । थथेतुं किजापुजाया मन्दलय् छ्यलीगु अर्थात तइगु वां गन्ध, आख्यलं रस, स्वां नं शब्द, जजंकां स्पर्श, खेलुइतालं रुपया प्रतिनिधित्व याइ । दकलय् न्हापां लःमन्दः धकाः लःया मन्दः तःधंगु गोलाकार घेरा दय्काः उगु घेरा दुने जाकिचुं, म्हासुगु व ह्याउँगु अबिरं च्याहः पलेस्वांया हः आकार वय्क च्वयाः उकी दुनेया गोलाइ ताय्, मुस्या, माय्ग्वः, आख्यः व दथुया केन्द्रविन्दुइ चिकं मन्दः धकाः बँय् चिकं तयाबी । थथे मन्दलय् तइगु ताय्यात स्वर्गया स्वां, मुस्यायात शनिश्चर, माय्यात संकटा, आख्यःयात करुणामय व चिकंया आत्माया रुपय् कयातःगु दु ।

दकलय् च्वय् गणद्यःया रुपय् सुकन्दा च्याकाः नौग्रह शान्ति जुइमा, गुगुं नं कथंया विघ्न बाधा मवय्मा धइगु कामना यासें सुकुन्दाय् दुगु गणेद्यःया कियातःगु मूर्तिइ पुजा याइसा कुमारया रुपय् ल्वहंमा, ब्रह्माया रुपय् तुफि अंगलय् लिधंकी । अथेतुं महाद्यःया रुपय् हासायात अंगलय् धंकाः पवित्रताया प्रतीक कलश व द्यःयात नं मन्दः दय्काः पुजा याइ । मन्दया च्वय् धर्मदूत व क्वय् कर्मदूतया नितिं मन्दः दय्काः पुजा याइ । मन्दःया दथुइ तयातःगु चिकं मसूतलय् अले ततां क्वखाय्का ब्यूगु ग्वय्स्वांया स्वांमा झ्वाः मजूतलय् ततां किजापिन्त सिन्हः तिकाः सुख, शान्ति व ऐश्वर्यया नापं ताःआयुया कामना याइ । नेवाः संस्कारकथं ततां किजापिन्त सगं बी । थ्व सगं बीगु परम्परा नेवाः संस्कृतिइ जक दु । थ्व सगं नं तान्त्रिक विधिकथं हे बीगु खः ।

पञ्चतत्वया समायोजन यानाः बीगु सगनय् आकाश तत्वकथं मनातःगु ख्येँय्, वायु तत्वकथं वः, पृथ्वी तत्वकथं ला, जलतत्वकथं न्या व तेज तत्वकथं अय्लाः खः । थ्व सगंयात पद्म पुराणय् न्ह्यथनातःकथं ‘मत्स्य, मांस, सुरा, लौह्य, चौष्य भक्षय हारके’ धाःगु दु । तान्त्रिक विधिकथं बीगु थ्व सगंयात सर्वगुुण सम्पत्र नसा ताय्कातःगु दु धाःसा छुं नं भिंगु ज्याखँ याय्बलय् थथे सगं बीवं भिं मंगल जुयाः गुगु नं ज्या ताःलाइ धयातःगु दु । महालक्ष्मीं नं महिषासूर दैत्या बध याय् न्ह्यः पञ्चमोपकारया रुपय्् थ्व हे नेवाः सगं काय्धुंकाः जक महिषासूरया बध याःगु खः धइगु चण्डीइ न्ह्यथनातःगु दु ।

महिषासूरं महिषमर्दिनी महालक्ष्मीयात लाक्वपाक्व धयाः गर्जे जुयाच्वंगु इलय् देवीं “गर्ज गर्ज क्षणंभुर मधु यावत् पिवामी” धाधां जिं आः अय्लाः त्वनाच्वनागु दु, छ गुलि गर्जे जुइमा, गर्जे जु, जिं छंगु बध याय्धुंकाः सकल देवगण गर्जे जुइ धया बिज्याःगु दु । थथे थ्व नेवाः संस्कारया सगंया तःधंगु महत्व दया वयाच्वंगु दु । वशिष्ठ ऋषिं नं बाध्य जुयाः देवीया आराधना याःबलय् थ्व हे सगं छ्यलेमाःगु खः । पञ्चामृतयात हे पञ्चमोपकार ताय्काः देवीयात छायाः देवीया दर्शन याय् दय्मा धकाः आराधना याःबलय् देवी तंम्वय्कूगुलिं वशिष्ठ ऋषि श्रापित जुइमाल । उगु इलंनिसें ऋषि मुनि व ब्राह्मणतसें धार्मिक यज्ञ यज्ञादि व मेगु गुगु नं कथंया धार्मिक ज्याखँ याय् न्ह्यः विमुक्ता भव धकाः मुक्ति दय्का धकाः क्षमा प्रार्थना याना वयाच्वंगु खः धाइ ।

परापूर्वकालय् गुगु इलय् द्यःतसें मनूनाप प्रत्यष खँ ल्हाइगु व मनूतसें नं द्यःपिन्त प्रत्यक्ष खंकेगु ह्वःताः चूलाइगु जुयाच्वन । गुगु इलय् छखा छेँय् छम्ह ततां थः किजायात पुज्यानाः सिन्हः तिकाच्वंबलय् यमराजं किजायात काःवःगु खंकल । यमराजं ततायात धाइ, सिन्हः तिकाच्वने म्वाःल, जिं छिमि किजायात काः वयागु । अले तताम्हेसिनं भतिचा नं आत्ते मजूसे धाइ, ‘ज्यू, यमराज छपिन्सं जिगु किजायात यंकेगु जूसा यंकी, तर जिं किजायात क्वखाय्कागु थ्व ग्वय्स्वां झ्वाः मजूतलय् अले जिं किजापुजा याय्त दय्कागु थ्व मन्दःया दथुइ तयातयागु चिकं मन्दः मसूतलय् छपिन्सं यंके दइमखु धइगु शर्त तय्वं यमराजं नं ज्यू धाल । यमराज थःथःम्हतुं थःगु हे बचनय् फँसय् जूगु वाः चाय्के मफुत । ग्वय्स्वांमा झ्वाः जुइधकाः पियाच्वन, चिकं ला सुना हे मवं । थुकथं ततां थःगु सुझबुझ व चलाखीं यानाः किजायात दीर्घायु याःगु खः धाइ । अथे जुयाः हे आःतक नं किजापुजा याय्बलय् ग्वय्स्वांमा मदय्कं मज्यू धकाः ग्वय्स्वांमा छ्यलावःगु खः ।

मैति अजिमाया जात्रा

तान्त्रिक विधिकथं नेवाःतसें हना वयाच्व.गु थीथीकथंया जात्रा व नखःचखः मध्ये स्वन्तिइ महालष्मीया विशेषकथं पुजा आराधना याइसा अजिमाया नं जात्रा याइ । स्वन्तिया न्हापांगु दिं क्वःपुजाबलय् मैति अजिमायात गुथ्याःपिन्सं तान्त्रिक विधिकथं पुजाआजा यानाः मेय् बलि बी । अले सीकाबु यानाः भ्वय् नं नइ । स्वन्तिया निन्हु कुन्हु मालीगामय् दुगु द्यःछेँय् खः जात्रा यानाः मैति अजिमाया देगलय् थ्यंके हइ । गणेद्यःया खः, महालक्ष्मी व पञ्चकुमारीया खः क्वबिया हइ । पञ्चकुमारी व महालक्ष्मीया मूर्ति मैति अजिमाया देगः दुने थापना याइ, अले बहनी गुथ्याःत सकलें जानाः तान्त्रिक विधि विधानकथं तःधंगु होम याइ । स्वन्तिया स्वन्हु कुन्हु अर्थात लक्ष्मीपुजा कुन्हु न्हिनय् मरःजा नकेगु धकाः मिसामचातय्त जक अजिमाया प्रसादकथं जा, केँ, तरकारी व थीथीकथंया नसाज्वलं नकेगु याइ ।

उगु इलय् मेपिं मनूतसें थःगु इच्छाकथं उपिं कन्या मिसामस्तय्त चकलेट, विस्कुट नापं थीथीकथंया नय्गु व धेबा बीगु याइ । सन्ध्याकालय् देगः दुने दुपिं द्यःया मूर्तित खतय् तयाः स्वक्वः अजिमा देगःया चाःहिकाः जात्रा न्ह्याकी । स्वन्तिया प्यन्हु अर्थात म्हपुजा कुन्हु मू जात्रा याय्गु दिं खः । थ्वकुन्हु द्यःतय्गु खःत मैतिदेवी, डिल्लीबजाः, ज्ञानेश्वर, सानो गौचरण, हाकूगु तां जुकाः माली गामय् तुं लित यंकी । जात्रा क्वचाय्धुंकाः जात्राय् ब्वतिकाःपिं सकसित जा नकी । थ्व ज्यायात विशेषकथंया नियमय् चवनाः क्वचाय्केमाः । अनं लिपा द्यःया खःत द्यःछेँय् लित यंकी । न्यान्हु कुन्हु अर्थात किजापुजा कुन्हु मैति अजिमाया गुथ्याःत व द्यःतय्त म्हपुजा याइ । गुथ्याःतसें धाःसा खुन्हु कुन्हु अर्थात किजापुजाया कन्हय् कुन्हु किजापुजा याइ । वयां लिपा द्यः व खः सुचुपिचु यानाः विधिवंक पुजा यानाः गुथि छेँय् थापना यानाः जात्रा क्वचाय्की । थुकथं स्वन्तिबलय् खुन्हुतक मैति अजिमाया खः जात्रा जुइ।