न्ह्यलुवातय् झ्वलय् ल्याय्म्हतग्व?
सुरजवीर बज्राचार्य
राजनैतिकदलतय् दथुइ न्ह्यलुवातय् हुलय् ल्याय्म्हपिं खने मन्त धइगु सः निरन्तर ब्वलना च्वनीगु सः खः । पुलापिं नेतातय्सं थाय् मत्वःगु, न्हूपिन्त लँ मब्यू, अज्याःगु असन्तुष्टि वयाच्वनी, ब्वयाच्वनी, क्षमता दुपिं न्हूपि भचा भचालुया नं दइ अले मेखे पुलांपिं थ्व सःया वास्ता मयाःसे मताःसू यानातुं च्वनी । थःगु दक्षता, क्षमता कथं यानाच्वंगु लजगाः (जागीर) अनुभव अप्वयाः वः लिसें महत्व नं अप्वइ ।
अले छगू ई वइगुगु इलय् उगु ज्या त्वःते माली शरीर, शक्ति व न्हूपुस्ता व न्हूगु पहःया नितिं तर न्ह्यलुवाः तदना च्वनी शरीरं थना च्वंतले अले जय जयकार याइपिन्सं नं यानाच्वनी । छगू बानी कथं बाय् थःके दुगु स्वार्थया नितिं । थ्वनितां मदुगु खःसा मनू तय्सं बांलाः व बांमलाः धइगु बांलाक हे धाये फइगु खः, नेतृत्व ल्यय् बलय् निःस्वार्थ ल्यय् फइगु खः तर अथे मजू धइगु प्रष्ट क्यं समाजय् लुया च्वनीगु ब्यवहारं ।
झीगु अवस्था नं मपाः, न्ह्यलुवाःतय् पुचलय् पुलांपि हे जक खनेदइ । पञ्चायतकालीन दमनया विरोधय् ल्वानाःझीगु भाय्, तजिलजि, पहिचान ल्यंका तय्त आन्दोलित जूपिं, हःपा व तिबःब्यूपिं, अनुभवीपिं । छगू दबुलिइ जुइगु ज्याझ्वः स्वःसान्हूगु ख्वाः खंकेतः थाकु । ल्याय्म्हपिं न्ह्यलुवाः तन्ह्यंकेत थाकु ।
झी छाय् थथे जुल ? छु न्हूगु पुस्तातयार मजूगु खःला नेतृत्व यायेत ? बाय् पुलांपिन्सं मत्वःतूगु खः? न्हू पुस्तायात सदां थें मचा ल्याय्म्ह हे जक खंकूगु खः बाय् कार्यकर्ता हे जक खंकूगु खः?
न्हूपिं तयार मजूगु खः धायेगु खःसा संचार, संकिपा, संगीत, कला, साहित्य, प्रविधि लगायत आपालं ख्यःगुगु थौं नेपालभाषाया प्रचारया नितिं महत्वं जाःगु ख्यःबाय् ज्या खः, व ज्याया नेतृत्व यानाच्वंपिं ल्याय्म्हत खः । उकी न्ह्यलुवाःत गनं सल्लाहकार दःसाखः, मखुसा न्ह्याइपिं व न्ह्याकीपिं ल्याय्म्ह पुस्ता हे खः । नेपालभाषा ख्यःया आधार बःलाकेगु ज्याय् निरन्तरता बिया च्वंपिं ल्याय्म्हत नेतृत्व पंक्तिइ खनेदइ मखु, ल्यूने हे थनीबाय् दनी ।
अग्रजयात हनाः न्ह्यःने तयेगु अनुशासन जुल, थ्व अनुशासनसक सिक ेदयेमा, झीके दुगु गुण नं खः थ्व । तर कन्हेया नेतृत्व याइगु पुस्ताया उपस्थिति खने मदइगु छगू चिन्ता खः बाय् मखु धइगु न्ह्यसः नं लुइमा? निगू पुस्ताया दथुइतां (पुल) मदइगु चिन्ता खःला मखुला? धइगु न्ह्यसः नं ब्वलनेमाः ।
थौंकन्हे लातां बाय् पुलया पलेसा थ्व निगू पुस्ता दथुया गाः अझ तःगाः जुजुं वंगु या च्यूताः ल्याय्म्ह तय्के खनेदु । सडक विस्तारया पीडा व उकिया विरुद्धय् न्ह्याःगु आन्दोलन व दमनया खँल्हाये बलय् थुगु घाःलाःपिं न्ह्यःने दइगु स्वभाविक जुल, उकी नं थ्व घाः ब्यक्तियात मखु सकसित लाःगु खःबाय् लायेफु, सकसिनं च्यूताः कायेमा धकाः मुं वंपिं नं आपालं दु ।
निरन्तरता छगू हाथ्या जुयाच्वंसां थ्व सलं राज्यया ध्यान नं साःगु दु न्हापालिपा स्वयां गाक्कं । थ्व हे कारण खः राज्यं थःगु संकिर्णता सुरक्षाकर्मीपाखें ब्वल । थ थे भनं दमन जूसां लिम च्यूपिं दथुइ नं तनाच्वंगु धइगु नेवाः सः खः । सलय् सः तनेगु ज्या जुल, सलय् बः, हःपाः अले नुगः तनेत नेवाः दसंगठन मलुत ।
गुगु खलः पुचः याखँ मखःसे समग्र नेवाः तय्गु सः मलूगु थ्व हुलय् पुलांपिं न्ह्यलुवाःपिं नं लुत, न्वंवात, सकसिनं लापा नं थात तर ‘नेवाः न्ह्यलुवाः’ मलुत । सकतां आन्दोलन व ह्यूपाःया शक्ति धकाः धायेका च्वंपिं नेवाःतय्गु व बल थुकीप्वन छाय्?
सडक विस्तारं ब्यूगु दुःख, ख्वबि मखंपिं झी दथुइ हे नं आपालं लुइ बलय् अलमल नं थनाबिल । थुकिया वास्तविकता छु खः धकाः थुइकेगु, शक्ति क्यनेगु नितिं मुंकेगु, नेतृत्व बीगु झ्वलय् थी थी नेवाः खलः पुचः लुत तर समष्टिगत नेवाः सः मलुत ।
सडक विस्तार पीडितपिनिगु सलय् सः तया च्वंपिनिगु पुचलय् ल्याय्म्हत न्ह्यःने हे लू, अले प्रहरीं आन्दोलनकारी जक खंपिं ज्येष्ठ नागरिकपिं अजा अजिपिं नं लू । निम्हसिया दथुइ स्वापू नं दु, थःगु थःगु जग्गा जमिन लित काये मफइगु चिन्तालिसें थाय्बासं दनेमाःगु तकया चिन्तां थ्व स्वापू क्वातुका ब्यूगु खः, बः लाकाः ब्यूगु खः ।
थुकी सुं सुं नेवाः न्ह्यलुवाः त नं नापं दना ब्यूगु दु अले गुलिं तनाच्वंगु नं खनेदत । तना च्वंपिने दथुइ नं आपालंसिनं सामाजिक संजालय् लूगु दमनया ‘स्वयां स्वये थाकुगु भिडियो’पाखें न्यायया नितिं ध्यानाकर्षण याकेगु कुतः नं यात । गुलिं धाःसातंपिं तनंतुं जुल ।
थज्याःगु आपालं च्यूताः, चिन्ता, दुःख व ख्वबि झीके दु । राणाकालीन ईया दमन व उकिया विरोधय् उगु ईया नेवाःतदत । पंचायतया ब्यवहार नं मपात ।रेडियो नेपालं न्ह्यब्वःगु नेपालभाषाया ज्याझ्वः ‘जीवनदबू’ दित, थुकिया विरोधय् उगु इलय्या ब्वलंगु आन्दोलनया राप थौंतकं गुनु गुनुं न्वयाच्वंगु चायेकेफु । उबले रेडियोय् न्ह्याइगु ज्याझ्वः द्यूगुया विरोधयाःपिं ल्याय्म्हपिं थौं नेतृत्वय् दु ।
व नेतृत्वं थौं ग्वःगू रेडियोय् ल्याय्म्हपिन्सं ज्याझ्वः न्ह्याका च्वन? गज्याःगु दुःख फयाः न्ह्याका च्वन? छाय् न्ह्याकाच्वन? छु गज्याःगु बलं न्ह्याकाच्वन?ग्वथाय् दिनावन?आः रेडियोय् नेवाःज्याझ्वःमाःम्वाःयानिष्कर्ष छु दु ?थज्याःगु न्ह्यसःया लिसः माःगु मरु ।
फुसां मफुसां रेडियो, टेलिभिजन, पत्रपत्रिका, अनलाइनया संचार ख्यलय् न्ह्यानाच्वंपिं व न्ह्याकाच्वंपिं ल्याय्म्हत दु । उपिं ल्याय्म्ह तय्सं नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया नामं थःत संगठित यायेगु ज्या नं यात तर नेवाः सः जुइमाःगु थ्व दबू प्रति नं न्ह्यलुवाःतय् ब्यवहार पात । संचारया शक्तिया बारम्बार नां काइपिन्सं नं थुगु दबूया शक्तियात संगठनया छगू मूवंगु ब्वनाला काःगु खनेमदु ।
छु स्वार्थ झीत पना च्वन झी नेवाः पत्रकार नेतृत्वयात सत्तीकेत ?पत्रकारपिं जक मखु, नेवाः संगीत, हुलाप्याखं, संकिपा, साहित्यथें जाःगु थी थी विधा सदां आन्दोलनया बः जुयाच्वंगु थूपिंन्सं थुगु ख्यलय् सक्रियपिं ल्याय्म्ह तय्त नेवाः संगठनया छगू म ूब्वनाला काःगु मदु । ब्यवसायिक रुपं सफल जुइगु व चर्चा परिचर्चा नं अप्वइग ुनिसें अनेक लवः दइगु आपालं मेमेगु ख्यलय् सक्रिय जुइगु त्वःता मां भासं सृजना याना च्वनीपिं प्रति झीगु संगठनया नीति छु अले ब्यवहार छु ? थुकिया लिसः मालेगु व छगू तहं बीगु कुतः जक मखु । वलिसःब्यवहारय् प्रष्ट रुपं खनेदुगु गन्तब्यय् न्ह्याइगु लँपु जुइमाः । गन अनुभवीपिं थकालिपिं व ल्याय्म्ह पुस्तापिं सकलें नापं छवाः जुयाः ब्वः ब्वः ल्वाकाः न्ह्यांवने फयेमाः ।
