पसलय् च्वंच्वं हे पत्रकारिता यानादीम्ह पद्मरत्न
श्रीकृष्ण महर्जन
मां दिब्यलानी तुलाधर व अबु ज्ञानीरत्न तुलाधरया कोखं जन्म ः वि.सं. १९९७ माघ पुन्हिया दिनय् येँया न्हय्कंत्वालय् जन्म जुयादीम्ह पद्मरत्न तुलाधर थौं नेवाः ख्यः, जनजाति ख्यः जक मखु समग्र नेपाःया नितिं हे न्ह्यथने बहःम्ह ब्यक्तित्व खः ।
नेवाः ख्यलं नेपालभाषाया नितिं, नेपाल संवतया नितिं, आदिवासी जनजातिया नितिं मदिक्क संघर्ष यानादीम्ह कथं म्हस्यूम्ह पद्मरत्न तुलाधरया ब्यक्तित्वयात कया खँ ल्हायेगु खःसा वय्कः छम्ह साहित्यकार नं खःसा वय्कः मानवअधिकारवादीनिसें देशय् गबले गबले संकत वइ अबले अबले राजनीतिक दलतय्गु नितिं ताँ अर्थात पुलया भूमिका म्हितादीम्ह ब्यक्तित्व खः । नेपाःया न्हापांगु माव अधिकार सगठन मानव अधिकार संस्था मासमया संस्थापक दुजः नं जुयादीम्ह वय्कलं नेपाःया पत्रारिता ख्यलय् नं नीन्यादँ तक मदिक्क ज्या यानादीगु दु ।
थः त्रिचन्द्र कलय्जय् ब्वना च्वनादीगु इलय् अन नेपालभाषा साहित्य पाला दुगु अले उगु इलय् कलेजपाखें २०१७ सालपाखे खय् भाय् व अंग्रेजी भाय् दुथ्याःगु ज्याति नांगु पत्रिका पिथंगु जुयाच्वन । उगु पत्रिकाय् नेवाः भासं नं दुथ्याकेमाः धकाः खँल्हायेगु ज्या पद्मरत्न तुलाधर लगायतयापिं जाना यानादीगु खःसा उगु पत्रिकाय् नेपालभाषां तयेगु खँ मजुइवं नेपालभाषां व हे नेपालभाषा साहित्य पालापाखें जः नांगु साहित्यीक पत्रिका पिथनेगु ज्या तकं जूगु दु ।
थुगु ल्याखं स्वल धाःसा सहित्यीक पत्रकारिता वय्कलं अबलेनिसें हे सुरु यानादीगु खः । अन्तर कलेज नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन तकं उगु हे कलेजं याःगु खः । ज्याझ्वलय् गृहमन्त्री श्रीप्रसाद उपाध्याय वयादीगु इलय् रेडियो नेपालय् नेपालभाषां नं ज्याझ्वः तयेमाल धकाः माग यायेगु ज्या तकं जुल । कांग्रेस नेतृत्वया सरकारया गृहमन्त्रीं नेपालभाषां नं रेडियो नेपालय् ज्याझ्वः तयेगु आश्वासन बियादीगु खः । अले जीवन दबू ज्याझ्वः रेडियो नेपालय् चलेजुल । मुल रुपं संचालन यानादीम्ह हितकरविरसिंह कंसाकार खः । उकिया नितिं छम्ह दुजः पद्मरत्न तुलाधर नं खः ।
उगु इलय् हितकरविर सिंह कंसाकारया मलाइगु इलय् पद्मरत्न तुलाधर नं रेडियो नेपालया जीवन दबू ज्याझ्वः न्ह्याकेगु तकं यानादिल । थुगु ल्याखं स्वल धाःसा वय्कः तुलधार छगू १७ सालय् हे साहित्यीक पत्रारितानिसें रेडियो पत्रकारिताया यात्रा तकं सुरु यानादीगु खः ।
चित्तधर हृदय नं झी पत्रिकार पिकयादीगु खःसा अबले ग्वहालि यायेगु ज्या तकं तुलाधरं यानागु खः । उगु पत्रिकारया नितिं च्वयेगुनिसें मुंकेगु ज्या तकं यानादीगु खः । उगु हे इलय् फत्तेबहादुर सिंहया सम्पदाक जुयादीगु नेपालभाषाया न्हिपौ खः । फत्तेबहादुर याकःचा तसकं थाकु । अबले न्हाय्कं त्वालय् पसलय् च्वनादीम्ह पद्मरत्न । उगु हे इलय् फत्तेबहादुरलिसे स्वापू दत । नर्मदेश्वर नाप जाना ग्वहालि यायेत वन ।
प्रेसय् वना छेँ वना नेपालभाषाया पत्रिकारयात ग्वहालि यानादीगु खःसा पसलय् च्वना राससया न्यूज नेवाः भासं अनुवाद याना बिया छ्वयेगु यानादी । एएफपिया अंग्रेजीं वइगु उकियात नं नेवाःभासं हिला समाचार तयार यानादी । छन्हु सम्पदाक फत्तेबहादुरया मलात पसलाय् च्वनाच्वंम्ह पद्मरत्न तुलाधारयात हे सम्पादकीय नं च्वयाबिउ धाल । जिउ धकाः सम्पादकीय च्वयेगु ज्या सुरु यानादिल ।
नेपालभाषा पत्रिकारया अवस्था ग्राहाक मदया समस्या जुल । ग्वहालि यायेगु धकाः ग्वहालि पुचः दयेकेगु ज्या जुल । तुलाधारया हे नेतृत्वय् भाषिक कार्यकर्तात जाना झिंनिसलं मल्याक ग्रहाक दयेकेगु ज्या जुल । अबले नेपालय् दक्ले अप्वः ग्राहक दुगु न्हिपौ धाः समाचार तकं पिहां वःगु खः । वय्कलं पसलय् च्वच्वं हे समाचार च्वयेगुनिसें ख्यालः तकं च्वयेगु । बालकुमारीइ च्वंगु पसलय् च्वना समाचार च्वया च्वनीगु इलय् ला गबलें गबलें ला सामान तकं खुया तकं यंकीगु ।
पद्मरत्न तुलाधारं लिपा राजा शाक्यनाप जाना पुलांगु प्रेस न्याना चले यानादीगु खः । कम्पोज यायेगुनिसें छापे यायेगु, कटिड यायेगु फुक्कं ज्या यानादीम्ह पद्मरत्न तुलाधारं पत्रिकाया नितिं समाचार च्वयेगु, च्वसू च्वयेगु, ख्यालि खँ च्वयेगु, सम्पदाकीय च्वयेगु तकं ज्या यानादी । व हे झ्वलय् अशोक श्रेष्ठ नाप जाना रिपोटिडय् वनेगु अले समाचार च्वयेगु ज्या तकं यानादीगु खः ।
अथे पत्रकारिताया झ्वलय् पद्मरत्न तुलाधारं गणेशकान सिंहनिसें थीथी राजनीतिक पार्टीया नेतातय्गु अन्तर्वार्ता कायेगु ज्या तकं वय्कलं यानादीगु खःसा उकिं याना हे राजनीतिक दलया नेततलिसे बांलाःगु स्वापू दत । अबले गणेशमान सिंह नाप नापं नरबहादुर कर्माचार्य, शम्भुरा श्रेष्ठ, मनमोहन अधिकार लगायपिंलिसे बांलाःगु स्वापू तयेगु ज्या तकं यानादीगु खः ।
पत्रकारिताया हे झ्वलय् वय्कः नेपालभाषा पत्रिका न्हिपौया सम्पादक जुया तकं ज्या यानादिल । अथे हे खय् भाय्या पत्रिकार युग धारा साप्ताहिक (रातो युग धारा)या सम्पादक हिरण्यलाल श्रेष्ठ खःसा बरिष्ठ सम्पादकया रुपय् पद्मरत्न तुलाधार जुयादीगु खः । थःगु हे छेँय् प्रेस दुगुलिं थीथी खय् भाय्या पत्रिकार छापे नं याके हइगु अले उकिया नितिं समाचार तकं च्वया बिइगु ज्या वय्कलं यानादीगु खः ।
पत्रिका व पर्चा छापे याके हइपिन्सं ध्यबा मबिइगु कारणं छकः ला तुलाधरं थः हे जहानया प्यपा लुँ चुरा बरः तया तकं प्रेसय् ज्या याइपिन्त तलब बिइमाःगु अवस्था वःगु खः । अबले छपाः अंगू ला लित तकं काःवने मफत । छकः ला नेपाल पत्रकार महासंघया सदस्य जुइमाल धकाः पद्मरत्न तुलाधर नं सदस्य जुयादिल । अले अधिवेशनय् भोट कुर्के धकाः वानदीगु अवस्थाय् थःगु नामं भोट तकं कुर्का तये धुंकूगुलिं लिहां वयेमाला अबलेनिसें महासंघय् तकं वय्कः वनामदीगु खः ।
देशय् राजनीतिक हिउपाःया नितिं जनताया नितिं वय्कः २०४३ सलाय् तत्कालिक राष्ट्रिय पञ्चायतया चुनावय् दनादीगु खःसा अबलेनिसें पद्मरत्न तुलाधरं पत्रकारितायात त्वःतादीगु खः । थुगु कथं पद्मरत्न तुलाधरं पत्रकारिता यानादीगु खःसा वय्कलं गबलें नं पेशागत पत्रकारिता यानादीगु मदु । भाषाया सेवा यायेगु भावना कथं साहित्यीक पत्रकारिता सुरु यानादीम्ह वय्कः लिपा वना नेपालभाषा पत्रिकार न्हिपौया सम्पादक तकं जुयादीगु खः ।
झी पत्रिकाया नं सम्पादक जुयादीम्ह वय्कःयात पत्रकारिता यात्रां राजनीतिक पार्टीया नेतातलिसे स्वापू बांलाक्क तयेगु माध्यम तकं जुया बिल । उकिं याना पद्मरत्न तुलाधरया ब्यक्तित्वया नितिं नं तःधंगु तिबः जूगु अवस्था खने दु । थौं वय्कः गुगु अवस्थाय् थ्यंगु दु उकिया नितिं पत्रकारिता ख्यलं नं तःधंगु ग्हालि जूगु दु धाःसां छुं पाइमखु ।
