बालाचःह्रे : मुक्कं नेवाःतय्गु संस्कार
– कल्याण मित्र
नेपालभाषां बालाचःह्रे धाइसा खस भासं बालाचतुर्दशि धाइ । तर थ्व बालाचःह्रे मुक्कं नेवाःतय्गु संस्कार खः । नेवाःतय्गु जक राज्य जुयाच्वंगु इलंनिसें न्ह्याना वयाच्वंगु बालाचःह्रे लिपा गैर नेवाःतसें नं हनावःगु खः । बालाचःह्रे धकाः नामाकरण जूगु हे नेवाः खँग्वःपाखें धयागु छगू प्रायः प्रमाण हे जुयाच्वंगु दु ।
परापूर्वकालय् छक्वः पशुपतिया दिपय् सीम्ह उयाच्वंबलय् गुथ्याःतय् नसात्वँसा नयाच्वंगु इलय् आकाझाकां सीम्हेसिया छ्यं मुयाः गुथ्याः बालानन्दं नयाच्वंगु ब्वय् न्ह्यपु लाःवन । तर बालानन्दं थ्व खँ मस्यूगु जुयाच्वन । बालानन्दं नसात्वँसा, बजि, लानापं सीम्ह मनूयागु न्ह्यपु नयाछ्वइ, अय्लाः नं त्वनी । लिपा बालानन्दं वाः चाय्कल । तर वयात तसकं सा ताइ । लिपा बालानन्दं पशुपतिया दिपय् वनाः सीपिं मनूतय्गु न्ह्यपु नय्गु बानी यात ।
बालानन्दं पशुपतिया दिपय् तुं च्वनाः सीम्ह उइगु व दिप यचुपिचु याय्गु ज्या यात । अलय् सीम्ह उइ हइपिन्सं बालानन्दयात सीम्हेसिया वसः व धेबा नं बीगु यात । सीम्ह उया च्वँच्वं बालानन्दं सीम्हेसिया न्ह्यपु नँनं ला नं नय्गु यानाहल । सीम्हेसिया न्ह्यपु व ला नँनं बालानन्दया छ्यं वहःयागु थें थियावल । अलय् वयागु नां बालानन्द मखु, ‘बालासूर’ जूवन । थथे मनूया ला नइम्ह बालानन्दयात राक्षसया रुपय् बालासूर धकाः सकस्यां धाय्गु यात । वयात सी उइगु नं ज्या नं मबिल ।
सीम्ह मनूया न्ह्यपु व ला नय्गु पल्के थूम्ह बालासूर राक्षसं अन उइ हःपिं सीम्ह दिपय् मथ्यंबलय् लँय् दथुइ हे लाका कयाः गुँइ यंकाः नय्गु यानाहल । बालासूरं थथे दुःख ब्यूगुलिं दक्व जनता जानाः उगु इलय्या जुजु भूवनकेशरीयात धाः वंबलय् गथे यानाः बालासूरयात गथे यानाः स्याय्फइ धकाः सहलह यात । अलय् जुजुं बालासूरया त्वाय् वृषसिंहयात यक्व धन सम्पत्ति बीगु लोभ क्यनाः बालासूरयात स्याय्गु उजं बी । जुजुया उजं पूवंकेत वृषसिंहं थः त्वाय् बालासूरयात स्याय्फइगु शक्ति चूलाकेत पशुपति महाद्यःया तपस्या याइ । वृषसिंहयात पशुपति महाद्यवं दर्शन बियाः ‘जिं बालासूरयात स्याय्गु शक्ति बी, तर छं बालासूरयात स्याय्धुंकाः वयागु छ्यंया मतू दय्काः जितः छाय् हय्माः’ धकाः अन्तध्र्यान जुइ ।
थथे महाद्यवं वरदान बीवं वृषसिंहं बालासूरयात नकेत च्याम्ह झिम्ह ज्यामितय्त थ्वँ, अय्लाः, ला, बजि क्वबीकाः बालासूर सुलाच्वंगु गुँइ वनी । न्ह्यःने न्ह्यःने बृषसिंह व ल्यूल्यू भरियातसें नसात्वँसा ज्वलं क्वबीका वःगु तापाकं खंकाः बालासूर अतिकं लय्ताइ । बालासूरं थः त्वाय् वःगुलिं लसकुस यानाः लय्तातां त्वाय् नं हःगु नसात्वँसा दक्व नय्गु त्वनेगु यानाः खँ ल्हानाच्वनी । वृषसिंह थः त्वाय् बालासुरयात यक्व थ्वँ, अय्लाः त्वंकाः अय्लाखं काय्की ।
अलय् वृषसिंह व ज्यामित जानाः बालासूरयात खिपतं चिनाः तुँथिइ क्वफानाः स्याना बी । व लिपा वृषसिंहं बालासूरया छ््यंया मतू दय्काः पशुपति महाद्यःयात छाइ । वृषसिंहं महाद्यःयाके थः त्वाय् स्यानागु पापं मुक्त जुइगु वरदान फ्वनी । महाद्यवं वृषसिंहयात धाइ, ‘बालासूर स्यानागु न्हि कुन्हु पशुपतिइ बालासूरया छ्यंयागु मतू दय्काः पुइकाः पुजा याय्वं त्वाय् स्यानागु पापं मुक्त जुइ ।’ थथे पशुपति महाद्यवं बालासूरया मतू पूगु दिं सुनां महाद्यःया दर्शन यानाः बाला ह्वलेगु याइ, वयागु न्हय्गू पुस्तातकं मोक्ष प्राप्त जुयाः स्वर्गय् वने खनी धकाः महाद्यवं हे धया बिज्याःगु दिं बालाचःह्रेबलय् खः ।
बालासूरया नामं हे बालाचःह्रे नां जूवंगु खः । गैर नेवाःतसें नं बाला चतुर्दशि धकाः धयाहल । अलय् नेवाः संस्कारयात हे नाला कयाः पितृ मोक्षया नितिं बालाचःह्रे हनावःगु खः । थ्वकुन्हु बाला ह्वलेगु धकाः वा, छ्व, जाकि, ताय्, कःनि, मुस्या, माय्, ईका, पःका, हाकु हाम्वः, तछ्व, चिग्वः कय्गु, गुताः बीब व केरा, सन्त्रासि, चिचीकु यानाः तानातःगु तुया कुचा नं पुसाया कथं पशुपति, गुह्येश्वरी लागाया गुँइ ह्वलाः बालाचःह्रे हनेगु याइ । सीधुंकूपिं पूर्खाया नामय् थथे बाला ह्वलेगु यानाः उमिगु उद्धार जुइमा, सुखावती भूवनय् बास लाय्मा धकाः कामना याइगु खः ।
बालाचःह्रे कुन्हु सृष्टिकर्ताया प्रतीककथं कयातःगु शिवलिङ्ग व गुह्येश्वरीइ नं बाला ह्वलेगु याइ । बालाचःह्रे कुन्हु पशुपतिइ दुगु सच्छि व च्यागः शिवलिङ्ग, श्लेषमान्तक बन, मृगस्थलि व
गुह्येश्वरी लागाय् सीम्हेसिया नामय् बाला ह्वलेगु याइसा न्ह्यत कुन्हु चान्हय् अनसं बास च्वनेगु व चच्छि जाग्राम च्वनाः लाखबत्ति च्याकीपिं दयाच्वनी । थथे लाखबत्ति च्याकीपिं व मत च्याकाच्वनिपिन्सं सीपिनिगु आत्मा व परमात्माया स्वापूयात लुमंकेगु याइ ।
