भारतया हेपाहा प्रबृत्ति
नेपाःया जःला खःला देय् भारतं नेपाःयात न्ह्याबलें दमनयाय्गु नीति ज्वनाः नेपाःयात हरेक क्षेत्रय् क्यना च्वंगु हेपाहा प्रबृत्तियात आःतक नं निरन्तरता बियाच्वंगु दु । झिंच्यासः व चय्गू किलोमिटर ताःहाकःगु नेपाः भारत सीमानाय् दयाच्वंगु आपालं सीमास्तम्भ नेपालय् दुने ल्ह्ययाः सीमा क्वत्यलेगु ज्या यानाच्वंगु दुसा गबले व हे सीमा क्षेत्रय् बाँध दय्काः नेपाःयात डुबानय् लाकेगु ज्या याना वयाच्वंगु दु ।
थथे हे आः हाकनं भारतं नेपाःया सुदूर पश्चिम जिल्ला कैलालीइ भारतीय पक्षं सीमा लिक्क हे एकतर्फी कथं ड्या मदय्काः नेपाःयात आः हाकनं वइगु वर्षाया इलय् डुबानय् लाकेगु ज्या यानाच्वंगु दु ।नेपाःया तराईया भूभाग वर्षाया इलय् न्ह्याबलें डुबानय् लाइगु धइगु न्हूगु खँ मखु । तर थुकियात कयाः उगु इलय् हे च्यूताः तय्गु बाहेक मेगु इलय् छु जुयाच्वन धकाः सरकारपाखें गबलें नं च्यूताः काःगु खने मदु ।
प्राकृतिक कथं उत्तरपाखें बाः वनाच्वंगु लः दक्षिणय् वनीगु स्वभावि कखः । तर थुगु प्राकृतिक नियमयात तकं हाचां गायाः भारतं सीमा क्षेत्रय् गबलें बाँध दय्केगु यानाच्वंगु दुसा खुसी मदु थाय् चाया ड्याम दय्केगु ज्या, सीमा क्षेत्रय् जाः थकयाः लँ दय्केगु आदियाना वयाच्वंगु दु । \थुकिया लिच्वः नेपाःया नागरिकतसें दँय् दसं फय् माला वयाच्वंगु दु । थ्व हे झ्वलय् नेपाःया कैलाली जिल्ला लिक्कसं लाःगु सीमाय् भारतं नेपाःलिसे सहलह हे मब्याकूसें जबर जस्ती १२ गू फिट तःजाःगु चाया ड्याम दय्केगु ज्या न्ह्याकाच्वंगु दु । थुगु ड्यामं यानाः कैलारी गाउँपालिका डुबानय् लाइगु निश्चित खनेदु ।
थुकियात कयाः अनया न्ह्यलुवातसें बारम्बार सचेत याकेगु ज्या जूसां नं थःगु भूमिइ न्ह्याग्गु नं याइ धइगु कथंया लिसः बीगु याना वयाच्वंगु दु । सन्धी सम्झौता कथं नेपाल भारत सीमाया छगू किलोमिटर जःखः छुं नं संरचना दय्के बलय् निगू देशया नं सहमति माःगु खः । तर थुकियात तकं बेवास्ता यासें भारतं उगु ड्याम दय्केगु ज्या न्ह्याका हे च्वंगु दु । थ्व तसकं हे गलत ज्या खःसा नेपाःयात क्यना च्वंगु हेपाहा प्रबृत्तिया छगू दसु नं खः ।
थजाःगु ज्या नेपाः भारतया सीमा लागाय् यक्व हे जुया च्वंगु दुसागुलिं सञ्चार माध्यमय् वइगु खःसा गुलि सञ्चार माध्यम स्वयां तापाना च्वंगु दु । नेपाःया नेतातय्सं राष्ट्रवादया न्ह्याक्व हे नारा थ्वय्कूसां उकियात कयाः कार्यान्वयनयाय् फया च्वंगु मदु । सरकारया प्रतिपक्षय् लाइगु इलय् राष्ट्रवादया नारा थ्वय्कीगु तर सत्ताय् वनेबलय् उकियात मखं पहःयाइगु हुनिं नं भारतं नेपाःयात हेपाहा प्रबृति क्यना च्वंगु खः । थुकिं नेपाःया नेतात गुलि निरीह धकाः नं उजागार यानाच्वंगु दु ।
न्ह्याग्गु हे थजू, आः नेपाःयात बांमलाक्क लिच्वः लाइगु कथं दय्का च्वंगु थ जाःगु संरचनायात कयाः स्थानीय जनता, न्ह्यलुवातसें विरोध याःसां नं छुं जुया मच्वंगु अवस्थाय् थजाःगु समस्या धइगु कुटनीतिक पहलं ज्यंकेगु नितिं सरकारपाखें हे पहल याय्माः । आः चाहिँ मखं पहः याय्गु, तर समस्या वइगु इलय् अर्थात थ्व हे हुनिं उगु गाउँपालिका वा तराईया भूभाग वर्षाया इलय् डुबानय् लाइ बलय् धाःसा भारतयात ब्वः बियाः राष्ट्रवादी क्यनेगु ज्यायात कयाः जनतां मूल्यांकन अवश्य नं यानाच्वंगु दइ ।
