२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

भ्रमण बर्षय् ल्याःया चर्चा छाय् ?

– सानुराजा शाक्य
 
 
नेपाःया आर्थिक समृद्धिया आधार मध्ये छता पर्यटन नं खः । हिप्पी युगंनिसें नेपालय् पर्यटकत न्ह्यथनेबहःगु ल्याखय् वयाः नेपाःया आम्दानीया स्रोत मध्ये छता पर्यटनया रुपय् विकास जुल । अथे खःसां तबि नेपाःया मू आम्दानीया स्रोत पर्यटन मजूनि । मुगलान वनाः दइगु आम्दानी हे नेपाःया प्रमुख आर्थिक स्रोतया रुपय् विस्तार जुयाच्वंगु दु । थुकथंया रेमिटान्सय् भरय् जक देय्यात दँदँ न्ह्याकां विकास जुल धाइ मखु ।
 
विश्व बैंकं ब्यूगु प्रतिवेदनकथं नेपाः थजाःगु मुलुकया रुपय् एक नम्बरय् लाःगु दु कि वैदेशिक लजगालय् वंपिन्सं छ्वयाहःगु रेमिट्यान्स देय्या जिडीपी दकलय् अप्वः (पीनिगू प्रतिशत) योगदान बीगु देय् खः । छुं दँ न्ह्यःतक थ्व सुचकांकय् नेपाःया स्वंगूगु देय् खः, तर वंगु निदँनिसें नेपाः एक नम्बरय् लाःगु खः । नेपाःयात कृषिप्रधान देय् धाःसां नेपाःया जिडिपिइ कृषिया
योगदान १७गू प्रतिशत जक दु । उद्योगया योगदान १३गू प्रतिशत व पर्यटनया ९गू प्रतिशत जक खः । 
 
 
नेपाः विदेशी पर्यटकतय्त यइगु थाय् जुइ धकाः यक्वसिनं धाःसां पर्यटक मुलुकया रुपय् अझ नं विकास जुल धकाः धाय् थाय् च्वय्या तथ्यांकं ब्यूगु मदु । तर नेपाः पर्यटक सम्भावना दुगु देय् धाःसा खः । थ्व हे सन्दर्भय् सन् २०२०या दँय् नेपालय् २०गू लख विदेशी पर्यटक दुकाय्गु ताः तयाः नेपालय् भ्रमण बर्ष २०२० सरकारं न्ह्याकूगु दु । जनवरी १ कुन्हु लाका देय्न्यंक “भ्रमण बर्ष २०२०” न्ह्याकल ।
 
समारोह वा भ्रमण बर्ष धकाः घोषणा यानाः प्रचार प्रसार याय्वं जक २०गू लख पर्यटक थ्यनीला ? पर्यटक वय्त दकलय् मध्ये माःगु राजनीतिक स्थायीत्वया वातावरण वंगु प्यदँ न्यादँ न्ह्यःनिसें विकास जूगुलिं वंगु दँय् नेपालय् पर्यटकत १०गू लख स्वयां अप्वल । सन् २०११य् नं थुकथंया भ्रमण बर्ष घोषणा यानाः १०गू लख पर्यटक थ्यंकेगु घोषणा याःगु, तर मथ्यं । उबलय् दकलय् मदय्क मगाःगु राजनीतिक वातावरण मदु । तर थौं वयाः राजनीतिक वातावरण पर्यटन विकास नितिं यक्व हे अनुकूल जूगु अवस्थाय् दु । 
 
पर्यटकत नेपालय् टुर, ट्रेकिङ्ग व धार्मिक कारणं वइगु खः । पर्यटकतय्त टुर दुने मीफइगु आकर्षण धइगु प्राकृतिक सौन्दर्य, साँस्कृतिक सौन्दर्य व भचा भचा वाइल्ड लाइफ टुर खः । नेपालय् मू ६०गू निसें ७०गू प्रतिशत पर्यटकत टुरया नितिं वइगु खः । प्राकृतिक सौन्दर्यया रस्वादन याय्फइगु कथंया थाय्त नेपालय् यक्व हे दु । तर पूर्वाधारया विकासया अभावं यानाः फुक्क थाय्त पर्यटकया नितिं आकर्षक स्थानया रुपय् मवनी ।
 
प्राकृतिक सौन्दर्यया रस्वादन याय्त टुरय् वइपिं अप्वः पर्यटकतय् चाहना पोखराय् हे जक सीमित जुइमाःगु अवस्था दु । नगरकोट, धुलिखेल, सराङ्गकोट, घान्द्रुक धकाः वइपिं पर्यटकत सीमित हे जक दु । सन् २०२० भ्रमण बर्ष धकाः घोषणा जुइधुंकल, तर स्वनिगःया प्राकृतिक सौन्दर्यया नितिं यंंकेमाःगु थाय् नगरकोट तक वनेगु लँया हालतयात कयाः धयाच्वनेमाःगु अवस्था मदु ।
 
हाकनं नगरकोटथें विकास याय्फइगु स्वनिगःया यक्व थाय्त गुकथं गुरुयोजना दय्काः विकास याय्गु धइगु नं प्लानिङ्ग सुयांके मदु । पर्यटन व्यवसाययात नेपाःया मुख्य आयस्रोतया रुपय् गुकथं विकास याय्गु धकाः अनुसन्धान यानाः उकियात लागू याय्गु भिजन झीके मदु । तिब्बतया ल्हासाय् जक विदेशी पर्यटकत पचासौं लख थ्यनेधुंकल । तर ल्हासा स्वयां न्हापा हे पर्यटकतय् नितिं परिचित जुइधुंकूगु देय् नेपालय् २०गू लख पर्यटकत थ्यंकेत नं पापड पेले याय्माःगु अवस्था दनी । 
 
विकास जुयाच्वंगु पर्यटक स्थलय् पर्यटकत अप्वः ई च्वनेफइकथं इन्गेज जुइगु ज्याखँ अप्वय्केगु बारे ला ध्यान हे वंगु मदु नि । उकिं स्वनिगलय् जक स्वय्गु खःसा निन्हु अप्वं स्वन्हुया प्याकेज मी माल धाःसा टुर कम्पनितय्त थाकु । टुरया नितिं वइपिं पर्यटकत स्वनिगःया पुलांगु दरवार क्षेत्र, स्वयम्भू, बौद्ध व पशुपति चाःहिलेत वइगु खः । तर थ्व थासय् वनेबलय् पर्यटकतपाखें निश्चित धेबा स्थानीय सरकारं म्हयाच्वंगु दु, तर थुकिया बापत पर्यटकतय्त सेवा नं बीमाः धइगु दायित्व बोध जूगु धाःसा खनेमदु ।
 
पर्यटक मैत्री वातावरण दय्केगु सवालय् स्थानीय सरकारं थ्व विश्व सम्पदा सूची लाःगु थाय्या गुकथं विकास याय्गु धकाः भिजन तयार याःगु खनेमदु । गथे कि येँया पुलांगु दरवार क्षेत्रय् वइपिं पर्यटकतय्त वय्बलय् पर्यटक गाडीत पार्किङ्ग याय्फइगु सुरक्षित स्थल तकं मदु । गुलिं गाडी न्यूरोड गेटयाथाय् दिकाः पर्यटकतय्त ड्रप याना वंगु खनेदुसा गुलिं गाडी विष्णुमति लिंकरोड साइडय् अव्यवस्थित रुपं पार्किङ्ग यानातःगु खनेदइ ।
 
पर्यटकत न्यूरोड गेटंनिसें वा विष्णुमति लिंक रोडं मरु जुयाः हनुमान ढोकापाखे वनेबलय्या लँ पर्यटक मैत्री मजू । उकिसनं न्यासी वनाच्वंपिं पर्यटकतय्त ल्यूनें मोटरसाइकल ट्याक्सीं हर्न न्याय्काः थारान्हुइका बीगु झीगु नागरिक सचेतना नं पर्यटक मैत्री मजूगु थःगु हे थासय् दु । पर्यटकतय्त थाय् थासय् सार्वजनिक शौचायलया अभाव मेगु छगू समस्या हे खः । थ्व हे अवस्था यलया दरवार स्क्वायरय् वनेबलय् नं उतिकं हे दु । थ्व सवालय् ख्वप नगरपालिका पर्यटकतय् नितिं तुलनात्मक रुपं पोजिटिभ भूमिकाय् दु ।
 
पर्यटकतय्त टुरया नितिं थप आकर्षित याय्त माःगु पूर्वाधार मध्ये मुख्य रुपं बांलाःगु लँपु, प्रदुषण मदइगु अवस्था, होटल व रेष्टुरेन्ट लगायत सार्वजनिक यातायात सहज जुइगु अवस्थाया विकास याय् अझ नं मफुनि धाःसां ज्यू । निजी क्षेत्रया कुतलं हे विकास जूगु ठमेलथें हे यलया झमेलयात ठमेलथें हे मेगु पर्यटक हबया रुपय् विकास याय्गु सवालय् सरकारं छु याय्फइ धकाः योजना गबलें हःगु खनेमदु । 
 
पर्यटकत नेपालय् वइगु मेगु कारण धइगु लुम्बिनी व पशुपति नं खः । लुम्बिनी एशियाया बौद्ध देय्या तीर्थयात्री वा धार्मिक पर्यटकत वय्त लालायित जुइगु थाय् खः । थुकी विश्वया बौद्धतय् बुद्धया जन्मस्थल जूगु नातां भावानात्मक सम्बन्ध स्वानाच्वंगु दु । भविष्यय् नेपालय् दकलय् अप्वः पर्यटकत वय्फइगु सम्भावना दुगु क्षेत्र धइगु “लुम्बिनी” हे खः । तर थौकन्हय् निगू स्वंगू लख विदेशी पर्यटकत लुम्बिनीया कारणं वय्गु याःसां भारत जुयाः लुम्बिनी वइगुयात येँ जुयाः लुम्बिनी वनाः अले जक भारतया बौद्ध तीर्थस्थल वनीगुकथं विकास जूसा जक उकिया फाइदा नेपालं काय् खनी ।
 
धार्मिक पर्यटकया रुपय् भारतया हिन्दूत पशुपति वय्गु याः । भारतीय पर्यटकतय् अप्वः ल्याखय् आकर्षक बीफइगु धइगु पशुपति हे खः । पशुपति क्यनाः भारतीय पर्यटकतय्त स्वनिगः व पोखराया प्याकेज क्यना १०÷२० भारतीय पर्यटकतय्त हय्फइगु सम्भावना दु । 
 
संख्याया हिसाबं कम जक पर्यटक खनेदुसां आम्दानीया ल्याखं नेपालय् ट्रेकिङ्ग याय्त पश्चिमी मुलुकया पर्यटकत नेपालय् वः । ट्रेकिङ्गया नितिं पर्यटकतय्त पूर्वाधार स्वयां नं सुविधाया विस्तार आवश्यक खनेदु । थ्व फुक्क खयाः नं पर्यटक ल्याः अप्वय्केगु नितिं भ्रमण बर्ष घोषणा स्वयां नं दुग्यंक अनुसन्धान यानाः राष्ट्रिय योजना दय्केगु सवालय् तःधंगु कमजोरी खनेदु ।