माइग्रेन व जीवनशैली
– डा. मीरा शाह, आहार विशेषज्ञ, कीर्तिपुर अस्पताल
माइग्रेनथीथी कारणं जुइ । जीवनशैली सहजमजूगुलिं, व्यस्ततायाहुनिं, नसात्वँसाय् ध्यानमब्यूगुलिं वा सामाजिकवाआर्थिक भारया कारणं नं जुइफु । हाकनं माःकथंयाआराम, न्ह्यःमगातधाःसा, मनय् यक्वखँल्हाइगु, नकारात्मक सोचयाहुनिं नं माइग्रेन जुइफु ।
यदिपुलांगु माइग्रेनखःसाचिकित्सकया सल्लाहकथं थुकियावासःयाय् हे माः । थुकियानापनापं घरेलुज्याखं, नसात्वँसां नं थुकियातम्हो याय्त ग्वाहालियाय्फइ । गथे कि
– अप्वःपुकातःगु, छुयातःगु नसाज्वलं नय्मज्यू । पोषक तत्वं झीगु फुक्क शरीरयात रक्षायानाच्वनी । थुकिं यक्व हे ल्वय्या नापनापं माइग्रेनयातम्हो याइ ।
– छुयातःगु नसाज्वलं, ससेज, हट डग, आदि नय्गु त्वःतेमाः ।
– चकलेट अप्वः नय्मज्यू ।
– चीजदुगु नसाज्वलं मछ्यलेगु । थुकीदुगु टायरामाइनधइगु तत्वताःइतक छ्यलाच्वंसावानयाच्वंसा थुकिं बांमलाःगु लिच्वः नं लाकिफु ।
– मद्यपानविशेषयानाः रेड वाइनमत्वनेगु वाम्हो जकत्वनेगु ।
– नसाज्वलनय् नय्गु सोडा, अजिनोमोटो मछ्यलेगु ।
– आइसक्रिम, बट्टायाअचार, क्रिम, यक्वचिल्लो दुगु धौ मनय्गु ।
– अप्वःमात्राय् क्याफिन मछ्यलेगु । म्हो जकयाःसाउलिलिच्वःलाकि मखु । तर यक्वमात्राय् छ्यलधाःसाथुकिं बांमलाःगु लिच्वःलाकेफु ।
– अथे हे क्यालोरी मदुगु चिनीअर्थात आर्टिफिसियलचिनीअप्वः छ्यल धाःसां नं माइग्रेन जुइफु । गुलिखे मधुमेह अर्थात चिनीयाल्वय् जूपिं ल्वगितसें थजाःगु चाकुगु नसाज्वलं छ्यलेगु
यानाच्वंगु दु । थ्वखास हे बांलाःगु मखु ।
– ह्याउँगु लाअर्थाैत खसि, म्येय्या लाअप्वः नय्गु यात धाःसा नं माइग्रेनयानापनापं समस्याब्वलनी ।
– जङ्कफुड अर्थात पाकेटया तयारी नसाज्वलं गथे कि कुरकुरे, चाउचाउआदिनसाज्वलनं उच्च रक्तचापयानापनापं माइग्रेन व मेमेगु समस्याजुयावइ ।
– नय्गु नसाय् भिटामिन बि, डि दुगु नसाज्वलंत नं दुथ्याकेमाः ।
– भोजन नय्गु ई फयाफक्व छगू हे इलय् जुइमाः । अर्थात नियमित इलय् जुइमाः । नय्गु ईयात च्यूताःमतइगुलिं नं थजाःगु समस्याब्वलनीगु खः ।
– पर्याप्तमात्राय् द्यनेमाः । न्ह्यःमवलधकाःमद्यपानयाय् मज्यू ।बरु ख्वाउँलखं ल्हाःतुतिसिलाःआरामयाय्माः ।छुं छुं घरेलुविधिं वाज्वलं छ्यलाबुलां माइग्रेन म्हो याय्गुलीग्वाहालियाइ ।
– लेभेण्डर तेल: २०१२या छगू अनुसन्धानकथं माइग्रेन जूगु इलय् १५गू मिनेटतक थुगु चिकपाखें मसाज यात धाःसातसकं म्हो याःगु क्यंगु दु ।
– अक्युप्रेसर : थुकिं ल्हाःयापतिं, ल्हाःपाय् दुगु विन्दु (प्वाइन्ट)य् क्वत्यलधाःसा नं माइग्रेन म्हो जुइ । अक्युप्रेसरं छ्यं स्याःगु, माइग्रेनयानितिं बांलाकूगु थीथी अनुसन्धानं नं क्यंगु दु ।
– नवःघाँय् (पुदिना)याछ्यलाबुला व चिकं ः नवःघाँय्या चिकनय् मेन्थोल दुगुलिं थुकिं माइग्रेनया समस्यायातम्हो यानाबी । थुगु चिकं छ्यनय् कपालय् बुइगु याःसामाइग्रेनं जुइगु वाक्वाकी,
स्याइगु इत्यादीम्हो जुइ ।
–पालु : नसाज्वलनय् पालु तय्माः । वाक्वाक् वइगु इलय् पालुं बांलाःगु लिच्वःलाकी ।थीथीकथंया अनुसन्धानपाखें नं थ्वखँया पुष्टि जुइधुंकूगु दु ।
–योगाभ्यास याय्गु : नियमितकथं योगा, शारीरिक अभ्यासं माइग्रेनयानापनापं यक्व हे ल्वय् लंकेत ग्वाहालियाःगु दु ।
–नसाज्वलनय् म्याग्नेसियमया छ्यलाबुला ः म्याग्नेसियमदुगु नसाज्वलंया छ्यलाबुलापाखें यक्व हे बांलाःगु लिच्वःलाःगु थीथीश्रोतं पुष्टि याःगु दु । थीमज्यूगु अर्थात महिनावारीइ खनेदइगु
समस्याआदि नं म्याग्नेसियमया छ्यलाबुलां थुकियातम्हो यानाबी । बरां, हाम्वः, काजु, पिनट बटर, प्राजिल बरां, ओट्स, ख्येँय्, दुरु आदिम्याग्नेसियमदुगु नसाज्वलं खः ।थुकियानापनापं मौसमकथंया सि अर्थात फलपूmल व तरकारी नय्गु याय्माः । बेमौसमीखानापाखें फयांफक्वतापाक्क हे च्वनेमाः ।
थःगु व्यस्तजीवनपाखें थःगु नितिं नं ई फ्यानाः योगाभ्यास, सामाजिकज्याय् छ्यलेमाः । नकारात्मक सोच इलय् हे त्वःता छ्वय्माः । मनय् सकारात्मकबिचाःत वय्केमाः । यदिमनय् यक्व हे नकारात्मकखँवयाच्वनीगु खःसामानसिकल्वगितकं जुयावनेफु । ईदुबलय् हे सचेत जुइमाः । थःगु छेँजःपिनिगु नितिं नं ई बीमाःअर्थात उमिलिसे ई फ्याय्बलय् नं मानसिकनापं पारिवारिक सुखशान्तिदइ ।
अथे हे थःजःखःवा ज्या याय्गु नितिं सहजवातावरणया सिर्जना याय्माः । न्ह्याबलेंतनाबमदुगु व लसतां जाःगु जीवनहनेमाः । थुकिं झीपिं स्वस्थ्यजुयाच्वनेगु नितिं ग्वाहालियानाच्वनी ।
