मोहनिं कःघाःगु राष्ट्र नेपाः
– प्रा. सुवर्ण शाक्य, ओमबहाः, येँ
नेवाः जाति ब्राम्हण, क्षेत्री, वैश्य, शुद्रया जाति मखु । नेवाः वैदिक कालय् दुपिं मखु । नेवाः वैदिक संस्कृतिं सृजना याःपिं मखु । नेवाः संसारय् सुयांनाप ज्वःलाःगु जाति मखु । थ्व जाति संसारया गुगु कुनाकाप्चाय् दुगु नं मखु । नेपाल देशया उत्पत्तिया बारे ऐतिहासिक, धार्मिक कथं यक्वं खँ न्यनेगु, स्वय्गु दु । नेवाःत नेपाःमि खः । नेपाः दसेंनिसें थन नेवाःत दुगु खः । नेवाःत नेपाःया गुगु नं ईतिहासया खँ नाप स्वानाच्वंगु दु । नेपालय् नेवाःया बिस्कं ईतिहास माःवनेम्वाः । नेवाः हे नेपाः खः । गथे नेपाः छगू राष्ट्र, अथे हे नेवाः स्वयम् छगू राष्ट्र खः ।
नेवाःत न हिन्दु, न वौद्ध । नेवाः जुयाः नेवाः धर्म ज्वनाच्वंपिं खः, अले नेवाः धर्म कय्च्यानाच्वंपिं खः । नेपाः छगू निश्चित आकारया राष्ट्र खः अले निश्चित आकारया समाज व संस्कृतिया स्थल खः । उकिं नेवाः धइगु जाति जक मखु, राष्ट्र खः, ईतिहास खः । थौंया तब्यागु नेपाः नेपाः राज्यया विकास खः । राष्ट्रकथंया अनुकुल अवस्था व्यवस्था जुल धाय्वं अनया खँ राष्ट्रिय जुइगु खः । अनुकूलता धइगु प्रकृति व संचालित जीवन खः । थुकथं नेवाः छताजिया राष्ट्रिय जाति खः । ‘तन्त्र’ नां घाकाः राष्ट्रिय ज्वीगु मखु । नेवाःत साम्प्रदायिक धर्म राष्ट्रिय जूपिं मखु । राष्ट्रयागु धकाः धाय्गु धइगु ल्यज्या यानाः प्रतिनिधि दय्के थें मखु । नेवाः जाति ल्यज्या यानाः भोट कयाः नेवाः जूपिं मखु । नेवाःया धर्म संस्कार जबर्जस्तीं भोट कयाः सृजना जूगु मखु । नेवाः धकाः संस्कृति, संस्कार व व्यवहारं राष्ट्रिय चरित्र घानाः राष्ट्रिय जूपिं खः ।
नेवाःत कतिलाःसिं मखु, गतिलाक्क थः जुइपिं खः । नेवाः धइपिं देशव्यापी, राष्ट्रिय अस्तित्वयात कःघानाः संस्कृति व समानताया माध्यमं धार्मिक, आर्थिक, सामाजिक व्यवहारय् च्वनाः जनकल्याणकारी कथं राष्ट्रिय जुयाच्वंपिं खः । सामूहिक जीवन नेवाःया चरित्र खः । व्यक्तिगत जुलकि राष्ट्रिय मजुइगु खँ सर्वसिद्ध खः । जबरजस्ती छुं खँय् नं लादय् यानाः राष्ट्रिय जुइगु मखु । मनूया संस्कार, संस्कृतिं देय्या परिचय बियाच्वनी । उगु खँ जीवन पद्धतिं न्ह्यब्वयाच्वनी । दच्छियंकंया जीवन पद्धतिइ आधारभूत कथंया आवश्यकता नखःचखतय् दुथ्याकाः राष्ट्रया नामं संचालन जुयाच्वंगु खँ दुब्याकाः उकी दुवालास्वत धाःसा नेवाःया परिचय स्पष्ट जुइ ।
नेवाःया छता छता नखः राष्ट्रियतां न्ह्याइ । थ्व हे झ्वलय् हनेगु मोहनि छता राष्ट्रिय नखः खः । नेपालय् थौंया राज्य शासन कथं ई ब्यः व तिथिमितियात नालाः मोहनि नखः न्ह्याइगु ईयात दशैं धकाः राष्ट्रिय कथं कयाच्वंगु दु । राज्य दुने थीथी जातजाति दयाः उमि थःथःगु पहलं हनीगु नखःत दइ । थथे दइगु स्वाभाविक खः । नेपाःया राज्य विस्तार जुसेंलि दशैंया चलनया चलहपहल वःगु खः । मोहनि धइगु दशैं मखु । मोहनि धइगु नेपाःया राज्य विस्तार मजूनिबलय्निसेंया नखः खः । मोहनि विशुद्ध नेवाः नखः खः । अथे धइगु नेवाःया प्रतिककथंया नखः खः । मोहनि धकाः नां काय्साथ हे नेवाः धकाः हालाच्वनेम्वाः । गथे हलू धासेंलि कुतिं न्यानाच्वनेम्वाः धइथें खः । मोहनि ला नेवाःया पर्यायवाचक शब्दया हे खँ जुल ।
मोहनि नेवाःतसें न्ह्याकाच्वंगु जीवन पद्धतिया नखः खः । थ्व द्यवं वा जुजुं धयाः न्ह्याकाच्वंगु मखु । नेवाः संस्कृति द्यःपाखें वःगु मखु । स्वयम् नेवाःतय्गुपाखें दुगु खः । गुबले नेवाः दत, मोहनि नं दत । मोहनि जीवन म्वाय्गुया छता छता नमूना न्ह्यब्वयाः हनातःगु नखः खः । उकिं थ्व राष्ट्रिय खः । नेवाःतय्गु ईतिहास माःवन धाःसा विश्वय् दक्व जातिया जीनया शक्ति परिचालन व सभ्यता संस्कृतिया हा लुयावइ । नेवाःतसें नेपालय् थुज्वःगु नखः हनाः थःगु पहिचान ब्यूगु खः । नेवाः संस्कृति एकलकाँटे मखु, जीवनव्याप्ती खः । थुकथं थःगु हे पनया प्राचीनतां जाःगु मोहनि धकाः काःवनेबलय् मोहनिया मूल खँ शक्ति, आकर्षण व एकता धकाः थूवइ । नेवाः जगतया राज्यय् च्वंनिसें क्वथ्यंक एकता व जुजुंनिसें जनतातक्क एकता धइगु लुयावइ ।
नेवाःतसें मोहनि धइच्वंगुयात राज्यं दशैं धकाः धाइगु जुयावःगु खः । दशैंयात हिन्दूमात्रको चाड (नखः) धकाः नं धाइगु खः । राज्यं संचालित नखः नं धाइगु राज्यया छगू वर्गया नां कयाः पुकू याइगु । थुज्वःगु ज्याखं सीदु कथं दशैं राष्ट्रिय मखु धइगु क्यं । राष्ट्रिय धाधां नं जनताया दथुइ एकता हय्मफयाः मनूपिच्छे याःयाःथे याकाः, संसंथे संकाः, धाःधाःथे ज्वीकाः हनीगु नखः दशैं जुयाच्वंगु दु । नेपाःयात बुद्धया जन्मभूमि धकाः न्हाय् म्वाकीपिन्सं दशैं झःझः धाय्केगु हँ, जनतायात सुख आनन्द बीगु धकाः उखेंथुखें थाय्थाय्या देशं निरिह फै, दुगु, म्य्य्, हँय्, खा मुनाहयाः, स्याकाः, पाय्काः थःथाय् हिगाः याइगु । थुज्वःगु हत्या, हिंसा, बुद्धया उपदेश कथंया खँ खःला, मखुला, लोक कल्याणकारी व्यवहार जुइला, मजुइला धइगुपाखे भचा जक नं च्यूताः मकाइगु जुयाः तथाकथित नेपालीमात्रया नखः धाय्गु जुयाच्वंगु खनेदु । राष्ट्रिय नखः धासेंलि जनताय् दुने समानतया व्यापकगु समाज दु धइगु देशवासीपिन्त अनुभूति याके फय्माःगु खः तर थन अथे जुयाच्वंगु मदु ।
राष्ट्रिय नखः हनेगु जुयाच्वंगु थुज्वःगु इलय् देशय् व्यापक रुपं राष्ट्रिय जुयाः कोरोना वइबिल । राष्ट्रिय नखतय् छगू नखः हे थपे जुल ला धइथें जुल । मन्दिरय् द्यःद्यःयाथाय् द्यः दर्शन याः वनेथें देशव्यापी दइच्वंगु चिकित्सालयय् झ्वःछुनाः स्वास्थ्यकर्मी, चिकित्सकतय्गु दर्शन याःवनेगु जुल । रोग, शोक मदय्मा धकाः द्यःयाके फ्वनेगु वरदान चिकित्सालयय् फ्वंवनेगु जुल । सिन्हः तीगु कपालय् ज्वर मापक यन्त्र दिकेगु जुल । व्रत च्वनेगु नियम थें थीथी हनेगु नियमत पालन याय्गु जुल । चीमिपिनि दशैं कसाईँ थें जुयाः सजायँ फय्माःगु जुल धाइथें ध्यबा मदुपिनि उपचार याय्मफयाः भ्वय्भ्वय् कनेगु जुल । दशैं सन्तुलित मजुल धइथें कोरोनाया अवस्थाय् नं सन्तुलित मजुयाच्वन ।
नखः न्याय्केत बिदा बीथें द्यःद्यःयाथय् वनेगु, थःथिति मुनाः ज्याखँ हनेगु तकं मयासे आराम काय्या लागिं राष्ट्रिय रुपं विदा दुगु जुल । गनं छेँय् परिवारय् मचाखाचा सु, अभिभावक सु धइगु जुइ थें राज्यय् थौं सरकार सु, जनता सु धइगु तकं ध्यान ब्यान जुइ मफय्क राष्ट्रिय जुयाः वःम्ह कोरोनाया थन सम्मान जुयाच्वंगु दु । थुखेपाखेया खँय् ताहाकः मयाःसे प्रत्य्कं थम्हं थम्हं दुखँ पिखँ सीकेमाःगु जूगु दु ।
नेपालय् राष्ट्रिय कथं व्यापक जुयाः न्ह्यथनेबहः जुइक कोरोनां ब्यूगु देन धाःसा सदां लुमन्ति दइकथं जुयाब्यूगु दु । राष्ट्रिय नखः धाधां दशैं धाय्गु ला, मोहनि धाय्गु ला, धाय्म्वाय्क कोरोना न्ह्यचिलाबिल । देगलय् उखेंथुखें लाःमलाः हूलमुल यानाः जुइपिन्त धर्म
धइगु मूर्तिइ मखु, भावनाय् च्वनेगु धइगु खँ स्यनाबिल । तलेजुइ म्य्य् दुगु सलंसः स्याय्गु ला, मस्याय्गु ला धइगु ब्वलनाच्वंगु विवाद हे तंकाबिल । नखः धइगु मात्र औपचारिकतां गुज्रे जुयाच्वंगु लाकि भावना, आस्था व व्यवहारं न्ह्याःवनेमाःगु खः धइगु खँ थ्वीकेत न्ह्यलं थनेथें यानाबिल । नखःथें याःबलय् याय्गु धर्मकर्मया व्यवहारय् शुद्धता हयाबिल ।
थुज्वःगु अवस्थाय् नेवाः जुयाः राष्ट्रिय स्तरं मोहनि हनाः गौरव ताय्काच्वनापिं नेवाःतसें नं संस्कृति फैले जुइमाःथाय् जनजीवनया विकास जुइमाःथाय् कोरोना फैले जुयाच्वन धकाः हथाय् मचासे, आत्मबल कमजोर मयासे थःपिनिगु संरक्षण व सुधार थ्व हे मौकाय् जुइकाछ्वय् कथं न्ह्यचिलेमाःगु खनेदु ।
संस्कृति धइगु युगानुकूल व परिस्थिती अनुसार हिलाहिला वनीगु प्रकृतीयात अनुमोदन यानाः थःपिंके वइच्वंगु विकार, विकृती, त्वःताछ्वय्माःगु दु । थःपिनि दथुइया ज्याखँ न्ह्याक्व स्तरीय जूसां थःपिनिगु पहिचान नं विकास जुइकेमाः । थुज्वःगु हे इलय् झीसं सु गुम्हपाखें छु गुलि संस्कृति लादय् जुइकाच्वना, गुलि मथुइक नं हना वयाच्वना, थुज्वःगु खँपाखे मालाः वालाः थःपाखें त्वःफिका छ्वय्माःगु दु । छगू उदाहरण कथं धाय्गु खःसा सिम्रौनगढया छगू जक संस्कृतियात थुइकूसां उज्वःगु अनेक संस्कार, संस्कृतित गुकिं झीत अनेक प्रकारया दुष्कृतिया भूतं पुनाच्वंगु खनेदइ ।
कुल, वंश, शुर, वीरं जाःगु ऐतिहासिक कुलछि भ्वय्या महत्व, रोग, शोक, भय, आपत, विपतं याइगु आक्रमणप्रति प्रतिरोध, प्रत्याक्रमण यानाः जनजीवनया सभ्यता ब्वलंकेगु स्याक्वत्याक्वया गौरव अले देशव्यापी थःथिति, वन्धुवान्धवपिं गुगुं कुंकुलामय् मल्यंक छधी जुयाः चाःलाक च्वनाः चालं याय्गु विधि प्रथायात पुनर्जागरण कथं व्यवहारीक जुयाः मोहनिया हःपाः ज्वनाः न्ह्यचिलेगु सामथ्र्यं राष्ट्रनिर्माता नेवाः तमतयार जुइगु सम्भाव्यता लुइकेगु जुइमाःगु दु ।
