रेल म्हगस
सानुराजा शाक्य
नेपालय् नं रेल न्ह्याइगु कल्पना जक याय्बलय् नं यक्व न्ह्यइपु । नेपाःया रेल सपना गबले पूवनीगु खः मस्यू । तर नेपालय् नं याकनं रेल वइगु बुखँ छुं दँनिसें निरन्तर न्ह्यानाच्वंगु दु । वंगु संविधानसभाया चुनावया घोषणा–पौ स्वल धाःसा नेपालय् रेल ब्वाके मखु धकाः मच्वःगु दल हे मदु धाःसां ज्यू ।
नेपालय् रेल दु धाःगु थाय् जनकपुर जलेश्वर धकाः धाइ । अन न्ह्याइगु रेल म्यूजियमय् तःसां ज्यूगु रेल खः । तर वंगु छुं दँनिसें उगु रेलयात बर्दिवास तक हय्गु नितिं रेलया लीक दय्काच्वंगु फोटो नं वःगु दु । तर लीक तयार जूसां रेल न्ह्याकेत न त नेपालयाके थःगु रेल इन्जिन हे दु न डिब्बा हे । अथे खःसां भारतं रेलया इन्जिन व डिब्बा त्याय् कयाः जूसां न्ह्याकेगु धकाः सरकार न्ह्यज्यानाच्वंगु दु ।
भारतं हे नेपालय् रेल विकास याय्गु प्रस्ताव प्रधानमन्त्री ओली भारतय् जूगु भ्रमणय् नं सहमति जुल । नेपालय् रेल विकास याय्गु नितिं भारतं पूर्व पश्चिम रेल व वीरगञ्जंनिसें येँतक भारतया रेल रक्सौल जुयाः हय्गु धकाः नं सहमति याःगु दु । थ्व सहमतिकथं ज्या याकनं जुइ धकाः धाःसां विश्वास काय् थाय् मदुनि । अय्नं भारतं रेल वइ धकाः पियाच्वनेगुया विकल्प नं झीके मदु ।
भारतं नेपालय् रेल वइथें चाइनाया रेल नं रसुवा जुयाः हय्गु नितिं प्रधानमन्त्री स्तरीय सहमति जूगु दु । छगू इलय् चाइना रेलय् नेपालय् वनीगु धकाः ब्यानर हे ब्वयाः रेल न्ह्याःगु फोटो नं पत्रिकाय् छापे जूगु खः । तर व रेल नेपालय् छवय्गु हलंज्वलं ज्वनाः नेपाः चीनया सिमाना स्वयां तापाक तक जक वइगु रेल जुयाच्वन । गुलिसिनं नेपालय् रेल स्वाइगु लिक हे मदय्कूनि गथे यानाः चाइनाया व रेल नेपालय् थ्यंक वइगु खः धकाः सीकेत आय् बुल ।
चाइनां वइगु रेल रसुवा जुयाः येँ जक मखुकि पोखरा जुयाः लुम्बिनी तक हे थ्यंकेगु नितिं कुतः याय्गु धकाः धयाच्वंगु दु । चाइनां रेल हय्त चाइनाया रेल विभागया अफिसियल व इन्जिनियरत रसुवा जुयाः येँ वयाः पोखरातकया भौगोलिक स्थलगत निरिक्षणय् वंगु छुं महिना न्ह्यः वयाः लिहाँ वनेधुंकल । उगु पुचलं नेपालय् चीनया रेल हय्गु बारे प्रारम्भिक प्रतिवेदन चीन सरकारयात लःल्हाइगु जुइ ।
तर उगु पुचलं चीनं नेपालय् वय्बलय्या भौगोलिक अवस्थाया कारणं रेलया ज्या अःपु मजुइगु शंकायात धइगु नं समाचार वल । तर प्रविधिया विकासं भूगोल बाधक मजुइगु विश्वास नं याय् । इन्जिनियरिङया ज्या हे असंभव यात संभव याय्गु खः । मात्र बजेट गुलि फुकेगु धइगु खः । थुकथं नेपालय् रेल हय्गु नितिं नेपाःया जःलाःखःला निगू देय् भारत व चीनया धेंधेंबल्ला जुयाच्वंगु दु । थुकी मध्ये चीन स्वयां भारतया ज्यां आकार काःगु किपाःत नं पत्रिकाय्् इलय् ब्यलय् छापे जुयाच्वंगु हे खं ।
रेलया हे चर्चा याय्बलय् स्वनिगलय् जक न्ह्याइगु मेट्रो रेलया चर्चा याय् त्वःफिके जि हे मजिल । उकिसनं स्वनिगलय् मेट्रो रेल न्ह्याकेगु धकाः नागढुंगानिसें धौख्यःतकया सम्भाव्यता अध्ययनया नितिं नेपाल सरकारं ग्लोबल टेण्डर याःगु खः । ग्लोबल टेण्डरय् ब्वःति काःपिं मध्ये क्वालिफाइड जूगु खुगू कम्पनी मध्ये छगू कम्पनी ल्यय्गु खँ नं बुँखय् वःगु दु । स्वनिगःया अस्तव्यस्त यातायातया सहज याय्त व सावर्जनिक यातायातयात सुलभ याय्त नं मेट्रो रेल दय्के हथाय् जुइधुंकल । तर स्वनिगलय् दुने मेट्रो हय्गु उलि अःपु मजू ।
स्वनिगः दुने मेट्रो जमिनं, स्काइ लँ दय्का व अण्डरग्राउण्ड मार्पmत गुकथं धइगु खँ संभाव्यता अध्ययन धुंकाः अझ स्पष्ट जुइ । तर स्वनिगलय् दुने लँ तःबाला मजूगुलिं जमिनं मेट्रो न्ह्याकेगु यक्व थासय् संभव मजू । रिंगरोडय् जक चले जुइगुकथं स्काइ ट्रेन संभव जुइ फइ, तर मेट्रो हे न्ह्याकेगु खःसा अण्डरग्राउण्ड मेट्रो जक स्वनिगलय् संभव दु । तर थ्व ज्याया नितिं यक्व बजेट माली । नेपाःया सरकारी बजेटं जक थ्व संभव धाःसा मदु । मेट्रो धइगु नागढुंगा धौख्यः छगू रुटय् जक दय्काः न्ह्याके थाकुइ । छगू रुटय् जक मेट्रो दय्काः स्वनिगःया ट्राफिक समस्या समाधान जुइमखु ।
जबतक स्वनिगः दुने छगू थासं मेगु थासय् वनेत अण्डरग्राउण्ड मेट्रो भलसा याय्बहःगु सावर्जनिक यातायातया रुपय् विकास जुइमखु, छगू रुटय् जक दय्कीगु मेट्रो घाटाया व्यापार याय्थें जक जुइ । उकिं गथे नागढुंगानिसें धौख्यःतक जक मखुकि टोखा व बुढानिलकण्ठं गोदावरी बज्रवाराही तक, साँखु व सुन्दरीजलयात जिइक अनंनिसें फास्ट ट्र्याकतक स्वाइगु मेट्रो उकथं हे एयरपोर्ट दुनं सामान ज्वना वय् जिइक जक मखुकि न्ह्याथासं नं एयरपोर्टय् सामान चेकइन याइगु लुखा न्ह्यःने पिचाइगुकथं रिंगरोड चाःहिलीगु मेट्रोया विकास जुइमाः । अले थ्व स्वंगू प्यंगू रुटया मेट्रो नापलाइगु जंक्सनत नं थाय्थासय् दय्माः ।
थ्व फुक्क अण्डरग्राउण्डय् दय्केगुकथं डिजाइन जुइमाः । नागढुंगा थक्वातं एयरपोर्टय् चेकइनया नितिं वनीम्ह यात्रु दथुइ ट्याक्सी गयाः वनेम्वाय्क नागढुंगा धौख्यःया मेट्रो ज्वनाः कलंकी वा कोटेश्वरया मेट्रो जंक्सन कुहाँ वयाः अनं रिंगरोड एयरपोर्ट दुने जुयाः वनीगु मेगु मेट्रो ज्वना एयरपोर्ट वने फइ । उकथं हे साँखुं सुन्दरीजल लागां भ्वँत वनेमाःम्ह यात्रु नं मेट्रो गयाः हे वनेफइ ।
थुकिया नितिं साँखुं सुन्दरीजलं वइगु मेट्रो गयाः वइगु मेट्रो व नागढुंगाः धौख्यः वइगु मेट्रोनाप लाइगु जंक्सन माइतीघर थापाथली अण्डरग्राउण्ड जंक्सनय् कुहाँ वयाः नागढुंगाः धौख्यः वनीगु मेट्रो गयाः थःगु गन्तव्य अःपुक थ्यंके फइ । थुकथं वनेबलय् साँखुं भ्वँत वनेमाःम्ह यात्रुं दथुइ न बस काय्माली न ट््याक्सी हे छ्यलेमाली । थुकथंया अण्डरग्राउण्ड मेट्रोया सञ्जाल स्वनिगलय् दुने संभव व मेगु सच्छि दँतकयात बिचाः यानाः दय्के मालेधुंकल ।
थुकथंया मेट्रो सञ्जालं स्वनिगः दुने नीजि गाडी जक मखु कि अव्यवस्थित माइक्रो, बसया ल्याः क्वपालेत ग्वाहाली जुइ । थप सतक व लँ तब्याःया सम्भावना झन्झन् म्हो जुयाः वनाच्वंगु स्वनिगलय् थुकथंया अण्डरग्राउण्ड मेट्रो जक छगू विकल्प ल्यं दनी ।
