विकासया नापनापं संस्कृति न्हना वनीगु खँय् विदेशी मेयरपिनिगु चिन्ता
नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठ
भुटानय् च्वंगु थिम्पु नगरपालिकाया मेयर किन्ले दोर्जी तःक्वःमछि हे येँय् वय्धुंकूगु दु । थुगुसिया येँया भ्रमणया झ्वलय् वय्कःया अनुभूति न्हापा लिपा स्वयां फरक जूगु खनेदु । यँयाःया लकसं भ्रमणयात विशेष दय्काब्यूगु खः । न्हापांखुसी येँयाः स्वयादीम्ह मेयर दोर्जीं धयादिल, “जात्राला गज्जब हे खनि का ।”
“खय्त ला भुटानय् नं थीथी जात्रा, पर्व दु । यँयाः इलय् जितः अलग्ग हे अनुभूति जुल । मनूतय्गु जोश, ख्वालय् खनेदुगु लसताया लू धाःसा गज्जब हे ताल ।” मेयर दोर्जीं धयादिल, “भैलःद्यः, गणेद्यः व कुमारीया रथ सालेत मनूतय्गु घम्सा घम्सी व सामूहिकता, सवः भकुया प्याखं, लाखेया चर्तिकला, जात्राया झ्वलय् थाना च्वंगु बाजं व मनू तय्गु उत्साह स्वयाः जात्राया सवाः कया ।”
थः बुद्धमार्गी जूगुलिं स्वनिगःया दुनेया बस्तिइ दुगु थीथी बाहाः व बही थ्यंगु इलय् मन तसकं हे आनन्द जूगु नं धयादिल । “गुलि बांलाःगु व कलात्मक विहार । बाहाः बही बौद्ध संस्कृतिया जीवन्त भण्डार जुयाच्वन । विहारयात संरक्षण याना तयेमाः ।” यलया हिरणवर्ण महाविहारया अवलोकन याय्गु झ्वलय् मेयर दोर्जीं धयादिल ।
हलिंया सुखी देय् मध्ये भुटान न्ह्यःने लाः । उगु हे देसया मेयर दोर्जीं संस्कृति सुखया तःधंगु स्रोत जूगु विचाः नं प्वंकादिल । खस नेपाली भाय् बांलाक्क न्ववानादीम्ह मेयर दोर्जीं आधुनिक विकासया नाप नापं अमूर्त संस्कृति तना वनीगु जक मखुला धकाः चिन्ता नं प्वंकादिसें धयादिल, “फुक्कसित विकास माः । विकास जुइमाः । तर सकस्यां धाःथेंया विकासया मोडेलं गनं थनया संस्कृति जक तना वनीगु ला मखु धइगु जिपिं भुटानीपिनिगु चिन्ता दु । जितःताः, नेपाःमिपिन्सं नं थुकियातकयाःचिन्ताकाय्माः । चिन्ता कायेमाःगु नं खः ।”
चिन्ता कायेमाःगु हे छाय् धइगु न्ह्यसलय् वय्कलं धयादिल, “थौंकन्हय् ततःधंगु सहर दय्केगु, छेँ दय्केगुयात जक विकास कथं थुइकेगु याः । जीवन शैलीइ ह्यूपाः वःगु दु । संस्कृतियात कयाः खास हे वास्ता मदु । जीवनय् संस्कृतिया तःधंगु महत्व दु । संस्कृति सुखया स्रोत कथं जिमिसं कयागु दु । थुकिं मनूतय्त सामाजिकीकरण, सामूहिकतायात बःबी । उकिं विकासया परिभाषाय् संस्कृति, मानसिक सुख नं न्ह्यनेमाः ।”
भुटान लिहां वने धुंकाः यँयाः स्वय्त फुक्कसित इनाप यायेगु धयादिसें मेयर दोर्जीं धयादिल, “नगरपालिकाया पुचःयात नेपाः वनाः यँयाः स्वयेत धाय् । भुटानीपिन्त नेपाः वनाः जात्राय् न्ह्यइपुकेत छ्याताबी ।”
यँयाःया रौनकयात थःथःगु देसय् प्रचार यायेगु धयादीपिं वय्कः याकचाः धाःसा पक्कां मखु । थनया संस्कृति स्वःवनेत व उकियात कयाः नगरवासीयात जानकारी बीगु वय्कः पिनिगु धापू खः ।
भारतया नर्थ दिल्ली नगरपालिकाया मेयर अवतार सिंहं धयादिल, “नेपाःया भ्रमण जिं बिचाःयानागु स्वयां तसकं बांलात । जीवन्त संस्कृति तसकं हे बांलाः ताल ।” स्वनिगः दुनेया वस्तिया संरचनायात तसकं दुग्यंक थुइकेगु ह्वःताः चूलाःगु न्ह्यथनादिसें मेयर सिंहं धयादिल, “थनया बस्ति, संस्कृतिं मनय् गबलें हुया मवनीगु छाप लाःगु दु ।”
चीनया लाञ्जाउ कमिटी अफ द सिपिपिसिसिया उपाध्यक्ष ज्याङ सिओहाङं नेपाःया कला, संस्कृतियात कयाः न्यना वया च्वनागु खँ धयादिसें आःलिक्कं स्वयेगु ह्वःताः चूलाःगु धयादिल । “थनया संस्कृति, सम्पादा व यँयाः बलय् मनूतय्गु उत्साह स्वय् दयाःतसकं लय्ताल ।” चीनय् विकासया नापनापं संस्कृति, सम्पदाया संरक्षणय् सरकारं तःधंगु लगानी याना च्वंगु धयादिसें
उपाध्यक्ष सिओहाङं संस्कृति ल्यंकेत सरकार व जनता जानाः न्ह्यज्याये माःगु खँय् बःबियादिल ।
येँ महानगरपालिकाया ब्वनाय् यँयाः स्वयेत न्यागू देसया मेयरलिसें पीछम्ह पाहाँपिं यँयाःस दुबिनाः ल्वमंके मफइगु अनुभूति याना च्वंगु लू थुगुसिया यँयाःया न्हूगु दृष्य जुयाबिल । चीनया सियान, छेन्दु, सेञ्जेन व नान्जिन, जापानया मात्सुमोतो नगर, संयुक्त राज्य अमेरिकाया फेडेरिकबर्ग व बोल्डर नगरया प्रतिनिधिपिं नं उगु पुचलय् दुथ्याना च्वंगु खः ।
येँ महानगरपालिकाया मेयर विद्यासुन्दर शाक्यं विदेशी पाहाँपिन्त सःताः नेपाःया संस्कृति, सम्पदा व परम्परायात कयाः जानकारी याकादिल । “पाहाँपिन्त सःते धुंकाः चांचां स्यनाच्वंगु सम्पदा बांलाकेगु व टालटुल यानाः क्यनेगु चलन दु ।” मेयर शाक्यं धयादिल, “जिमिसं थुगुसिइ विदेशी पाहाँपिन्त सहरया दुनेया यक्व हे थाय् चाःहिकाः चकंगु संग्रहालयया अवलोकन याकागु दु ।”
नेपाः पर्यटक पिनिगु नितिं आकर्षक व सुरक्षित गन्तब्य खः धइगु सन्देश ह्वलेत ताःलाःगु मेयर शाक्यं धयादिल । “यँयाःयात हलिमय् म्हसीकेगु नितिं महानगरपालिकां विदेशी पाहाँपिन्त सःताःगु खः ।” मेयर शाक्यं धयादिल ।
