सम्पदाप्रेमीपिनिगु दबाबया लिच्वः
जुजुमान महर्जन
येँया ऐतिहासिक पुखू न्हूपुखूया पुनःनिर्माण क्वचाःगु हे दु धाःसां पाइमखु। म्हिगः न्हूपुखूया दथुइ दय्केगु बालगोपालेश्वर देगलय् गजू तय्गु ज्या जुल । थ्व लिपा अनौपचारिक कथं देगःलिसें न्हूपुखूया पुनःनिर्माणया ज्या क्वचाःगु दुसा थुकिया औपचारिक कथं उलेज्या जक याय् ल्यंदनि ।
वि.सं. २०७२ सालया विनाशकारी भुखाचं लिच्वः लाकूगु न्हूपुखूया थुगु देगःया पुनःनिर्माणया ज्या न्ह्याकेगु नितिं राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीं भूकम्प दिवस अर्थात माघ २गते, २०७२ सालय् शिलान्यास यानादीगु खःसा ताःईया विवाद लिपा न्हूपुखूया पुनःनिर्माण क्वचाःगु खः ।
न्हूपुखूया पुनःनिर्माणया जिम्मा काःगु येँ महानगरपालिकां शुरुइ कंक्रिट छ्यलेगु ज्या जुल । सम्पदाय् सिमेन्ट व नँया डण्डि छ्यःगुलिं छचाखेरं विरोध जूगु खः । थुकियात कयाः युनेस्कों तकं विरोध प्वंकूगु खः । थुगु विवादयात कयाः महानगरपालिकां पुरातत्व विभागया पुलांम्ह महानिर्देशक विष्णुराज कार्कीया संयोजकत्वय् छगू विज्ञ पुचः दय्केगु ज्या जूगु खःसा उगु पुचलं ग्रन्थकुट शैलीइ बालगोपालेश्वर देगः दय्केत सिफारिस याःगु खः ।
तर थुकियात कयाः शुरुइ पुरातत्व विभाग व येँ महानगरपालिकां स्वीकार मयाःगु खःसां सम्पदाप्रेमी व विज्ञतय्गु पुचःया दबाब व आन्दोलनं मल्लकालीन शैलीइ हे देगः पुनःनिर्माण याय्त बाध्य जुल । थौंकन्हय् खनेदुगु देगः ग्रन्थकुट शैलीया खः ।
खय्त ला पर्सियाया राजकुमार वाल्डेमरं सन् १८४५या फेब्रुअरी÷मार्चया इलय् नेपाः भ्रमण यानादीम्ह पर्सियाया राजकुमार वाल्डेमरं थःगु यात्रा संस्मरणय् न्हूपुखूया किपाः नं दुथ्याकातःगु खःसा उकिया हे लिधंसाय् न्हूपुखुली ग्रन्थकुट शैलीया देगः दय्केगु ज्या जूगु खः । प्रताप मल्लया इलय् दय्कूगु ग्रन्थकुट शैलीया देगः थीथी इलय् भुखाचं क्षतिग्रस्त जुइवं गुम्बज शैलीइ निर्माण याःगु खः । तर २०७२ सालया विनाशकारी भुखाचं देगलय् लिच्वः लाकेवं आः हाकनं न्हापाया हे शैली अर्थात ग्रन्थकुट शैलीइ देगः दय्केत ताःलाःगु खः।
देगः न्हापाया स्वरुपय् दय्केगु नितिं सम्बन्धित पक्ष विशेष यानाः पुरातत्व विभाग व येँ महानगरपालिका हे विपक्षय् खनेदुसां अन्तय् सम्पदाप्रेमीपिनिगु विशेष कुतः व निरन्तर विरोध (आन्दोलन तकं याय्गु ख्याच्वः बियाः विरोधया ज्याझ्वः याःगु खः ।)या हुनिं थुगु स्वरुपय् निर्माण जूगु खः धाःसां पाइमखु ।
थुगु स्वरुपय् बीगु लिसें याकनं न्हूपुखूया पुनःनिर्माणया ज्या याकनं क्वचाय्केत थीथी विरोध जूगुलिं पुनःनिर्माणया ज्याय् लिच्वः लाःगु खः । छगू इलय् थुगु पुखू दय्केज्या हे जुइमखु ला धइगु तकं आशंका ब्वलंगु खः । अन्तय् न्हूपुखुलिं न्हूगु हे संरचना प्राप्त जूगु दु, अर्थात मल्ल कालय् दय्कूगु शैलीं हे देगः दय्केत ताःलाःगु दु । थुगु स्वरुपय् तक थ्यंकेगु नितिं न्हूपुखू व देगःया पुनःनिर्माणय् ज्या सनाच्वंगु थीथी निकायया नापनापं सम्पदाप्रेमीपिनिगु नं उतिकं हे योगदान दु धाःसां पाइमखु ।
