२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

सम्पदा संरक्षण व स्थानीयबासीया च्यूताः

जुजुमान महर्जन
नेपाःया सम्पदायात कयाः यक्व हे चर्चा याय्गु याना वयाच्वंगु दु । विशेष यानाः स्वनिगःया न्हय्गू सम्पदा विश्व सम्पदाया धलखय् दुथ्याना च्वं गुलिं व थनया पुलांगु सभ्यताया कयाः चर्चा वइगु जक मखु, पर्यटक पिनिगु गन्तब्य मध्ये छगू जुया च्वंगु खः । थजाःगु सम्पदाय् धाःसा सम्बन्धित पक्षं खास हे ध्यान बिया च्वंगु मदु धइगु खँ पशुपति लागाय् पशुपति विकास कोषपाखें जुयाच्वंगु ज्यायात कायेफु ।
 
 
खय्त ला सम्पदाय् हे लिच्वः लाइ कथंया ज्या पशुपति लागाय् जक मखु, येँ, यल व ख्वपया लाय्कू, चाँगु नारायण, स्वयम्भू लागाय् नं जुयाच्वंगु दु । अनया पुरातात्विक, धार्मिक लिसें ऐतिहासिक महत्वं जाःगु देगः, थाय्बाय्या संरक्षण याय्गु ज्या सुयागु खः धइगु कथंया निर्माणया ज्या जुया च्वंगु झीगु न्ह्यःने यच्चुक खने दयाच्वंगु दु । थुकिं यानाः इलय् ब्यलय् सम्पदायात युनेस्कोया धलखं लिकाइगु खँ यात कयाः नं चर्चा परिचर्चा जुया च्वंगु सकस्यां स्यूगु हे खँ खः । 
 
 
पुरातात्विक, धार्मिक नापं ऐतिहासिक कथं महत्वं जाःगु गुलिखय् सम्पदात नष्ट जुजुं वनाच्वंगु दु बाय् जीर्ण अवस्थाय् थ्यने धुंकूसां नं उकिया पुनः निर्माणया ज्या मयाना च्वंगु वायाःसां नं तसकं सुस्त गतिं न्ह्याना च्वंगुलिं सम्बन्धित पक्षया मनसाय छु खः धइगु आशंका तकं ब्वलंका बीगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।
 
 
थ्व हे झ्वलय् पशुपति लागाय् जुया च्वंगु ज्याखं सम्पदाय् लिच्वःलाइगु ज्या धकाः सर्बोच्च अदालतं फैसला बी धुंकूगु अवस्थाय् तकं ज्या न्ह्याका च्वंगुलिं थुकिया जिम्मेवार निकाय स्थानीय सरकार, पुरातत्व विभाग वा पशुपति विकास कोषयागु खः धइगु तिफ्याय् थाकुया च्वंगु दु । सम्पदाया ल्याखं जक मखु, वातावरणीय दृष्टिकोणं तकं महत्वपूर्ण उगु लागाय् गुकथं कंक्रिटया पदमार्ग निर्माणया ज्या जुया च्वंगु दु, उकियात कयाः च्यूताः स्थानीय सरकारं काय्गु खः? वा मेमेगु संस्थां ? स्पष्ट जुइमाःगु खनेदु ।
 
 
अझला सर्बोच्च अदालतया फैसला लिपा नं उगु ज्यायात निरन्तरता बी कथं हाकनं ज्या न्ह्याकेगु धइगु पशुपति विकास कोषया मनोमानी जक मखुला? थुकियात कयाः छुं नं कथंया कारवाही जुइ मखुला? वा मापदण्ड अःखः गु गु ज्या न्ह्याका च्वंगु दु, उकियात मिखा तिस्सिना च्वना च्वनेगु खःसा झीगु सम्पदाया विकास अलय् पर्यटकत नेपालय् दुकाय्गु लक्ष कथं सन् २०२० भ्रमण वर्ष हनेगुया औचित्य दइगु खःला?
 
 
झीसं स्यू, नेपालय् पर्यटकत दुहां वइगु धइगु थनया संस्कृति, रहन सहन व प्राकृतिक सौन्दर्य स्वय्गु नितिं हे वइगु खः । जब थनया सम्पदाय् हे लिच्वः लाइ कथं ज्या याइ बलय् सरकार, स्थानीय सरकार वा सम्बन्धित निकाय मौन च्वनीगु खःसा पर्यटकपिन्त छु अवलोकन याकीगु खः?
 
 
बिचाःयाये माःगु खँथुु लि जक मखु कि थजाःगु ज्यां थनया सभ्यता, नेवाःतय्गु अस्तित्व तकं खतराय् लाइगु खँय् निगू मत मदु । थु्कियात कयाः छगू संस्थां जक मखु, फुक्क सम्पदा ह्यःमि अलय् थःगु पहिचान माः धकाः हाला च्वनीपिन्सं इलय् बिचाः यायेमाःगु हथाय् जुइ धुंकल ।