कात्ति प्याखं लाइभ – नेवाः मिडियाया समालोचना
– आभास धरानन्द राजोपाध्याय
हलिंन्यंक महामारीया रुपं न्यनाच्वंगु कोरोनाभाइरसया हुनिं थुगुसी यलया नांजाःगु कात्ति प्याखं निन्हुइ सीमित यायेमाल । उलि जक मखु, उगु प्याखं स्वयेत भीडभाड जुइफुगु धासें उकियात पनेतसर्वसाधारणयात प्रवेश निषेध नं यायेमाल । स्वास्थ्य सङ्कटया थज्याःगु इलय् सांस्कृतिक निरन्तरताया हाथ्यायात थुकथं माःगु रीति जक पूवंकाः निरन्तरता बीगु महत्त्वपूर्ण पलाः खः । मेगु यक्व सांस्कृतिक ज्याखँ महामारीया हुनिं रद्द जूगु वा पूजाय् जक सीमित जूबलय् कार्तिक नाच संरक्षण समितिया विकल्प खः – प्रविधिया छ्यला । थ्वलिसें कात्ति प्याखनय् सर्वसाधारणयात प्रवेश निषेधया घोषणा यासें छेँय् हे च्वनाः टेलिभिजनय् व सामाजिक सञ्जालपाखें लाइभ यायेगु न्ह्यथन ।
महामारी दथुइ हे तजिलजिया थुगु कथंया निरन्तरता बीगु अभ्यास न्हूग जुल । टेलिभिजनपाखें लाइभ प्रशारणया लागिं छगू नेवाः च्यानल क्वःजित धाःसा सामाजिक सञ्जालपाखें समितिया आधिकारिक धाःगु फेसबुक पेजं लाइभ बीगु जानकारी बिल । आमसञ्चारया दृष्टिकोणं स्वयेबलय् थुकथं छुं नं ज्याझ्वः लाइभ यायेगु छुं न्हूगु वा तःधंगु खँ नं मखु । अप्वः धइथें छुं प्रशारकया क्षमता व दर्शकया ल्याखं राष्ट्रिय, अन्तर्राष्ट्रिय वा छुं इलय् क्षेत्रीय महत्वया ज्याझ्वःयात लाइभ याइ । छुं नं टेलिभिजनय् लाइभ यायेगु धइगु सम्बन्धित टेलिभिजनया लागिं तःधंगु जिम्मेवारी खः ।
सामान्यतः मेगु रिकर्ड याःगु ज्याझ्वलय् सम्पादन याइ, स्यंगु सटयात छ्यायेफ्याये यायेजी वा अडियो स्यंगु वा अन्यथा जूगुलिइ चानाः वांछ्वयेज्यू तर लाइभय् थज्याःगु सुविधा दइमखु वा तसकं म्ह्वः जक दइ । अथेजुयाः नं ब्रोडकास्टर वा प्रशारकयात थ्व तःधंगु कार्यभार खः ।
ब्रोडकास्टरया क्षमताय् न्ह्यसः
कात्ति प्याखं थुज्वःगु महत्त्वपूर्ण अनुष्ठानात्मक प्याखंयात थज्याःगु इलय् लाइभ क्यनेगु कार्यभार चूलाःगुलिइ झी ब्रोडकास्टर गुलि सक्षम जू वा मजू व दर्शकं मूल्याङ्कन यायेधुंकूगु दु । आमसञ्चार विषयया दृष्टिकोणं विश्लेषण यायेगु धइगु खःसा प्रशारण गुणस्तर व व्यावसायिकताय् छखे लाःगु स्पष्ट दु । छगू ला भिडियाया क्वालिटी — दक्व धइथें टेलिभिजन एचडीइ थहां वनेधुंकूगु अवस्थाय् अझं नं उगु प्रशारणय् तसकं म्ह्वः गुणस्तरया व चीधंगु साइज दयेकातःगु भिडियो खनेदइगु पक्कां नं उत्साहित याइगु कथंया मखु ।
अथे हे, लाइभ धायेधुंकाः पाय्छि इलय् जुइमाःगु खः । थुखे सामाजिक सञ्जालया लाइभ भिडियोस बराह व कन्हय् कुन्हुया दिनय् नरसिंह प्याखं न्ह्यायेधुंकलं नं टेलिभिजनया लू धाःसा ल्यूने लाःगु बांलाःगु खँ मखु । खय्तला, थुकी प्रशारकया जक मखसें, केबल ट्रान्समिटर वा आइएसपीपाखें नं थथे जूगु जुइफु ।
द्वलंद्वः वा लखौँ दर्शकं टेलिभिजन लाइभ स्वयाच्वनीलबय् दथुइ छुं सेकेन्डया हे लागिं जक नं प्रशारण दीगु मछालापुस्सेच्वंगु विषय खः । थुगु घटना कात्ति प्याखंया प्रशारणय् तारन्ताः हे जुल । गबलें गबलें थथे जु हे जुल धाःसा दर्शकयाके क्षमा फ्वनेगु चलन दु । तर उक्त प्रशारणय् थुलितक्क नं व्यावसायिकता मक्यं, अःखवतं उगु इलय् विज्ञापन क्यनाबलि व झन् कात्ति प्याखं लाइभ प्रशारण जुइगु धइगु घोषणा नं क्यनाबिल ।
लाइभ प्रशारणय् सामान्य क्यामराया एंगल व मुभमेन्टया तकं नं बिचाः मयाःगुलिं प्रविधिइ जक मखसें प्रोफेसनालिज्मया स्तरय् तकं झीसं न्ह्यसः तयेमालीगु जुल ।
थ्व छुं ब्रोडकास्टर विशेषयात न्ह्यसः मखसें झीसं झीगु हे नेपालभाषाया धकाः मतिना यानातइगु दक्वं मिडियाय् छकः न्ह्यसः न्यनेमाःगु ई खः — छु झीसं प्रशारण पत्रकारिताया व्यावसायिक अभ्यास यानाच्वनागु दुला ? छु झी उकिया लागिं सक्षम दु ला व छु झीसं थुकियात महत्त्वपूर्ण भाला अले ह्वःताः धकाः थुइकागु दु ला ?
अले न्ह्यसः दनी, मेगु यक्व ब्रोडकास्टरया भीडय् थुलि महत्त्वपूर्ण तजिलजिया जिम्मेवारी बीत छाय् हेलचेक्र्याइँ जुल ? वा गुणस्तरीय प्रशारण यायेफुगु मेगु ब्रोडकास्टरयात छाय् मसःतल ?
आमसञ्चारया दृष्टिकोणं स्वयेगु खःसा प्रेषक अर्थात् ब्रोडकास्टरया रुचि स्वयां दर्शकया रुचियात ध्यानय् तये जरुरी जुइ । तप्यंक मंगलबजारया कात्ति दबुलिइ प्याखं स्वयेगु अवस्था मदुबलय् थुलिइ हे लुधंकूपिं नं दइ जुइ, तर अथे धायेवंतुं व्यावसायिक ब्रोडकास्टरं जिम्मेवारीं लिचिले दइमखु ।
टेलिभिजन प्रशारण स्वयां फेसबुक लाइभ बांलाः खनेदत
टेलिभिजनया प्रत्यक्ष प्रशारण स्वयां ला बरु फेसबुक पेजय् याःगु लाइभ गुणस्तरया ल्याखं बांलाः खनेदत । उकी नं छुं न्ह्यसः ला थनेफइ, तर फेसबुकया लाइभ प्रोफेसलन मखु धइगु मान्यतां स्वयेबलय् उगु न्ह्यसःयात नजरअन्दाज यायेफइ । हलिंन्यंक धइथें सामाजिक सञ्जालया छ्यला व उकिया व्यापकता स्वयेगु खःसा आः थुकी नं व्यावसायिकताया अभ्यास न्ह्याकेमाः व थथे याःगु नं दु ।
लाइभय् पृष्ठभूमिया सः व विशेषतः लाइभकर्ताया हे अनौपचारिक गफगाफय् लाइभ दर्शकया यक्व कमेन्ट नं वःगु खः । अले छु जुयाच्वंगु दु धइगु कमेन्ट्री बीत स्वःबलय् सुचं व्यावसायिक रूपं बीगु व गुगु थासय् नवायेगु धइगु ध्यान बी तसकं आवश्यक जुइ । फेसबुक लाइभय् यक्वसिगु टिप्पणी प्याखंया हे छुं दृश्यय् नवाःगु व मञ्चया उद्घोषकया सः तायेमदुगु विषय खः । मोबाइलं याःगु लाइभया झ्वलय् अडियो नं स्पष्ट यायेत विशेष व्यवस्था हे यायेमाली ।
कमीकमजोरी न्ह्याथासं दइ, तर थुगु प्याखं तसकं महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक सम्पदा खः व गुगु नं मचापहः मखु । देशं विदेशं रुचि तइपिं, अध्ययन व च्यूताः तइपिन्सं थुकियात दंदँ न्ह्यःनिसें स्वयावःगु दु, छाय्कि आः थुगु प्याखं यलया मंगलबजारया जक मखसें मुक्कं मानव समाजया रूपं स्वयेमाः ।
ऐतिहासिक व सांस्कृतिक महत्त्वया थज्ज्याःगु सम्पदायात कोभिड–१९ या थुगु महामारीया इलय् नं निरन्तरता बीगु च्वछायेबहःगु खँ खः । तर, थुकियात लाइभ क्यनेगु व छेँइ् छेँय् हे च्वनाः
स्वयेत समितिपाखें आह्वान जुइधुंकाः थुकियात स्तरीय दयेकेमाःगु कर्तव्य नं दइ । अले आमसञ्चार माध्यमं थःगु प्रशारणया गुणस्तरय् छुं नं इलय् सम्झौता यायेमज्यू । छुं नं हुनिं भिडियोस छुं खराबी जूसा व बारे माक्व जानकारी व हे इलय् बियाः दर्शकलिसे क्षमा फ्वनेमाःगु व्यावसायिक अभ्यास खः । झन् कात्ति प्याखं थुज्वःगु मानव गरिमाया महत्त्वपूर्ण सम्पदाय् सांस्कृतिक व सूचना संवेदनशीलता दक्वं पक्षं नालेमाः । म्ह्वतिं आमसञ्चार अभ्यासकर्तां ला न्ह्याथे जूसां जि हे ज्यू नि धकाः जिम्मेवारीं लिचिले जीमखु ।
