समाजसेवा अर्थ व्यवस्थाय् लिकुने मज्यू, भावनां नं न्ह्याइमखु
बछलाथ्व सप्तमी ११३७ (मे २ २०१७)
झीगु समाजय् मिसापिनिगु समानता व सामाजिक सक्रियताया नितिं राजनैतिक रुपं सक्रिय छुं छुं व्यक्तित्वपिनिगु ल्याः मतयेगु खःसा समाजसेवा क्षेत्रय् निरन्तर न्ह्यानाच्वपिं मिसापिं तसकं म्हो जक हे खनेदइ । नेवाः दथुइ थौंतकया स्थिति स्वयेबलय् नं शिक्षण व प्राज्ञिक रुपं सक्रियपिनिगु ल्याः नं म्हो हे खनेदइ । थ्व हे पृष्ठभूमिइ लिपांगु १५दँ दुने अपाङ्ग मस्तपिं, ज्याथःपिं नागरिक व मिसापिनिगु कल्याणया नितिं विशुद्ध समाजसेवा यायेगुलिइ आनन्दित जुयाच्वनादीम्ह छम्ह व्यक्तित्व खः, मोतिशान्ति शाक्य ।
अबु मणिरत्न व मां ज्ञानरत्न स्थापितया कोखय् शालिन संस्कारं ब्वलंम्ह वय्कःया यलय् शाक्य कुलय् गौतमरत्न शाक्यलिसे इहिपाः जूगु खः । बाल्यकालंनिसें मचाय्क समाजसेवाया भावना ब्वलंम्ह वय्कलं विगतय् शैक्षिक विकासया नितिं कोर्पया परियोजनाय् तकं संलग्न जुयाः शिक्षण पेशापाखें नं योगदान बियादिल । थौंकन्हय् ‘मुदिता सेवागृह’या न्वकू, ‘बौद्धिक अपाङ्ग आमा समाज’या सल्लाहकार, ‘पाटन सि.बि.आर.’या पुलांम्ह नायः लिसें दर्जनौं संस्थाय् वय्कः आबद्ध दु । समाजय् विशेषतः अपाङ्गता सेवा, महिला स्वास्थ्य व ३७क्वः तक थीथी थासय् बृहत मिखा शिविर व मिखादान सन्दर्भय् च्वछायेबहःगु योगदान बियादीम्ह वय्कःलिसेया खँल्हाबँल्हा :
समाजसेवाया परिभाषा छिं गुकथं बियादी ?
समाजसेवा खँग्वःया ब्याख्या यायेगु हैसियत जिके मदुनि थें ताः । तर थुगु शब्दया मर्म जिं थुइकाकथं जीवनय् झीगु सम्पर्कय् वइपिनिगु समस्याबोध जुइधुंकाः थुमिगु जीवनस्तरय् ह्यूपाः अनूभूत याये फइकथं विशुद्ध भावं ग्वाहालि यायेगु व याकेगु ज्या हे समाजसेवा खः ।
थुकथं सम्पन्न ज्या लिपा वइगु आनन्द भावया निरन्तरताया नितिं न्ह्यज्यायेगु नं समाजसेवा तायेकाच्वना ।
छिगु मन मचांनिसें कोमल अले अतिकं भावुक धइगु न्यनेदु । समाजसेवाय् न्ह्यज्यायेत थ्व सबल पक्ष कि दुर्बल ?
थुगु खँ आःतक नं जितः सकसिनं धायेगु याः । मचाबलय् घ्वाँय् म्हिताबलेसिया पासा बिरामी जुल । मांयाके जिद्दी यानाः आर्थिक रुपं नं समस्या दुम्ह वयात जिथाय् हइगु दुरु न्हिं बामना
बीकेगु याना ।
गुलिखे लिपा व पासा मन्त, तर वयागु जीवनय् छुं यायेफत धइगु भावनां आत्मसन्तुष्टी बियाच्वन ।
खय्तला समाजसेवाय् कोमलताया महत्व दु धाइ, तर कोमल व भावुक जुयाः समाजसेवा न्ह्याके फइमखु, थीथी बाध्यता वइ धकाः हितैषीपिन्सं जितः धायेगु याः ।
ज्याय् तातुनाकथं न्ह्यज्यायेबलय् सायद थुगु कारणं गबलें गबलें समस्या वःगु नं खय्फु । अथेसां जिगु सन्दर्भय् धायेगु खःसा आःतक यानागु कुतःया उपलब्धीया तुलनाय् थ्व दुर्बल स्वयांं सबल पक्ष हे जूगु तायेकाच्वना ।
समाजसेवाया थी थी अनुभव दुने छितः म्हसीका ब्यूगु मूमू उपलब्धी छु तायेकादी ?
थःगु बाल्यकालंनिसें समाजसेवाप्रति मन क्वसाःगु खयाः नं सन् १९९७ पाखे थुगु क्षेत्रय् प्रत्यक्ष संलग्न जुइगु ह्वःताः चूलात । समाजसेवाया ज्याय् थः प्रत्यक्ष संलग्न जुइदइबलय् गुगु मानसिक शान्ति जितः प्राप्त जुइगु खः, उकिं हे जितः निरन्तर न्ह्यज्यायेत उर्जा बीगु जुयाः आःतक आबद्ध जुइखंगु सकतां संस्थापाखें जिगु म्हसीकायात बः ब्यूगु तायेका ।
थुगु अवधि दुने प्रमुख रुपं थाय्थासय् मिखा शिविर यायेगु झ्वलय् २५६१क्वःगु बुद्धजयन्तीया लसताय् वंगु शनिवाः जिगु संयोजनय् ३७क्वःगु खुसी ७द्वः स्वयांं उप्वसित सेवा यायेगु ह्वःताः चूलात । थ्व ल्याखं छगू तःधंगु उपलब्धी धइगु तिलगंगाा आँखा अस्पताल व नेपाल आँखा अस्पतालया प्राविधिक ग्वाहालिं ६सःम्ह स्वयांं मयाक्क मिखा ल्वय् दुपिन्त सितिकं मोतियाविन्दु शल्यक्रिया जुइधुंकूगु दु ।
नेपालय् मिखादान धाय्वं मेगु जन्मय् कां जुयाः जन्म जुइ धइगु झीगु समाजय् ब्याप्त भ्रम व डर न्यूनीकरण यायेगुलिसें उकिं मेपिनिगु अन्धकारमय जीवनपाखें मुक्त यायेत नं छुं योगदान बीखंगु ल्याखं थुगु ज्याय् समाजसेवाया म्हसीकाया विकास छगू उपलब्धी तायेकाच्वना ।
मेगु उपलब्धी धइगु सन् १९९५निसें मदिक्क अपाङ्गता क्षेत्रय् न्ह्यज्यानाच्वंगु पाटन सि.वि.आर. संस्थाया निरन्तर निगू कार्यकाल नायः जुयाः सेवा यायेखन । उकी नं सन् २०१०य् थुगु संस्थाया ६३ प्रतिशत आर्थिक भार कुबियाच्वंगु सेभ डि चिल्ड्रेनया ग्वाहालि मदय्धुंकाःया परिस्थितियात पार यानाः सकसिया ग्वाहालिं संस्थाया थःगु हे अपाङ्गमैत्री भवन निर्माण छगू चरण सम्पन्न यायेखन ।
लिसें रोटरी क्लब जर्मनी व अन्तराष्ट्रिय रोटरी सहयोगपाखें नेपाःया दोश्रो अपाङ्गमैत्री बस, फिजियोथेरापी सेवा परियोजना स्थापना यानाः थुगु संस्थापाखें अपाङ्गता समस्या न्यूनीकरणय् ग्वाहालि यायेखन । थुगु ल्याखं नं अपाङ्ग मस्तय्गु दथुइ थः च्वनेदइबलय् जितः साक्षात भगवानयागु दर्शन यानाच्वना थें अनुभूत जुइगु ।
झीगु समाजय् छम्ह मिसामचा जुयाः समाजसेवाय् निरन्तर न्ह्यज्यायेत थाकु धाइ । छिगु प्रेरणाया श्रोत छु खः ? अथे हे आःतकया खायूगु अनुभव छु जुल ?
छम्ह मिसामचाया जिम्मेवारी मिजं स्वयांं म्हो जुइमखु । अवश्य नं थःगु छेँजःपिन्त व्यवस्थापन याये मफयकं झीगु समाजयात थुइकेगु परिस्थिति वइमखु ।
मिसामस्तय् धइगु थःछेँ व भाःत यानाः निगू परिवार दइ, थुकिया व्यवस्थापन लिपा जक समाजसेवाय् अवसर चूलाइ । जितः निखें नं ग्वाहालि दत ।
विशेष यानाः जिगु प्ररेणाया श्रोत जिम्ह यज्जु गौतमरत्न शाक्य व छेँजःपिं हे प्रमुख खः । अनं लिपा उचित अवसरं न्ह्यज्याइपिं शारीरिक रुपं समस्या दुपिं मस्त, मानसिक समस्या दुपिं मस्त व छेँजःपिनिगु न्हिलासू व ज्याथःपिं नागरिकपिनिगु सेवा यायेबलय् वयकःपिन्सं बीगु आशिका हे जिगु प्रेरणाया श्रोत खः ।
समाजसेवाय् न्ह्यज्यायेधुंकाः आःतक अथे मन हे खायूगु कथं अनुभव थःके दुने ल्यंकागु अवस्था मजूनी । तर अथेसां संस्थागत ज्याय् ध्यबा मदुतल्ले खँ न्याइपिं व ध्यबा मुनेगु हे समस्या जुइ कथं चाकु द्यःने भुजिं थें जुइगु संस्थागत राजनीतिकरण, थुपिं नितां समस्या समाजसेवाय् मदय्मा धइगु न्ह्याबलें कामना यानाच्वना ।
जिगु अनुभवकथं समाजसेवाय् आर्थिक व्यवस्थापन पक्षया महत्वपूर्ण थाय् दय्फु । तर समाजसेवा अर्थव्यवस्थाय् जक लिकुने मज्यू । अथेहे झीके दुुगु भिंगु भावनां जक नं समाजसेवा न्ह्याइमखु खनि, उकिया नितिं थःपिं हे न्ह्यज्यायेमाः, मंकाः पलाः न्ह्याकेगु कुतः याये हे माः ।
समाजसेवा अन्ततः राजनीतिलिसे स्वाइ धाइ, छिगु राजनीतिलिसे स्वापू वा सम्भावना गथे दु ?
विद्वानपिनिगु धापू असत्य धकाः जिं दावी यायेमफु । समाज मखु, क्षेत्र व समग्र देशया विकासय् राजनीति आवश्यक नं खइ । तर स्थानीय तवरं थःम्हं थूगु, चाःगु व मन क्वःसागु ज्या यायेत राजनीति स्वाके माःगु थें जितः मताः ।
समस्याबोध जुइधुंकाः थुमिगु जीवनस्तरय् ह्यूपाः अनुभूत यायेफइ कथं विशुद्ध भावं ग्वाहालि यायेगु व याकेगु ज्या तक जिं थू । झन् न्हापांनिसें राजनीतिया क ख ग तकं थुइकेमसःम्ह जि, जितः राजनीतिलिसे स्वायेगु ला तसकं तापाःगु खँ जुल ....हा हा हा......।
समाजसेवाय् अविस्मरणीय क्षण छु लुमंकादी ? थुकी मन क्वसाःपिन्त छिगु हसना छु दु ?
मिखाया शिविर व मिखादान विषयस न्ह्याकागु जिगु पलाखय् जिमि श्रद्धेय माजुं यानादीगु बुद्धिमतापूर्ण ज्यां जितः न्ह्याबलें नुगलय् थी । वय्कःया सेवा यायेगु झ्वलय् मिखादानया विषयस नं खँ ब्याकागु खः ।
वय्कःया अन्त्येष्टिया ई थ्यंबलय् जातः न्ह्यःने हयेगु खँ जुल । जातः दुने वय्कलं थःगु मिखादानया ईच्छापत्र प्वःचिनाः तयादीगु खनिं । थुकिं यानाः वय्कःया इच्छा पूवंकेगु लिसें जिगु पलाः पायछि जूगु नं तायेका ।
पाठक पासापिन्त नं मिखादान धइगु मिखाग्वः हे लिकाइ कथंया भ्रम चीकाः थःगु ईच्छा दुसा मरणोपरान्त नं मिखादानया पूण्य सञ्चय यायेत थुुगु उपाय यानादीत सुझाव दु ।
थम्हं थूगु विषय वा सयेकाच्वनागु विषयस छुं यायेगु दृढ संकल्प, थुकी आत्मविश्वास, उकिं लिपा सकारात्मक सोच, थःगु ज्याय् लगनशीलता व पारदर्शितां हे न्ह्याथें जाःगु जिम्मेवारी नं सफलतापूर्वक पूवंके फइ धइगु समाजसेवाय् मन क्वसाःपिन्त जिगु हसना । सुभाय् ।
