‘न्हूदँया समारोह राष्ट्रियकरणपाखे कि व्यक्तिकरणपाखे ?’
बिराजकाजी राजोपाध्याय | कछलाथ्व सप्तमी ११४६, कार्तिक ११ मंगलवाः
स्वनिगः दुने लिसें नेवाः बस्ती दुगु स्वनिगलं पिने नं थीथी खलः पुचलं नेपाल सम्वतया न्हूदँ समारोह बिस्कं बिस्कं हे आयोजना यानावःगु दु । म्हपूजाया दिनय् येँ, यल, ख्वप, किपू, थिमि, तोखालिसें थीथी थासय् न्हूदँयात थीथी कथंया ज्याझ्वः यानां लसकुस यासें समारोहया ग्वसाः ग्वयेगु याः । थुकथं बिस्कं बिस्कं न्ह्यानावःगु ज्याझ्वःयात गुलिसिनं नेवाःतय्सं न्हूदँयात हरेक थासं तःजिक लसकुस याःगु कथं नं कयाच्वंगु दुसा गुलिसिनं ला थ्वःचा थ्वःचा कुचा दःगु धकाः धायेत नं लिफः मस्वः । थ्व हे झ्वलय् न्हूदँया समारोह हनेत छगू संगठन (?) खनेदयावल, न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समिति । नामं हे सकसिनं छगू आशा खंकल, आः देय्न्यंकया न्हूदँ समारोह हनावःगु संघ, संगठनत छगू हे कुसा क्वय् मुनां राष्ट्रिय स्तरय् न्हूदँया समारोह हनीगु जुल । आशा ला थज्याःगु खत, तर आशा कथं वास्तविकता छु जुल ले ? छु न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिं देय्न्यंकया संस्था कःघाये फत ला ? कि येँ दुने च्वंगु संस्थातय्त तकं समारोहं पिने लाकाबिल ले ? न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिया ज्याखँ व पहःयात छक्वः आः दुवाले हथाय् हे जूगु खत ला !
छुं नं गतिविधि, ज्याझ्वः आदियात दुवालेबलय्, एक्सरे यायेबलय् केश हिस्टोरी अर्थात उकिया इतिहासयात नं थुइके आवश्यक जुइ । न्हापा येँया वसन्तपुलिइ न्हूदँया समारोहया ग्वसाः संस्थागत ल्याखं खँ ल्हायेगु खःसा नेपालभाषा मंकाः खलःपाखें जुयावःगु खः। नेपालभाषा मंकाः खलःपाखें न्हूदँ समारोह समिति दयेकी व छम्ह नायः ल्यइ। व हे समारोह समितिपाखें येँया वसन्तपुलिइ न्हूदँया ¥याली पिकायेगु व न्हूदँया समारोहया ग्वसाः ग्वइ। छगू सालय् वयाः न्हूदँ समारोह समिति गठन यायेगु नितिं येँया मखनय् छगू पार्टी प्यालेसय् वैठक जुइ। उगु वैठकय् छम्हेसिनं विरोधया सः थ्वयेकी।
‘न्हूदँ समारोह समितियात संस्थागत दयेकेमाल, थ्व ज्या थौंकन्हय् व्यक्तिगत जुयाच्वंगु दु । छम्ह व्यक्ति विशेषया इच्छा अनुसार समारोह समिति दयेकेगु व नायः ल्ययेगु ज्या जुयाच्वंगु दु। न्हूदँ समारोहयात संस्थागत दयेकेगु खःसा, राष्ट्रिय रुपं दक्वसिगु प्रतिनिधित्व दयेकाः, सकसित स्वामित्व बियाः न्ह्याःवनेगु खःसा थौंया थुगु मुँज्या झीसं बहिष्कार यायेमाः।’ थुकथंया विरोधया सः थ्वःबलय् अप्वःसिनं उगु सःयात समर्थन नं यात व सकसिनं उगु मुँज्यायात वहिष्कार यात हे धायेमाल। उकिया हे लिच्वः कथं सुरुवात न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिया। सकसिगु प्रतिनिधित्व दइगु, सकसिनं स्वामित्व महसूस याइगु न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समिति गठन जूबलय् नेवाः समुदाय दुने छगू उत्साह दनावल, छगू आशाया न्हूगु जः खनेदयावल। आः व आशाया जलय् गथे धाकुफसं कल, व जः ब्यूगु मत गुकथं दन्न च्यायेमफुत ले, खँ ल्हाये।
उगु इलय् न्हूदँया समारोह व्यक्ति विशेषया जक इच्छा कथं न्ह्यात, थुकियात संस्थागत दयेका यंकेमाल धाःगुलिइ थौंकन्हय् थुगु न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समिति झन हे व्यक्ति विशेषया हे पेवा जुयावंगु महसूस सकसिनं यानाहःगु दु । दँय्दसं न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिया न्हूम्ह नायः ल्ययेगु ज्या जुइ तर, आम नेवाःत जक मखु, नेवाः ख्यलय् थीथी कथं सक्रियपिं नेवाः अभियानकर्मी, भाषासेवी, थीथी खलः पुचःया पदाधिकारी, दुजःतय्सं सामाजिक संजाल वा थीथी संचारमाध्यमया मार्फतं जक अय्, थुगुसी फल्नाम्ह नायः ल्यल खनी धकाः सी । मुँज्या च्वनीगु वा मुँज्या च्वंगु सुनां सी हे मखु । उगु मुँज्याय् सु सु थ्यनी ले धायेबलय् व हे व्यक्ति विशेषया सतीपिं मनूत, सु व्यक्ति विशेषं हे न्हापा न्हूदँया समारोयात संस्थागत दयेकेमाल धकाः विरोधया सः थ्वयेकूगु खः । न्हूदँया समारोहया गज्याःगु राष्ट्रियकरण जूगु खः थ्व, गुकिया जानकारी नेवाः संघसंस्थां सुइतं हे दइमखु, नेवाः संचारमाध्यम व पत्रकारतय्सं हे सीमखु।
न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिया न्हूधाः धाये वा न्हूम्ह नायः ल्यइगु खँया जानकारी आम नेवाःतय्त म्वाःगु हे खः कि मेपिन्सं सीकी, मेपिं वइ धकाः ग्याःगु खः मस्यू । न्हूम्ह नायः ल्ययेगु नितिं उलिमछि नेवाः संघसंस्थायात औपचारिक ब्वना छगू वनेत नं थाकु। संचारमाध्यमया ला खँ त्वःते, मुँज्या च्वनेत्यंगु खँया जानकारी सामाजिक संजालय् छगू पोस्ट तक नं जूगु खनेदइ मखु। दँय्दसं व हे सिमित मनूत मुनी, अन छम्ह व्यक्ति विशेषं नायःया प्रस्ताव याइ । व प्रस्ताव पारित यायेमाः धइगु नं दइमखु, मात्र निर्णय न्यंकेगु ज्या जुइ। थुकिया दसि निदँ न्ह्यःया मुँज्यां न्ह्यब्वयेधुंकल । न्हूम्ह नायःया नितिं छम्हेसिगु नां छम्हेसित प्रस्ताव तल । उम्ह नायःया बारे सहलह हे जुयाच्वन तिनि। न्हूम्ह नायः ल्हाः निपा प्यपुंकाः चुनावय् भोट फ्वंवःम्ह नेता थें ज्वजलपा धाधां उगु हे मुँज्याय् थ्यने हे धुंकल।
थुकिया अर्थ प्रस्ट दु कि नायःया नां मुँज्यां प्रस्ताव जुइ न्ह्यः हे वय्कःयात मुँज्याय् न्हूम्ह नायःया रुपं ब्वनेधुंकूगु जुयाच्वन। धायेबलय् समारोह समितिया व हे सिमित दुजःपिनिगुपाखें नं न्हूम्ह नायःया नां पारित यायेम्वाःगु जुयाच्वन। व हे छम्ह व्यक्ति विशेषं धाःसा गाःगु जुयाच्वन। संचारमाध्यमय् सूचना सम्प्रेषणया हे खँ ल्हायेगु खःसां उलिमछि नेवाः पत्रकारत दु, नेवाः पत्रकारतय् संघसंस्था दु। न त संचारमाध्यमयात औपचारिक ब्वना वइ, न त पत्रकारयात, न त नेवाः पत्रकार सम्वद्ध संघसंस्थायात हे ।
मेगु ला मेगु, न्हूदँया समारोह न्ह्याकेगु ज्या वःदँ मछि याःगु संस्था नेपालभाषा मंकाः खलःया तकं छुं नं कथंया भूमिका दइमखु, प्रतिनिधित्व दइमखु । नेवाःतय् राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबूया तकं छुं नं कथं प्रतिनिधित्व वा भूमिका मदु । सकसिनं स्वामित्व कायेफइगु, सकसिगु अपनत्व दइगु राष्ट्रिय समारोह समितिया परिकल्पना दुने स्वयेगु खःसा थ्व हे न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिया पूर्व नायःतय्सं तकं नं व कथंया स्वामित्व वा अपनत्व महसूस याये फयाच्वंगु खनेमदु । गुलिखे पूर्व नायःतय्त ला न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समितिया नां तकं कायेमज्यूगु अवस्था मदुगु मखु। वय्कः पूर्वनायःपिनिगु धापू न्यनेबलय् थःत नायः धकाः ब्व जक ब्वःगु, छुं याके मब्यूगु, छम्हेसिनं हे दक्वं चले यानां थःत जोकर दयेकूगु कथंया द्वपं ब्यूगु न्यनेदु ।
धायेबलय् न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समिति धायेगु तर, देय्न्यंक ला स्वनिगः जक नं छु, येँ दुनेया भाषिक कार्यकर्ता, अभियानकर्मी, संघसंस्था हे कःघाये मफूगु वा कःघाये चाहे मजूगु। थ्व
गज्याःगु राष्ट्रिय समारोह समिति खः । न्ह्यागु न्ह्याथे धाःसां नेपालभाषा मंकाः खलः संगठनलिसे न्हूदँया समारोहया तःधंगु इतिहास स्वानाच्वंगु दु । आः मंकाः खलः विधिवत रुपं न्हूगु ढङ्गं न्ह्याःवनेधुंकूगु अवस्थाय् नं आः न्हूदँया व राष्ट्रिय समारोह समितिइ मंकाः खलःयात थाय् बी मज्यूगु ला ? नेवाःतय् राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबूयात राष्ट्रिय समारोह समितिइ वहिष्कार खःला ? नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू थेंज्याःगु नेवाः पत्रकारतय् राष्ट्रिय संगठनया नितिं थाय् मदुगु समिति खःला ? थज्याःगु यक्व न्ह्यसःलिसें छगू तःधंगु न्ह्यसः धइगु, सकसितं कःघायेमाः धकाः, संस्थागत जुइमाः धकाः नीस्वंगु न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समिति व्यक्तिकरण जूगु खःला ?
