निष्पक्ष मिडिया व वाक् स्वतन्त्रताया न्ह्यसः गन गन चुके जुल नेतृत्व?
आभास धरानन्द राजोपाध्याय | पोहेलागा द्धितीया ११४१, माघ १७ सनिवाः
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं छुं दिं न्ह्यः प्रेस संगठन नेपालया मुनायात सम्बोधन याय्गु झ्वलय् पत्रकारयात थःगु पक्षय् दनेत पाठ ब्वंकल। “पत्रकार खः धया कथं फल्नागु पार्टीया धकाः म्हसीमा”, “नर्कय् वनी”थुज्वःगु अभिव्यक्ति बियाः थः पार्टी सतीपिं पत्रकारतय्त ‘पार्टीगत तालिम’ बीत स्वःगुलिं प्रधानमन्त्री ओलीया स्वतन्त्र व निष्पक्ष पत्रकारिताबारे दृष्टिकोण स्पष्ट याइ।
थुकियातनिगू पक्षं स्वय्माः— न्हापांगु, प्रेस संगठन नेपालया ज्याझ्वः थः हे राजनीतिक रङ्गं जाया च्वंगु व थुकीयात नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) या नायः केपी शर्मा ओलीतसीगु पुचःया पत्रकारतय्सं ग्वसाः ग्वःगु खः। सिद्धान्ततः थन हे नेपाली पत्रकारिता चुके जूगु दु । प्रेस संगठन नेपाल नां बियाः दक्वं पत्रकारया हकहितय् जाय् माःगु व्यावसायिक दायित्व स्वयां राजनीतिक दलया छत्र छायाँय् च्वनाः पार्टी दुनेया छगू गुटया पक्षपोषण याय्गु व्यावसायिक पत्रकारितायात हे आघात खः। व्यावसायिक पत्रकार धयागु स्वतन्त्र व निष्पक्ष जुइमाः, छुं राजनीतिक दलया ओहदा ज्वना च्वंम्ह कार्यकर्ता मखु ।
कि त पत्रकार जुइमाल, कि कार्यकर्ता जुइमाल– नितां ज्या छक्वलं व्यावसायिक दृष्टिकोणं सम्भव हे जुइमखु । मेगु पक्ष, ताःईया संघर्ष धु.काःप्राप्त गणतान्त्रिक व्यवस्थाय् प्रधानमन्त्री थुज्वःगु सम्माननीय ओहदाय् थ्यंम्ह मनुखं राज्यया प्यंगूगु अङ्ग धाइगु मिडियायात प्रोपोगान्डाया साधन दय्के मज्यू । नेकपाया आन्तरिक शक्ति धेंधें बल्लाःया हुनिं बाया वंपिं पुष्पकमल दाहाल‘प्रचण्ड’ व माधवकुमार नेपाल नेतृत्वया पुचः सतीपिं पत्रकारयात ‘पीत पत्रकारिता’ याय् मज्यूगु स्यनेमाःम्ह प्रधानमन्त्रीं थःगु पक्षय् समाचार च्वय्त उक्से याय्गुयात व्यावसायिक धर्म खंकूगु जुयाच्वन।
राजतन्त्रकालय् थें मिडियां थःगु पक्षय् च्वय्मा धइगु ‘स्वार्थ’ प्रधानमन्त्री थःके नं दुगु स्पष्ट खनेदत, अले थः विरोधीया अज्याःगु हे ‘स्वार्थ’य् समाचार च्वइम्ह पत्रकारयात ‘नर्कय् र्ला’ धइगु थुज्वःगु अभिव्यक्तिं स्वतन्त्रव निष्पक्ष मिडियायात ख्यलाः दय्का ब्यूगु दु । थुगु च्वसुया आज्जु प्रधानमन्त्री ओलीया विरोध यानाःप्रचण्ड–नेपाल पुचःया पक्षपोषण याय्गु कदापि मखु । देय्या प्रधानमन्त्री थुज्वःगु गरिमामय पदय् च्वंम्ह मनुखं मिडियायात थःगु हे खल्तीइ च्वंगु ग्वय्या मिखां स्वय्गु व व्यावसायिक सिद्धान्त अःखः पार्टीया, अझ गुटगत राजनीतिइ साथ बीत उस्के याःगुलिं नेतृत्व तगिमय् मिडिया प्रति गज्याःगु धारणा दु धइगु क्यनेगु थुगु च्वसुया ध्येय खः।
येँय् प्रधानमन्त्री ओली विरुद्ध ग्वसाः ग्वःगु विरोध ज्याझ्वःयात सम्बोधन याय्गु झ्वलय् प्रचण्डं नं पत्रकारत दक्ंव सरकारया पलाः विरुद्ध दु धइगु अभिव्यक्ति बिल। गुकथं विरोध सभाय् मुंपिं वाहःपिं जक वय्कःया लागिं ‘विशाल जनसागर’ वा जनता खः, उकथं हे वय्कःया राजनीतिक पलाःयात ग्वाहालि जुइगु कथं प्रधानमन्त्री ओली विरुद्ध च्वइपिं जक वय्कःया लागिं पत्रकार जूगु वय्कःया भाषणपाखें अर्थ छ्याय् फइ। अले व हे पत्रकारतय्त न्हापा शान्ति सम्झौता, गणतन्त्रया लागिं म्हितूगु भूमिका थें हाकनं थःगु लागिं व प्रधानमन्त्री ओलीया विरुद्ध दनेत आह्वान यानादिल ।
नेकपाया ओली व प्रचण्ड पक्ष निम्हेसिनं नं पत्रकार तय्त थःथःगु पक्षय् मेम्हेसिया विरुद्धय् दनेत आह्वान व्यावसायिक, निष्पक्ष व स्वतन्त्र मिडियायात घच्चा यापूगु मजा कखः। थुकिं अन्ततः मुक्कं पत्रकारिता जगत् व लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यताय् हे आघात जूगु दु । न्यायालय गुलि स्वतन्त्र व निष्पक्ष जुइ वा जुइमाः, उलि हे स्वतन्त्र व निष्पक्ष मिडिया नं जुइमाः— थ्व हे लोकतन्त्रया आदर्श मूल्य मान्यता खः। मेखे, नेपाली कांग्रेसया नेतृत्वय् दुम्ह सभापति शेरबहादुर देउवां नं येँया छगू ज्याझ्वलय् थःविरुद्धया सः क्वत्यलेत स्वःगु दसु वंगु वालय् खनेदत ।
थःत लोकतान्त्रिक धकाः म्हसिका बीगु नेपाली कांग्रेसया नेतृत्वय् दुम्ह देउवां वगु वाःया शनिबाः छगू ज्याझ्वःया दथुइ‘ तानाशाह’ प्रवृत्ति क्यन। अदालतय् विचाराधीन विषयस अदालतलाई दबाब बी मज्यूगु व अदालत स्वयां शक्तिशाली जुयाच्वंपिं जनताय् वनेमाः धइगु अभिव्यक्ति ब्यूबलय् छम्ह मिसा चिल्लाय् दनाः हाःगु खः, “जनताय् वंसा त्याइ मखु,... देय्या लागिं बिचाः याय् ।” दबुलिं हे देउवां उम्ह मिसायात अनं छ्वया बीत प्रहरीयात ईशारा यात । वयां भचा लिपा “छिं नवाय् मते ”धकाः उम्ह मिसायात अनं छ्वया बीत प्रहरी न्ह्यःने वने धुंकाः मेम्ह मनू नं हाल व व प्रति नं देउवा जंगे जुल, “छिकपिन्सं दोहोरो खँ ल्हाय्गु मखु !”थज्याःगु घटना शेरबहादुर देउवाया लागिं न्हूगु मखु । भचा ई बी धुंकल, छगू टेलिभिजन ज्याझ्वलय् हे नं दर्शकया न्ह्यसलं तं चायाः देउवां थुकथं हे थः विरुद्ध सः क्वत्यलेगु अशोभनीय ज्या याःगु खः।
लोकतान्त्रिक मान्यता कथं सकसितं थःगु खँ तय् दइगु अधिकार दु, तर पुलांगु हे प्रणालीया व्यवहार सयेकाः वःपिं झीगु गणतान्त्रिक व्यवस्थाया नेतृत्वं अझं नं थः विरुद्धया सः सहज रुपं स्वीकार याय् मफुनि। गणतन्त्र प्राप्तिया उलिमछि दँ बी धुंकलं नं वाक् स्वतन्त्रताया आधारभूत मानवअधिकारया सम्मान याय् मफूगु, थः विरुद्धया सःयात बलजफ्ती वा चाःहिकाः सां क्वत्यलेत स्वःगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् गनं निष्पक्ष व स्वतन्त्र विचार निर्माण जुइफइ ले ?थ्व दक्वं दसुं छगू हे जकपाठ स्यंगु दु —झीगु नेतृत्वतगिमं लोकतान्त्रिक मान्यता कथं स्वतन्त्र व निष्पक्ष मिडियाया थुइके मफुत व अझं नं मिडियायात शक्तिया हे भक्तिगानया साधनया रुपं स्वयाच्वंगु दु ।
वाक् स्वतन्त्रता स्वयां प्रशस्तिइ हे न्ह्यइपुकेत स्वय्गु प्रवृत्ति अझं नेतृत्वतगिमय् दु । नेपाली पत्रकारिता क्षेत्र थः हे व्यावसायिक जुइ मफूगु झीगु थःगु हे कमीकमजोरीत नं गाक्कं दु, उखेपाखे न्ह्याः वनेत नं हाथ्यात गाक्कं दु व अथे जुयाः नं राजनीतिक नेतृत्वं मिडिया अले वाक् स्वतन्त्रताय् नियन्त्रण काय्त स्वःगु दु । थज्याःगु शक्ति सञ्चय याय्त स्वय्गु व समालोचनात्मक सः न्यने मफूगु वा न्यने मयःगु नेतृत्व तहयात भिंकेत झन् व्यावसायिक पत्रकारिता, निष्पक्ष मिडिया व वाक् स्वतन्त्रताया आवश्यकता दु ।
