२०८० चैत्र १६, शुक्रबार

थौंनिसे थेच्व नवदुर्गाया झिंनिदँया जात्रा

लहनान्युज | दिल्लागा त्रयोदशी ११४२, साउन १० मंगलवाः

गोदावरी नगरपालिका–१२ थेच्वको नवदुर्गा भवानी द्यःप्याखंया १२ वर्षे जात्रा वइगु साउन १० गते गथांमुगः चः¥हेनिसें विधिवत रुपं न्ह्याय्त्यंगु दु । गथांमुगःकुन्हु थेच्वस्थित नवदुर्गा देगःया मू ध्वाखाय् तान्त्रिक विधिं पूजा यानाः तालं ग्वय्धुंकाः जात्रा न्ह्याइ । व धुंकाः राष्ट्रप्रमुखयात नवदुर्गा गुथियारपाखें ग्वय्दां तःवनी । अले छसिकथं मेगु पर्वपूजात न्ह्याइ । दँय् ३६५न्हु हे चालीगु देगलय् झिंनिदँया जात्राया झ्वलय् जक तालं ग्वइ ।
 
जात्रा न्ह्याइगुलिसें थेच्वया बस्तीइ नवदुर्गा गुयिा बाहेक मेगु बाजंलिसें गं, सिठ्ठी, लापा थाय्गु, इहिपाः, कय्तापूजा, भ्वय् न्याय्केगु तुति यख्खानाः च्वनेगु, बहनी ९ताः इलंनिसें सुथय् ४ताः ईतक्क लँय् जुइगु व चा हिलीम्ह पाहां सत्कार याय्जीमखु। थज्याःगु बन्देज नं झिंनिदँया जात्राया झ्वलय् जक तइ । थ्व बन्देज नवदुर्गाया धुखः नांया प्याखं क्वचाय्काः जक फुकुवा जुइ। धुखः नाच फागुन÷चैतपाखे हुइकी। थ्व बन्देजबारे बस्तीइ ‘नायःखिं’ थानाः दक्वसितं कनी । द्यः गुप्तबासय् दुःखय् च्वनीगु जूगुलिं थेच्व देशय् लसता हनेमज्यूगु व थीथी शक्तिपीठय् तन्त्र साधनामार्फत गोप्य पूजा यानाः द्यः व जल देगलय् हय्माःगुलिं चान्हय् जुइमज्यूगु यानातःगु धाइ। 
 
नवदुर्गा द्यःगणय् भैरव, काली, बाराही, कुमारी, गणेश, ब्रम्हायणी, महाःद्यः, महालक्ष्मी, विष्णुदेवी, सिघिनी, ब्याघ्रिनी, इन्द्रायणी व श्वेत भैरव दइ। परम्परा कथं गणेद्यवं तन्त्रसाधना यानातःगु तिलक तिकाबीधुंकाः दक्वं देवगणयाके द्यः दुबीगु विश्वास दु।
द्यःप्याखंया झ्वलय् इन्द्रायणीयात प्याखं ल्हुइकीमखु। श्वेत भैरव झिंनिदँय् छकः जक पिकाइ।
 
झिंनिदँया जात्रा ज्वःछि मुख्य रुपं नीच्यागू पर्वपूजा याय्माः । उकिया लागिं ६० बलि बीमाः। जात्राया झ्वलय् यल दरवार क्षेत्रय् हुइकीगु प्याखं आर्कषणया रुपं दयाच्वंगु दु। थेच्वय् नवदुर्गायात ‘शिपद्यःचाः’ वा ‘शिभिल द्यःचाः’ नामं सम्बोधन याइ। शिवद्यःचाः व यल दरवार क्षेत्रया लिच्छवी जुजु मानदेवया दिगुद्यः मनमानेश्वरी देवी दथुइ त्वाय्या सम्बन्ध दुगु धाइ।
 
मनमानेश्वरीयात भगवती कथं काइ। सत्ययुगय् भगवतीं शिवद्यःचा नापं तयाः असत्ययात परास्त याःगु विश्वास दु। थ्व हे हुनिं दरवारय् मोहनिया चालं अर्थात दशमीया चान्हय् नवदुर्गा गणया शिवद्यःचाः (मूल देवता) व मनमानेश्वरीयात स्वक्वः नापलाकेगु चलन दु। थ्व हे जात्रायात पायः धयातःगु दु, गुगु जात्राया मू आकर्षण कथं कयातःगु दु। जात्राया मेगु आर्कषण सुनागुथिइ याइगु कुल्पी यज्ञ खं खः । चछि यज्ञ यानाः न्हूगु मुकुट, वसः, खड्गलिसें तिसाय् साधना यानाः द्यः प्रतिष्ठापन याइ।
 
नवदुर्गा नाचय् माली अर्थात गथुबाहेक मेगु जाति दुहांवय्मदु। तर, कुल्पी यज्ञ क्वचाय्धुकाः नवदुर्गा द्यःगण देय् चाःहुलाः नवदुर्गा देगलय्तक्क हय्गु झ्वलय् सिंघिनीयात थेच्वया महर्जन समुदायया न्हूछेँ गुथिया मूल थकालीं लँ क्यनाः हय्गु चलन दु। व दिनय् न्हूछेँ गुथिया थकाली नं नवदुर्गा द्यःप्याखनय् दुथ्याय्त अनुमति दुगुलिइ छपु बाखं समाजय् प्रचलित दु।
 
गुगुं इलय् नवदुर्गा प्याखं महर्जन समुदायया न्हूछेँ गुथिया गुथियारतय्सं न्ह्याकावःगु खः। धयावःकथं परापूर्वकालय् झिंनिदँया जात्राय् नरबलि बीगु चलन दुगु खः । व झ्वलय् न्हूछेँ गुथियारं जात्रा स्वःवःम्ह ख्वनाया मिजं छम्हेसित बली बिल। बली ब्यूम्ह मनू ला थः हे जिलाजं खःगु लिपा वं सिल। ज धुंकाः म्ह्याचं ब्यूगु सराः व माली जाति तन्त्रविद्याय् जाःम्ह जूगुलिं माली समुदाययात प्याखं लःल्हाःगु विश्वास दु। आः नं झिंनिदँया जात्राय् सिहिनीयात न्हूछेँ गुथिया थकालीं लँ क्यनाः हय्बलय् थःगु गुथिइ दुकाय्फःसा हाकनं न्हुछें गुथिं हे नवदुर्गा प्याखं न्ह्याकेदइ धइगु किवदन्ती दु।
 
न्हापाया थ्व बाखंयात कयाः आः नं मनूत थेच्वया झिंनिदँया जात्राय् वय्त ग्याःपिं दनि । न्हापा स्वनिगलय् जक मखु, नेपालया अप्वःथे देगलय् नरबली बीगु प्रचलन दुगु धाइ। किताबया पानाय् सिमित खँयात कयाः आः नं अज्ज्याःगु चलन दु धाय्गु बुद्धिमत्तापूर्ण खँ मखु।