येँया दुने हल्चोक आकाश भैरव
नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठ | कछलाथ्व नवमी ११४६, कार्तिक १३ बिहीवाः
नेवाःतय्स हनिगु तःजिगु नखः कथं इन्द्रजात्रा नेवाःतय्सं यँयाः धायेगु याइ । थुगु यँयाः नखः येँ जक मखु ख्वपः, यल नापं दोलखाय् च्वपि नेवाःतय्स नं तःजिक हनेगु याना वयाच्वंगु दु । अथेहे किपू, थक्वाः, फम्पि, लुभु, थैव व प्यांगामय् न नखः हनेगु याः । थौकन्ह्य यँयाः अन्तर्राष्ट्रिय नखः जूगु दु । जःलाखला देय् भारतया सिकिमय् नेवाःतय्स विशेष नखः कथं सिकिम प्रान्तीय सरकार राजकीय सम्मान कथं सरकारं बिदा हे बियाः हनेगु याइ । अन कुमारीया रथ तकं सालेगु याइ । थथे बेलायत व अमेरिकाय् च्वंपि नेवाःतय्स न थुगु नखः तःजिक हनेगु याना हय्धुकूगु दु ।
अथे हे ख्वपय् पुलुकिसि जात्रा यायेगु याइसा यलय् पुर्णचण्डी द्यःया थाय् भुजा नामय् पुजा याइ । छमुरी जा याःगु साढे २ फिट तग्वःगु झिनिग्वः भुजा तयाः पुजा यायेगु याइ । अथे हे च्यासलय् झ्याल्चा प्याखं क्यनेगु याइ । थुगु प्याखं जुजु श्रीनिवास मल्लं न्ह्याकूगु धकाः धायेगु याइ ।
‘इन्द्रजात्रा’ यँयाः छगू इलय् दक्वं जात्रा न्ह्याःगु धकाः धायेमछिं । येँ शासनयापिसं थःगु अनुकूल कथं जात्रा थप यानाः यंकूगु इतिहासय् दु । कुमारी द्यःया रथ सालेगु जुजु जयप्रकाश मल्लं याःगु धइगु इतिहासय् दु । जुजु प्रतापसिंह शाहया पालय् यःसि थंगु, रणबहादुर शाहया इलय् श्वेत भैरव स्थापना यानाः हाथु हाकेगु धइगु इतिहासय् दु । ज्याथाया कुम्हातय्स न्हापा खःप्याखँ क्यनेगु यानाच्वंगु खःसा उगु प्याखं दिनावने धुंकूगु दु ।
ञंलाथ्व द्वादशी हनुमानध्वाखाय् यःसिं थन कि यँयाः औपचारिक कथं न्ह्याइ । यँयाः इलय् हलिमय् जीवित द्यः कथं कयातःम्ह श्री कुमारी माजु, श्री गणेद्यः व श्री भैलःद्यःया रथ यात्रा स्वन्हुयंकं जुइगु खः । उकिया नापनापं पुलुकिसि, लाखे, दीप्याखं, महाकाली प्याखं व श्री हल्चोक आकाश भैरव द्यःया जात्रा नं खः । नेवाः समुदाय दुने हल्चोकय् च्वंपि पुतुवार समुदायपिंसं यँयाःबलय् याइगु जात्रा खः श्री हल्चोक आकाश भैरव जात्रा । श्री हल्चोक आकाश भैरवयात येँय् च्वंपिसं सवः द्यः नाप सवःभक्कु नं धाय्गु याः । आकाश भैरव नापं चण्डी व कुमारी यानाः स्वम्ह द्यः दइ ।
श्री हल्चोक आकाश भैरवया जात्रा गबलें निसें न्ह्याःगु खः धकाः ठोस प्रमाण मदुसां नं नेपाल सम्वत १०७ इलय् जुजु ग्ुणकामदेवं न्ह्याकूगु धइगु अनुमान दु । जुजु गुणकामदेवयात महालक्ष्मी द्यवं दर्शन ब्यूगु खः । द्यःया उजं कथं थःगु राज्ययात शत्रुया भयपाखे मुक्त यायेत हल्चोकय् श्री आकाश भैरव सहित थीथी द्यःत तान्त्रिक बिधिपाखे उत्पन्न याःगु धइगु बंशावलीइ च्वयातःगु दु । जुजु गुणकामदेवं येँय् रक्षा याय्गु निंतिं प्यखेर अष्टमातृका स्थापना यानाः थीथी थासय् भैरव नं स्थापना याःगु किंबदन्ति दु । हल्चोक आकाश भैरवया झिनिदँया जात्रा धाःसा जुजु अमर मल्लं न्ह्याकूगु धइगु बंशावलीइ न्ह्यथनातःगु दु ।
नेवाःतसे ंमाने याइगु पञ्चतत्व मध्ये छगू वायु नं खः । श्री हल्चोक आकाश भैरव द्यःयात वायु कथं नं काय्गु याः । आः नं सुंयात फसं कयाः समस्या वलधाःसा हल्चोकय् वयाः पुजा यायेगु यानाच्वंगु दु । नेपाःया राजकीय सम्मान कथं प्याखं ल्हुइकेगु छगू हल्चोकया आकाश भैरव नं खः । न्हापान्हापा जुजुपिसं दिगु द्यः कथं हल्चोक आकाश भैरव द्यःया पुजा नं याः ।
यँयाःबलय् पिहां बिज्याइपिं हल्चोक आकाश भैरवनापं चण्डी व कुमारी यानाः स्वम्ह द्यःपि खः । यँयाःबलय्् हल्चोक आकाश भैरव जात्रा जुइ न्ह्यः ञलाथ्व पारु कुन्हु स्वम्ह द्यः श्री हल्चोक आकाश भैरव, चण्डी व कुमारीया ख्वाःपाः लंपु छायेगु निंतिं हल्चोकया आगंछेँ निसे छगः सन्दुकय् तयाः अननिसे गुथियारपिसं कुबिया हयाः येँयाः मांसगल्लिइ चित्रकारया थाय् हइ । लँपु छाय्गु ज्या क्वचाय्काः ञलाथ्व एकादशि कुन्हु चित्रकारपाखे बिधिवत पुजा यानाः गुथियारया नायःयात ख्वाःपाः लःल्हाइ । चित्रकारया थासं लितयंकेगु झ्वलय् लीयागु पिचाय् (छगू कथंया सन्दूक) तयाः कुबियाः न्ह्यःने चिंलाख च्याकाः हल्चोकय् हे लितयंकी ।
ञलाथ्व एकादशि कुन्हु हल्चोकया द्यःछेँ न्ह्यःने छगू बिशेष पुजा जुइ । अन झिनिदँ जात्राया द्यःपिनिगु ख्वाःपाः झिम्ह द्यः श्री हल्चोक आकाश भैरव, चण्डी, कुमारी, पार्वती, गंगा, महाद्यः, बाराही, आकाशदेवी, दक्षिणकाली व महाकालीया ख्वाःपाःया बिशेष पुजा जुइ ।
उगु पुजाय् गुथिया नायःपाखे न्हापा पुजा यानाः अन लिपा मेपिसं पुजा याइ । गुथिपाखें बां स्याय्गु लिपा पुजा क्वचाइ । पुजा लिपा अन यँयाः कुन्हु द्यः जुइपिनिगु ख्वाःपाः व लंमपुसे प्याखं ल्हुइगुु रिहर्सल जुइ ।
ञलाथ्व द्वादशि कुन्हु गुथियारपिसं हल्चोकय् द्यःछेँय् मुनाः स्वम्ह द्यः चण्डी, कुमारी व हल्चोक आकाश भैरव द्यःपिनिगु ख्वाःपाः व लं छगः सन्दुकय् तयाः अनंनिसे कुबिया हयाः येँया काय्गःननि दुने छखा छेँय् यँयाः जःछि अनं हे जात्राय् द्यः पिहां बिज्याइ । तर थुगु काय्गःननिइ गथे यानाः थन द्यः लाः वल धइगु न्ह्यथनातःगु मदु ।
श्री आकाश भैरव द्यःया वँचुगु ख्वाःपाः, वँचुगु जामालिसें ल्हातय् खड्ग दइसा चण्डी व कुमारीपिनि ह्याउँगु ख्वाःपाः व ह्याउँगु जामा फिनाः पिहां बिज्याइ । काय्गःननिइ द्यः पिहां बिज्याइ बलय् दकलय् न्हापां चिलाख दइसा अनंलिपा चण्डी, कुमारी व हल्चोक आकाश भैरव धुंकाः बाजं पिहांवइ । द्यः पिहां बिज्याय् धुंकाः दकलय् न्हांपा उगु ननिइ द्यःप्याखं ल्हुइ न्ह्यः द्यः ल्हाय्माः । द्यः ल्हाय्गु इलय् स्वम्हं द्यःप्याखं हुली । अन लिपा चण्डी व कुमारी निम्ह द्यः प्याखं हुलीसा लिपा भैरव याकचाः प्याखं हुली । वयां लिपा छचाः चाःहिलाः हाकनं काय्गःननिइ हे वयाः क्वचाय्की । क्वचायेकीगु इलय् नं द्यः ल्हाइगु खः । न्हापा न्हापा श्री हल्चोक आकश भैरव द्यःयात यँयाः जात्राया झ्वलय् हनुमानध्वाकाया नासः चुकय् मेय् बिइगु नं याः । २०४६ साल लिपा मेय् बिइगु धाःसा बन्द जूगु दु ।
यँयाःया लिपागु दिं ञलागा तृतिया कुन्हु काय्गःननिइ हे द्यः पिहांवयाः छचाः चाःहिलाः हाकनं लिहां वइ । उगु दिनय् उगु छेँथुवाःपाखें स्वम्ह द्यःयात बिशेष पुजा यानाः बिदा बी । जात्राया लिपांगु न्हिं लिहां वय्गु इलय् स्वम्ह द्यःपिनिगु ख्वाःपाः व लँ पुनाः हे लिहां बिज्याइ । लिहा ंबिज्याइगु इलय् पुजा काकां हल्चोकया द्यःछेँय् वइ । द्यःछेँय् पुजारीं लसकुस यानाः स्वम्ह द्यःपिंत दुकाय् धुंकाः जात्रा औपचारीक कथं क्वचाइ ।
द्यः प्याखं हुलीगु झ्वलय् चण्डी व कुमारी निम्ह छक्वलं प्याखं हुलीसा श्री हल्चोक आकश भैरव याकःचा प्याखं हुलीगु खः । बाजं कथं खिं छगः व झ्यालि निगू दइ । बाजंया ताल झिन्नाले सिन्तांगया बोलय् बाजं थाइ ।
