धादिङया धुनिबेसीइ च्वंगु बञ्चरेडाँडाय् न्हुगु ल्यान्डफिल साइटय् स्वनिगःया फोहोर वांन्छ्वयके बिउगु मदुनि।

१० वैशाखनिस फोहोर वांन्छ्वयकेगु बन्द याउगु नुवाकोटया ककनी गाउँपालिकाय् च्वंगु सिसडोल ल्यान्डफिल साइट धाःसा जोखिमयुक्त अवस्थाय् थ्यःगु दु। नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (नास्ट) या अध्ययन टोलीं सिसडोलया ल्यान्डफिल साइटय् हाकन फोहोर वांन्छ्वलकि मेगु संकट वइ धइगु प्रारम्भिक रिपोर्ट बिउगु दु।

वंगु मंगलबाः नास्टया प्रविधि संकाय प्रमुख वैज्ञानिक डा. रवीन्द्र ढकाल नेतृत्वया टोलीं सिसडोल क्षेत्रय् अध्ययन याउगु खः। ढकालया कथं ल्यान्डफिल साइटय् क्षमता स्वया अप्पो फोहोर वांन्छ्वया तःगु दु धका धाउगु दु। ‘सिसडोलय् फोहोरय् यक्को मिथेन दु, उकियात धाने यायेत हिसावं कम्याक्टिङ याउगु मदु। उगु मिथेनयात पिने हयेगु संयन्त्र व उपकरण हे तःगु मदु,’ धका वयकलं धाउगु दु।

‘फोहोरया डंगुर दुने मिथेन, हाइड्रोजन सल्फाइड, कार्बनडाइअक्साइड, कार्बनमनोअक्साइड लगायतया ग्यास बने जुयाच्वंगु दु। पिने पिहा वइगु कथं साइफोनिङ, पाइपिङ वा ट्यापिङ याइगु छु न उपकरण जडान याउगु मदु,’ वयकलं धयादीगु दु, ‘गथे फोहोर क्षमता स्वया अप्पो मुुकां यकिइ, उकिइ गुवलय् मुयावइगु जोखिम दु। स्वभाविक रुपं ग्यास रिलिज जुया न वने याः।’ विस्तृत अध्ययन मयातले जोखिमया मात्रा गये जुए धका धाये मफु धका ढकालं धाउगु दु।

तर, आः न सिसडोलय् मेगु फोहोर वांन्छ्वलकि मेगु खरतरनाक जुइ धइगुे प्रारम्भिक निचोड खः,’ धका वैज्ञानिक डा. ढकालं धाउगु दु। सिसडोलय् मेगु प्यदँ न्यादँ तक लिचेड बाः वनाच्वनिइगु अवस्था दु। ‘फोहोर वांन्छ्वयेगु त्वतलकि विस्तारं च्वंनिसे दबाव वनकि लिचेड पिहावनिइ,’ वयकलं धयादीगु दु,’ च्वं वाः वइगु इलय् न पिहावनिइ। लिचेडया असरं गज्याउगु व्यवस्थापन यायेगु धइगु जिमिसं छगु समाधान बिइगु कुतः याये।

’२०६२ जेठ २२ स्वदँया लागि धका सिसडोल ल्यान्डफिल साइटय् फोहोर वांन्छ्वयेगु याउगु खः। सुरुया इलय् येँ व यलय् न्हि ३७५ मेट्रिक टन तक फोहोर थ्यउगु खः, लिपागु इलय वया ११ सय मेट्रिकटन तक थ्यंगु दु। वंगु १० वैशाख तक सामान्य अवस्थाय् अन न्हि १६० ट्रक तक थ्यःगु दु।

Categorized in राष्ट्रिय