२०८० चैत्र १५, बिहिबार

किपुलिइ सांस्कृतिक पदयात्रा जुइगु

नृपेन्दलाल श्रेष्ठ | गुंलाथ्व त्रयोदशी ११४२, साउन २५ बुधवाः

स्वनिगः धाय् अथवा तत्कालीन नेपाःगाः न्हापा लखं जायाः तःधंगु पुखू जुयाच्वंगु खँ वैज्ञानिकतय्सं हे स्वीकार याय्धुंकूगु व प्रमाणित याय्धुंकूगु खँ खः। थन जायाच्वंगु लःयात कृष्णं थःगु सुदर्शन चक्रं चानाः चोभारं लः पितछ्वयाब्यूगु व सापू धाय् अथवा गोपालीतय्गु वस्ती दय्कूगु हिन्दु मत दु। अथे हे, बौद्धतय्सं चिनया पँचशीर्ष पर्वतं वःम्ह श्री मञ्जुश्रीं स्वयम्भु ज्योतिया दर्शन याःवःबलय् थन तःधंगु पुखू जुयाच्वंगु खनाः चोभारया न्हछीकापयात थःगु खड्गं पालाः लः पितछ्वयाः बस्ती दय्कूगु व चिनं मञ्जश्रीलिसें वःम्ह धर्माकरयात जुजु दय्कूगु धइगु किम्वदन्ती कनावःगु दु।
 
अथे हे भूगर्भविद्तय्सं धाःसा थन पुखू जुयाच्वंगु हे इलय् तःधंगु भुखाय् ब्वयाः दकले कमजोर जमिन तछ्यानाः लः पिहांवंगु धयावःगु दु। थन लः पिहांवनेधुंकाः दक्वं ध्याचः व भ्यातनाः थें जुयाच्वंगु अवस्थाय् गुँ च्वकाय् च्वकाय् बस्ती दय्कूगु अनुमान यानावःगु दु। व झ्वलय् गुँदेय् धयावःगु किपुलिइ दकले न्हापां बस्ती दय्कूगु धकाः नं दावी यानावःपिं दु। तजिलजिया तःमि धयातःगु नेवाः समाज दुने किपू नं उलि तःमि भूमि खः। किपुलिइ नं थःगु हे मौलिक परम्परा व तजिलजि दु। व मध्ये छगू बहाः चाःहिलेगु नं खः। थुगुसी किपुलिइ बहाः चाःहिलेगु परम्परायात रात्रिकालीन सांस्कृतिक पदयात्रा नां बियाः न्ह्याकेत्यंगु दु।
 
स्थानीय संस्कृतियात पर्यटनलिसे स्वानाः पर्यटन व संस्कृति निगुलिं क्षेत्रयात नापनापं विकास यानावनेगु धासें वइगु साउन २७ गते रात्रिकालीन सांस्कृतिक पदयात्रा याय्त्यंगु खः। किपुलिइ हे छगू पत्रकार सम्मेलन यासें थुगु पदयात्रा बारे जानकारी ब्यूगु खः । किपूया मौलिक पर्वया रुपं दयाच्वंगु बहाः चाहिलेगु परम्परा ईलिसें न्हू पुस्ता दथुइ तनावंगुलिं थुकिया महत्व थुइकेत नं थुगु पदयात्रा ज्याझ्वः याय्त्यनागु जानकारी पत्रकार सम्मेलनय् ब्यूगु खः। पत्रकार सम्मेलनय् न्ववासें जोशी ननिका नायः शरदमङ्गल जोशीं पुलांगु परम्पराया बारे न्हू पुस्तायात जानकारी बीतलिसें संस्कृतियात आन्तरिक अले बाह्य पर्यटनलिसे स्वानाः नापनापं न्ह्यःने यंकेगु अभ्यासय् रात्रिकालीन साँस्कृतिक पदयात्रा याय्त्यनागु धयादिल।
 
‘झी पुर्खां न्ह्याकावंगु परम्परा, संस्कृति धइगु झीगु हे अमूर्त सम्पदात खः । थ्व तनावनेगु धइगु झीगु म्हसीका तनेगु खः। संस्कृति, परम्परायात पुस्तान्तरण याय्गुया नापं स्थानीय संस्कृतिमार्फत आन्तरिक व बाह्य पर्यटन प्रवद्र्धन यासें समाजयात आर्थिक समृद्धिपाखे न्ह्याकायंकेगु कुतः खः’ नायः जोशीं धयादिल।
 
किपुलिइ परापूर्वकालनिसें नेवाः समुदायलय् धार्मिक, सांस्कृतिक अले ऐतिहासिक महत्व कुबियाच्वंगु बहाः चाःहिलेगु पर्व हनावःगु दु। दँय्दसं साउन शुक्ल पुन्हिया दिनय् बहाः चाहिलेगु याइ। चान्हसिया इलय् याइगु परिक्रमाय् किपूया दक्वं धइथें धार्मिक अले सांस्कृतिक थाय् चाःहिलेगु याइ। चान्हय् जुइगु बहाः चाःहिलेगु ज्याझ्वःया झ्वलय् मेबलय् तिनातइगु तर उकुन्हु छन्हु हे जक चालीगु व छखा छेँया चुकं मेगु छेँया चुक जुयाः वनेमाः। थज्याःगु अवस्थाय् पर्यटकत व न्हूपिं मनूतय्त थाकुइफुगु सम्भावनायात ध्यानय् तयाः परिक्रमा डिजाइन यानागु नं जोशीं धयादिल। दँय्दसं जुयावःगु परम्परयात न्हूगु ढङ्गं बिचाः यानागु जूगुलिं थुगुसी थुकियात रात्रिकालीन सांस्कृतिक पदयात्रा नां बियागु वय्कःया धापू खः। जोशीयात कथं रात्रिकालीन सांस्कृतिक पदयात्राया झ्वलय् लिच्छवीकालनिसेंया ऐतिहासिक नेवाः बस्तीलिसें धार्मिक, सांस्कृतिकलिसें पुरातात्विक महत्वया विहार, चैत्य व चुक अवलोकन याय्खनी।
 
धार्मिक, सांस्कृतिक अले ऐतिहासिक महत्व कुबियाच्वंगु बहाः चाःहिलेगु पर्वयात परम्परागत रुपं हनावःगु दंदँ दय्धुंकल। आः थुकियात त्वाः, चुक व बस्तीइ जक सीमित मयाःसे आन्तरिक अले बाह्य पर्यटकतय्त तकं दुथ्याकाः थुकिया चाकः तःधंकेगु आज्जु लिसें थुगु पदयात्रा याय्त्यंगु खः । किपूया पर्यटन प्रवद्र्धनलिसें कोरोना महामारीं क्वदःगु पर्यटन व्यवसाय थकाय्गु, जोशीननि, सिंद्वा, चिलन्च्वलिसें किपूया दक्वं थासय् स्वदेशीलिसें विदेशी संकिपा छायाङ्कनया नितिं संकिपाकःमितय्त आकर्षित याय्गु थुगु ज्याझ्वःया उद्देश्य दुगु धाःगु दु ।