वाङमय शताब्दी पुरुष जोशीलिसे निगू दशक स्वापू
श्रीकृष्ण महर्जन नेवाः | कौलागा अष्टमी ११४२, कार्तिक १ मंगलवाः
नेपालभाषा एकेदेमि थनिं नीस्वदँ न्ह्यः विधिवत रुपं दर्ता जूगु खः । नेपालभाषा एकेदेमि किपुलिइ तय्गु नितिं वाङमय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीं विशेष भूमिका म्हितादीगु खः । अबले किपूया न्यामासिमा लागाया जग्गा एकेदेमिया नितिं काय्गु कुतः वय्कलं यानादिल । अबलेतकया दुने वय्कः नेपाःया छम्ह नां जाःम्ह संस्कृतिविद कथं सकलसिनं म्हस्यूम्ह ब्यक्तित्व जुइधुंकल । उकिं जि थम्हं नं वय्कःयात संस्कृतिविदया ल्याखं म्हस्यूगु जुल । अले नेपालभाषा ख्यःया नितिं एकेदेमि हे दय्केगु कुतः जुयाच्वंगु ई खः । उगु हे इलय् वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीलिसे स्वापू दत । वय्कलं किपुलिइ नेपालभाषा एकदेमि तय्गु नितिं कुतः जुयाच्वंगु खँ कनादीगु खः । उकिया नितिं किपूमि जनतायागु ग्वहालिया आवश्यता दु धकाः कनादिल । अनंलि जि स्वयं नायः जुयाच्वनागु संस्था न्हूजः सांस्कृतिक पुचःपाखें किपुलिइ नेपालभाषा एकेदेमिपाखें नेवाः सांस्कृतिक केन्द्र स्थापना याय्गु सवालय् किपूया जनतालिसे सहलह ब्याकेमाल धकाः वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्य मोहन जोशीं धयादिल । सहलह लिपा नेवाः सांस्कृतिक केन्द्रया सवालयात कयाः अन्तक्र्रिया याय्गु खँ जुल । व हे खँ कथं नेपाल संवत ११२३ चौलाथ्व दशमी शनिवाः (२०५९ चैत्र २९ गते) नेवाः सांस्कृतिक केन्द्रय् किपूमितय्गु भूमिका विषयस विचार गोष्ठी जुल । उकिइ नेवाः सांस्कृतिक केन्द्रय् किपूमितय्गु भूमिकाया बारे ज्यापौ तकं न्ह्यब्वय्गु अवसर दत । संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशी, कवि इन्द्र माली, नेता तिर्थराम डंगोल व किपूया जनप्रतिनिधिनिसें थीथी ब्यक्तित्वतय्गु सहभागीताय् उगु गोष्ठी जूगु खः ।
नेपालभाषा एकेदेमिया योजना कथं नेवाः सांस्कृतिक केन्द्र दय्केत संस्कृतिविद जोशीया चाहाना कथं पलाः ल्ह्वनेगु ज्या जुसांनिसें वय्कःलिसे स्वापू झन झन क्वातुया वन । अले मदिक्क स्वापू तय्गु ज्या जुल । यलया बखुंबहालंनिसें न्यासि हे वयाः किपुलिइ थ्यंकः झाइम्ह संस्कृतिविद् जोशीलिसे न्हियान्हिथं धइथें स्वापू दयावन । नेपाल संवत ११२३स हे किपूया इन्द्रायणी जात्रा नांया सफू पितब्वज्याय् संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीयात मूपाहां कथं ब्वना । न्हूजः सांस्कृतिक पुचःपाखें हे पिथंगु थुगु जिगु सफू पितब्वज्याय् मेम्ह नेवाः संस्कृतिविद् बलदेव जुजु नं पाहां जुयादीगु आः तक नं लुमं । अबले जिगु चाहाना धइगु संस्कृतिविद् जोशी व मेम्ह संस्कृतिविद् बलदेव जुजुयात छगू हे ज्याझ्वलय् ब्वनेगु खः, उकियात पूवंकाः हे त्वःता ।
संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीलिसे नेपालभाषा एकदेमिनिसें थीथी सवालयात कयाः सहलह ब्याकेगु नापं संस्कृतिया विषययात कयाः तकं मदिक्क न्यनेकने यानाच्वना । संस्कृतिया नितिं छगू कथं जिगु गुरु हे जुयादीगुलिं जिं संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीयात गबलें नं दाई, बा, बाज्या धकाः धाय्गु मयाना । न्ह्याबलें सर हे धाय्गु याना । पासापिंनाप वय्कःयात नापलाय्त वनेगु इलय् गुलिसिनं बा, दाई, बाज्या धाय्गु यानाच्वंसां जिं धाःसा न्ह्याबलें हे सर धाय्गु यानाच्वना । संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीयात किपूया हरेक ज्याझ्वलय् ब्वनेगु नापं थीथी ज्याझ्वलय् तकं नापलाना हे च्वन ।
जब वय्कः सच्छि दँ क्यने छुं दँ न्ह्यः सताब्दी पुरुष धकाः जनस्तरपाखें घोषणा यात, अबले जि तसकं लय्ताया । वय्कःयात भिंतुना नं बिया । सत्यमोहन जोशी शताब्दी पुरुष जुइ धुसांनिसें ला वय्कःयात कयाः यक्व चर्चा जुल । थ्व हे दथुइ, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया थीथी ज्याझ्वलय् मूपाहां कथं ब्वनेगु नं याना । नेपालभाषाया न्हापांम्ह पत्रकार धर्मादित्य धर्माचार्यया बुदिं हनेगु ज्याझ्वःयात मातृभाषा दिवसया रुपय् हनेज्या जुल । धमादित्य धर्माचार्यया हे त्वाः च्यासलय् जूगु ज्याझ्वलय् वय्कलं न्हिलाः न्हिलाः थः नं न्हापा पत्रकार खः धकाः धयादिल । शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीया बारे यक्व अध्ययन जुइधुंकूगु खः । वय्कःया जातःनिसें वय्कःया ल्हाःयात कयाः तकं थीथी ब्यक्तित्वतय्सं अध्ययन यानादीधुंकूगु खः । तर वय्कः छम्ह पत्रकार नं खः धइगु खँ धाःसा यक्वसिनं मस्यू । उकिं शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी समावेशी पत्रकारीताया छम्ह न्ह्यलुवा खः धकाः न्ह्यब्वय्गु ज्या नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूया ग्वसालय् मिडिया फेष्टिभलपाखें जुल । मिडिया फेष्टिभलपाखें शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी छम्ह पत्रकार नं खः धकाः ब्यापक चर्चा जुल।
जब जब नेवाः समुदायया साझा खँ ल्हाय्माली अबले अबले शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीयात लुमंकी । हरेक ज्याय् वय्कःयात लुमंकी । थ्व हे दथुइ नेपालमण्डल टेलिभिजनपाखें दाफा महोत्सव याय्गु खँ जुल । उगु इलय् सर्वस्वीकार्य जुइगु कथंया निर्देशन पुचः दय्केगु खँ वल । उगु इल्य् शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीयात हे लुमंका । वय्कःयात इनाप यानागु इलय् वय्कलं अःपुक हे स्वीकार यानादिल । उकिं यानाः दाफा महोत्सव न्ह्याकेत अःपुल । अथे हे राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीयात मूपाहां कथं ब्वनेगु झ्वलय् वाङमय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीया हे ख्वाः ज्वनाः पहल याना । अन्तत वाङ्मय शताब्दी पुरुषया नेतृत्वय् ब्वनापौ बीत वनाबलय् राष्ट्रपतिं अःपुक हे स्वीकार यानादिल । उकिं यानाः नेपालमण्डल दाफा महोत्सव छगू
\ज्वःमदुगु ज्याझ्वः जुयाबिल । थुकथं मदिक्क थीथी ज्याझ्वलय वाङमय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीलिसे स्वापू दयां तुं च्वन ।
वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीयात हे मूपाहां यानाः किपूया लाखेपाः सफू पितब्वज्या याय्त ताःलात । नेवाः एफएमया दँमुँज्या तःजिक हना । किपूया लाखेपाः च्वनीगु जात्रा वय्कःयात क्यनेफत । थुलिसम्म कि, जिगु थःगु हे छेँय् तकं वय्कःयात लसकुस याय्खन । थुकथं न्हियान्हिथं धइथें स्वापू जुयावन । स्वापू क्वातुया वंगु अवस्थाय् लिपांगु छुं दँ न्ह्यः तक ला एफएमय् फोनं अन्तर्वार्ता तकं कया । जबकि मेमेगु संचार माध्यमयात टेलिफोनं एफएमय् अन्तर्वार्ता बियामदीसां मेट्रो एफएमया नितिं इनाप याय्गु इलय् वय्कलं अःपुक हे स्वीकार यानादी ।
वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी सच्छि दँ क्यंगु इलय् किपुलिइ नं तःजिक जनस्तरं हनेज्या याना । न्हूबजारं बासा लायाः यंकाः छगू कथं जात्रा हे यानाः किपूमितपाखें वय्कःयात हनेखंगु धइगु किपूमितय्गु नितिं गौरवया विषय जूगु दु । वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीयात नापलाय् माःपिन्त नं यक्व हे ग्वहालि याना । हलिं नेवाः गुथिया छम्ह दुजः जक मखु, वय्कः थकाली तकं जूगुलिं झन झन स्वापू क्वातुया वन । वय्कलं हलिं नेवाः गुथिया ग्वसालय् जूगु अन्तर्राष्ट्रिय नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनया नं उलेज्या यानादिल । कोरोना महामारीया इलय् तसकं महत्वपूर्ण ज्या अन्तर्राष्ट्रिय नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन जूगु खः । उगु सम्मेलनया कजिया रुपय् ज्या यानागुलिं अझ अप्वः वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीलिसे स्वापू तय्गु याना । थुकथं हरेक ज्याखँय् वय्कःलिसे स्वापू दया हे च्वन ।
लिपांगु इलय् वय्कःयात छुं महिना न्ह्यः वय्कःया हे छेँय् नापलाः वना । किपू नगरपालिकां किपू, नगां, पांगा, च्वबाहाः, इताग्वः–भाजंगाः, गांचायात नेवाः सांस्कृतिक संरक्षित क्षेत्र घोषणा यानाः कार्यान्वयनया नितिं नियमावली दय्केगु भाला कथं सहलह ब्याकेगु झ्वलय् शताब्दी पुरुष जोशीयात नापलाय्त छेँय् वनागु खः । उगु इलय् वय्कः म्हं मफया लासाय् च्वनादीगु खः । उगु इलय् सहलह ब्याका नापं वय्कः लासाय् च्वनादीगु किपाः नं सार्वजनिक याना । अले यक्वसिनं वाङमय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी न्हापालिपासिबें अप्वः म्ह मफूगु खःला धकाः व किपाः स्वया न्यनादीगु खः । उगु इलय् जिं ख धकाः लिसः बीत बाध्य जुल ।
अनं लिपा थीथी राजनीतिक दलया नेतानिसें जनप्रतिननिधित तकं वय्कःयात नापलाय्त छेँय् थ्यन । लिपा अस्पतालय् यंकल । अस्पतालय् वासः याकु याकुं हे वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी आइतबाः मन्त । वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीलिसे निगू दशकतक्क मदिक्क स्वापुतिइ च्वना । वय्कःलिसेया निगू दशक फुनावंगु हे मचाः । वय्कः थौं मन्त । तर वय्कलं यानादीगु योगदान न्ह्याबले ल्यनाच्वनी । गबलेतक भाषा, साहित्य, संस्कृति, संचार नापं थीथी ख्यःया नितिं यानादीगु योगदान ल्यनाच्वनी अबले तक हे वय्कः ल्यनाच्वनी । थौं वय्कः झीगु न्ह्यःने मदुसां वय्कः सदां म्वानाच्वनी । सादा जीवन उच्च विचार तइम्ह वय्कःपाखें यक्व सय्कागु दु, यक्वसिनं सय्कूगु दु । छगू कथं वय्कः युग पुरुष जुयाब्यूगु दु । सत्यमोहन जोशी नुगलय् न्ह्याबलें न्ह्याबलें दयाच्वनी।
