सुकुम्वासी समस्या महानगरया जक समस्या मखूगु राज्ययाःगु समस्या खः – बिद्यासुन्दर शाक्य
लहनान्युज | पोहेलाथ्व चतुर्दशी ११४३, पुस २१ बिहीवाः
थौंकन्हय् येँ महानगर प्रमुख बालेन शाह नेतृत्वया महानगर टोलीं न्ह्याकाच्वंगु बागमती खुसि सिथय्या सुकुम्वासी बस्ती हटाउ अभियान चर्चाय् दु । थुकियात कयाः पक्ष व बिपक्षय् यक्व हे सः ताय्दयाच्वंगु दु । गुलिसिनं मेयर बालेन शाहं विधि व प्रकृयायात वास्ता हे मयाःसे थः हे संघीय सरकारया कार्यकारीं थें व्यवहार यानाजुल धकाः आलोचना यानाच्वंगु दुसा गुलिसिनं यक्व हे न्ह्यः याय्माःगु ज्या धकाः समर्थन यानाच्वंगु दु । थुगु विषययात आपालं खँत पिहांवःगु दु ।
मेयर बालेनं भूमि आयोगलिसे सम्झौता याय्धुंकाः सम्झौता कथंया प्रकृया न्ह्यःने मयंकूसे छाय् जबरजस्ती याय्गु लँपु लीत ? मेयर बालेनं थम्हं जबरजस्तीया लँ ज्वनाः उत्पात न्यंकेधुंकाः नेवाः जातीय समाजयात न्ह्यःने तयाः थुकियात जातीय रंग बिल, जातीय द्वन्द्व याकेत स्वल । थज्याःगु थीथी खँ पिहांवयाच्वंगु दु । थ्व हे झ्वलय् सुकुम्वासी समस्यायात कयाः येँ महानगरपालिकाया पूर्व मेयर विद्यासुन्दर शाक्यं न्ववानादीगु दु । लहनान्युजनाप खँ ल्हासें येँ महानगरपालिकाया पूर्व मेयर विद्यासुन्दर शाक्यं सुकुम्वासी समस्याया समाधानया खँय् थःगु बिचाः व वर्तमान मेयर बालेनया ज्यायात कयाः थःगु धारणा न्यंकादीगु दु ।
खँल्हाबल्हाया सुरुइ हे येँ महानगरया निवर्तमान मेयर शाक्यं बालेन शाहया ज्याया समीक्षा हे कथं न्ववाय्गु ई धाःसा मवःनिगु धयादीगु दु । महानगरया ज्याया विधि व प्रकृयां छगू ज्या न्ह्याकेत हे खुला स्वयां अप्वः ई बीगु अवस्थाय् बालेन शाह निर्वाचित जुयावःगु दछि हे मदुनिगु जूगुलिं समीक्षा हे धाःसा याय्मत्यःनिगु वय्कलं धयादिल । ‘खरिद प्रकृया, टेन्डर सकतां विधि पूवंकेत खुला बी, मेयर बालेन शाह निर्वाचित जुयावःगु हे खुला स्वयां भचा अप्वः तिनि जुल । आः हे समीक्षा धाःसा याय्मत्यःनि ।’ पूर्व मेयर शाक्यं धयादिल ।
सुकुम्वासी समस्या महानगरपालिकाया जक समस्या मखूगु व थ्व समस्या ज्यंकेत स्थानीय सरकार याकःचा हे न्ह्याःवनेत स्वल धाःसा ज्या पूवनेमफइगु धापू शाक्यया दु । सुकुम्वासी समस्या येँ महानगर दुने जक दुगु मखसें, देय्न्यंक हे दुगु समस्या जूगुलिं थुकिया समाधानया नितिं संघीय सरकारं हे पहल याय्माःगु वय्कःया धापू खः । राज्यं थ्वयां न्ह्यः नं सुकुम्वासी समस्या समाधानया नितिं धासें थीथी आयोग दय्कगु व आः भूमि आयोग क्रियाशील दुगु अवस्थाय् भूमि आयोगलिसे समन्वय यानाः सहयोग याय्गु भूमिकाय् येँ महानगर च्वनेमाःगु वय्कःया छ्याता दु । ‘येँ महानगरपालिका थ्व विषयया नितिं कार्यकारी अङ्ग मखु, महानगरपालिकाया भूमिका धइगु समन्वय व सहयोग याय्गु जक खः । भूमि आयोग थ्व विषयस क्रियाशिल दुगु अवस्थाय् येँ महानगरपालिकाय् भूमि आयोगलिसे समन्वय यानाः सहयोगी भूमिका निर्वाह याःसा थ्व समस्या ज्यंकेत अःपुइ, याकःचा हे न्ह्याःवनेत स्वःसा थाकुइफु ।’ शाक्यं थःगु बिचाः तयादिल ।
भूमिहीन दलित, भूमिहीन सुकुम्वासी व अव्यवस्थित बसोबासीया व्यवस्थापनया ज्या न्ह्यःने यंकेगु पक्षय् येँ महानगरपालिकां भूमि आयोगलिसे सम्झौता तकं याय्धुंकूगु अवस्था दु । उगु सम्झौताय् भूमि आयोगपाखें केन्द्रीय अध्यक्ष केशव निरौला व येँ महानगरपालिकापाखें मेयर बालेन शाह थम्हं हे हस्ताक्षर यानादीगु दु । थ्व सम्झौता कथं येँ महानगरपालिकां थीथी ज्यात पूवकेमाःगु खः । सम्झौता धुंकाः छसिकथं यानावनेमाःगु व जुइमाःगु ज्याय् स्थानीय तह व वडा स्तरिय सहजीकरण समिति गठन याय्गु, स्थानीय तहमार्फत निवेदन संकलन याय्गु, निवेदनया तथ्याङ्क प्रणालीइ प्रविष्टिकरण व निस्सा प्रदान याय्गु, ७ दिने सुचं पिथनाः निवेदकया जाँचबुझ याय्गु, स्थानीय तहपाखें लाभग्राहीया प्रमाणीकरण, जग्गा नापजाँच, जग्गा नापजाँचया प्रतिवेदन तयारी व ७ दिने सुचं प्रकाशन, स्थानीय तहमार्फत वितरण जुइगु जग्गाया जिल्ला समितिइ सिफारीस याय्माः । थुलि ज्या जुइधुंकाः जिल्ला समितिं जग्गा वितरण सम्वन्धय् निर्णय, फिल्ड बुक तयारी व जग्गा दर्ता, जिल्ला समितिं जग्गा धनी प्रमाण पूर्जाया तयारी यानाःलि थुलि ज्या सिधय्काः स्थानीय तहमार्फत जग्गा धनी प्रमाण पूर्जा वितरण याइ ।
सम्झौता कथं येँ महानगरपालिकां आःतक थ्व कथं छुं नं ज्या धाःसा याःगु खनेमदुनि । शाक्यया धापूयात आधार काय्गु खःसा येँ महानगरपालिकां भूमि आयोगयात समन्वय व सहयोगी भूमिका म्हितेमाःगु खः । तर, थम्हं छु छु ज्या याय्गु धकाः सम्झौता याःगु खः, व कथंया ला छुं हे ज्या याःगु आःतक खनेमदुनि ।
थ्व खँय् येँ महानगरं भूमि आयोगलिसे सम्झौता धाःसा आः हे तिनि याःगु खनेदु । विद्यासुन्दर शाक्यं थःगु हे कार्यकालय् छाय् भूमि आयोगलिसे सम्झौता यानाः ज्या न्ह्यःने मयंकल ले ? थ्व न्ह्यसः दनीगु नं स्वाभाविक खः । थ्व खँय् भूमि आयोगया सम्झौता गन च्वनाच्वंगु दु, अन हे जग्गा बीगु धइगु खँय् थःपिनिगु असहमति दुगुलिं सम्झौता मयानागु शाक्यं धयादिल । ‘जिं उगु इलय् सम्झौता मयानागु हे खः । छाय्धाःसा उगु इलय्गन च्वनाच्वन, अन हे जग्गा बीमाः धइगु खँ वयाच्वन । व इलय्या जिगु नेतृत्वया महानगर थ्व खँय् सहमत मदु । थन जग्गा बीगु पक्षय् जिपिं मदु’, शाक्यं धयादिल । सुर्या नामय् सम्पत्ति दुसा वयात थःगु हे छेँय् लित छ्वयाबीमाल, छुं नं सम्पत्ति मदुपिन्त संघीय सरकारं जिम्मा कयाः छु जिल्लां वःगु खः, अन हे जग्गा बियाः छ्वयाबीमाः धकाः जिमिसं उगु इलय्सम्झौता मयाना ।’
थःगु कार्यकालय् सुकुम्वासीया व्यवस्थापन याय्गु धकाः नीति दय्काः फारम छगू नं दय्कागु शाक्यं कनादिल । सुकुम्वासी बस्तीइ उगु फारम जाय्के नं बियागु व सुरुइ गुलिसिनं फारम जाय्केधुंकूगु वय्कलं कनादिल । तर लिपा वयाः सुकुम्वासीतय् संघया मनूत वयाः फारम जाय्केमखु धकाः ज्या द्यूगु व वयां लिपा राजनीतिक सहमति नं मुंकेमफयाः ज्या दिनावंगु वय्कलं कनादिल । राजनीतिक सहमति मजुइकं व संघीय सरकारया सहयोग मदय्कं महानगरं जक व्यवस्थापन याय् धयां थ्व ज्या पूवने फइमखूगु शाक्यया बिचाः खः ।
Categorized in राष्ट्रिय
