बल्लाःगु पक्षयात अझ बल्लाकाः न्ह्याःवनेफय्माः ‘लहना’
बिराजकाजी राजोपाध्याय | चिल्लागा आमै ११४३, चैत्र ७ मंगलवाः
मातृभाषा पत्रकारिताया खँ ल्हाय्बलय् थ्व ख्यलय् व्यावसायिकता म्ह्वः जक दइ अथवा दइ हे मखु । भाषा अनुराग, मांभाय्प्रतिया माया, भावना अप्वः दयाच्वनी । मांभाय्या नितिं छुं याय् धइगु भावनां हे मातृभाषा पत्रकारितायात थौंया दिंतक्क निरन्तरता बियातःगु दु । माध्यम पात जुइफु तर माध्यमया नां ह्युह्युं मातृभाषा पत्रकारिता निरन्तर न्ह्यानाच्वंगु सच्छि दँ दइन । बुद्ध धर्म पत्रिकानिसें न्ह्याःगु मातृभाषा पत्रकारिता थौं अझ तब्या, अझ तःधं जुयाः नेवाः जक मखु, नेपाःया थीथी मातृभाषां पत्रकारिता जुयाच्वंगु दु । थ्व झ्वलय् छगू माध्यमया नां लहना वाःपौ नं जुयाच्वंगु दु । अले छगू न्ह्यइपूगु खँ, लसताया खँ धाय्माली, नेपालय् मातृभाषा पत्रकारिताया सच्छि दँ पूवनेत्यंगु थ्व इलय् लहनां थःगु यात्राया छगू दशक पूवंकूगु दु ।
लहना छगू दशकतक्क निरन्तर पिदंगु दु । भविष्यय् नं थुकथं हे पिदनाच्वँच्वं दशकौं पार याय् फय्मा, झीसं थ्व हे मनंतुने । पत्रिका निरन्तर न्ह्यानाच्वनेत थुकी थीथी पक्षया भूमिका दइ । आर्थिक पक्षया धाःसा दकले तःधंगु भूमिका दइ धकाः धाय्फइ । आर्थिक रुपं सबल जुइमफुत धाःसा निरन्तरताया पंगः दनी । च्वय् नं न्ह्यथनेधुन, मातृभाषा पत्रकारिता अथवा नेवाः पत्रकारिताय् व्यावसायिक पक्ष उलि बल्लानाच्वनीमखु, भावना जक बल्लानाच्वनी । थ्व खँ लहनायात नं लागू मजू हे थ्यंक ला धाय् थाकुइ । लहना पिदंगु अथवा पिदनाच्वंगु धइगु भाषाप्रतिया माया, मोहया हुनिं हे खः । धेबा अथवा आर्थिक पक्षयात अप्वः प्राथमिकता ब्यूगु खःसा खय् भासं वा अंग्रेजी भासं पिहांवल खइ पत्रिका । नेवाः भासं पत्रिका पिदंगु धइगु नेवाः पत्रकारतय् थःगु मांभाय्प्रतिया मोहया हुनिं हे खः । तर लहना पुचलं मातृभाषा अनुरागया नापनापं व्यावसायिकतायात नं छगू हदतक्क न्ह्याकूगु दु धकाः थुकिया एक दशकया यात्रां प्रमाणित याःगु दु । व्यावसायिकतायात ध्यान बीमफूगु खःसा, अािर्थक पक्षयात बल्लाकेगु मफूगु खःसा लहना थौंया दिनतक्क निरन्तर जुइत पक्कां नं थाकुइगु हे खः । लहनाया छगू बल्लाःगु पक्ष धइगु बजारीकरण अथवा मार्केटिङ खः धकाः धाय्फइ ।
लहनाया मेगु बल्लाःगु पक्षयात स्वय्गु खःसा थुकिया विषयवस्तु अथवा कन्टेन्ट खः । नेपालभाषाया पत्रकारिता ख्यलय् स्वय्बलय् सुंयात लय्ताय्केगु अथवा सुं तं चाइला धइगु ल्याखं च्वयाच्वंगु नं खनेदु । थ्व खँ धाय्बलय् गुलिसित मयय् नं फु तर, सुयां छुं बांमलाःगु पक्ष वा गतिविधियात कयाः च्वय्माल धाःसा तं चाइला धइगु ग्याःचिकु ज्वनाः निपलाः लिचिलीगु प्रवृत्ती खनेदु । चीधंगु ख्यलय् अप्वःसिनं अप्वःसित म्हसियाच्वनीगु, न्ह्याबलें स्वयाच्वनेगु ख्वाः जुइगु हे हुनिं नं थथे लिचिलेमालीगु अवस्था जूगु खः । तर लहनां थथे बिचाः मयाःसे नेवाः ख्यलय् जुयाच्वंगु आपालं विकृतीयात मग्याःसे ल्ह्वंगु दु । नेवाः ख्यलय् जुयाच्वंगु अनियमितताया बारे नं खँ ल्हाःगु दु ।
थ्व हे खँलिसे स्वानाः खँ ल्हानावनेबलय् नेपालभाषाया पत्रकारिता ख्यलय् खोज पत्रकारितायात लहनां छुं हदतक्क न्ह्याकायंकूगु खः धाय्माः । विषयवस्तुया दुने थ्यंक दुहांवनाः सुलाच्वंगु, सुचुकातःगु खँत नं पितहयाः पाठकया दथुइ ब्वय्त लहना तःक्वःमछि ताःलाःगु दु । सिमित श्रोत साधन, सिमित जनशक्तिया दथुइ नं थुलितक्क याय्फुगुयात च्वछाय् हे माः ।
लहनाया मेगु बल्लाःगु, बांलाःगु पक्ष धयागु थ्वया लेआउट खः । आकर्षक डिजाइनय् कलर पत्रिकां न्ह्याम्हेसिगु नं मिखा सालाकाः । पत्रिका पसलय् मेमेगु पत्रिकालिसे ब्वयातइबलय् नं लहनाय् मिखा जूवं । दकले न्हापां मिखा सालेमाःगु हे खत । मिखा सालेधुंकाः तिनि पत्रिका ल्हातिइ कयाः विषयवस्तुत स्वय्गु याइ । डिजाइन व कलर लेआउटं यानाः नं पाठकयात लहनां सालाच्वंगु खः ।
आः लहनां भिंकावनेमाःगु छ्यातात नं छुं छुं तय् । बल्लाःगु पक्षयात अझ बल्लाका यंकेगुपाखे लहनां बिचाः याय्माः । बल्लाःगु पक्ष अझ बल्लात धाःसा लहना धिसिलाइ । व्यवसायिक पक्षपाखे हे नं लहनां थःत अझ बल्लाकेमाः । लहना वाःपौया नितिं ज्या यानाः नेवाः पत्रकारतय्सं थःगु छेँ न्ह्याकेफइगु स्थिती दय्केगुपाखे आः लहनां बिचाः याय्माः । म्ह्वतिं न्हय्म्ह, च्याम्ह पत्रकारलिसें नेवाःतय्त रोजगार बीफइगु स्थितीइ लहनां थःत थनेमाः । थुलि जुइफत धाःसा नेवाः पत्रिकाया नितिं ज्या यानाः नं छेँ न्ह्याकेफइ धकाः मनूतय्सं बिचाः यानाहइ व मातृभाषा पत्रकारिता ख्यलय् आकर्षण अप्वइ ।
कन्टेन्टया खँय् लहनां शुरुया गतियात आः भचा निरन्तरता बी मफूगु खःला थें खनेदयावःगु दु । गुकथं न्हापा नेवाः ख्यलय् खनेदुगु विकृतीया दुने थ्यंकः वनाः कुत्तुकुलाः पितहःगु खः, उकिं गुलिखे क्षेत्रय् ह्यूपाः नं हःगु खः । व पहः, व गति लिपांगु इलय् लहनां ज्वनेमफूगु खःला धइथें खनेदयाच्वंगु दु । अझ नं थ्व ख्यलय् अज्याःगु आपालं विकृती दनि, गुकियात मचीकुसे मगाः । उकिया नितिं व विकृतियात सकसिगु न्ह्यःने ब्वय् हे माः । खय्फु, थ्व खँय् श्रोतसाधन व जनशक्तिया अभाव जुइफु । उकिया नितिं नं च्वय् न्ह्यथना थें आर्थिक पक्षयात बल्लाका यंके हे माः ।
आर्थिक पक्ष व कन्टेन्ट धाःसा थवंथवय् स्वानाच्वंगु दु । थ्व निगुलिं थवंथवय् परिपूरक थें जुयाच्वंगु दु । आर्थिक पक्ष बल्लाःसा कन्टेन्ट बल्लाकेफइ धाःसां जिल । कन्टेन्ट बल्लाके फःसा पाठक संख्या लिसें बजार थकाइ अले आर्थिक पक्ष बल्लाइ धाःसां जिल । न्ह्यागु धाःसां खँ छगू हे खः । बरु मार्केटिङ टीम व सम्पादक मण्डल थवंथवय् जानाः आपसी संयोजनय् ज्या याय्माल । छगू पक्षयात मेगुयात पक्कां बल्लाकायंकी ।
डिजाइन व लेआउटया खँय् नं बजारय् ट्रेन्ड गुकथंया न्ह्यानाच्वंगु दु, व स्वयां ईलिसें थःत पाकाच्वनेमाः । पाठकतय् रुचि पानाच्वनी, डिजाइनय् न्हून्हूगु कन्सेप्ट वयाच्वनी । उकियात फलो याय्गु याय्माः । कलर पत्रिका धकाः क्यनेत यक्व रंग छ्यलेगु स्वयां मिखायात याउँसे च्वनीगु, डिजाइनयात ल्वःगु, माःगु रंग छ्यलाः वनेमाः । थुलि खँ जक बिचाः यात धाःसां लहना धात्थें नेवाः पत्रकारिताया न्हाय् जुयाः धस्वाय्फइ । थौं छगू दशकया उत्सव न्याय्काच्वंगु लहनां दशकौंया उत्सव न्याय्के फय्माः । न्हूगु पुस्ताया नं चाहना जुइफय्मा लहना वाःपौ । भिन्तुना ।
