गुंला नखःया महत्व व महिमा
प्रेममान डंगोल |
दँय् दंस आवण शुक्ल प्रतिपदा निसे भदौ शुक्ल प्रतिपदा तक लच्छि यकं स्वनिगःया नेवाः तयेस गुँला नखः हनिइगु याइ। उगु इलय् स्वयम्भू महाचैत्यय् तःजिक मेला जुइ। उगु इलय् स्वयम्भू व वया जःखः चाःहिलकि पारिवारिक सुख, शान्ति व समृद्धि दइ धका धार्मिक विश्वास दु। स्वनिगःया दक्को बौद्धमार्गी नेवाः समदायपि थःथःगु त्वालय् च्वंगु चिभाः चाःहिला गुँला हनिइगु याइ। थ्व नखः लच्छियकं हनिइगु याइयो पर्व एक महिनासम्म मनाइन्छ।
श्रद्ध धर्मावलम्वीपिन्स गुंलाया इलय् न्हिन्हि सुथय् न्हापां बाजं थानां स्वयम्भू महाचैत्यय् नापं बौद्ध विहार, बहाः चाःहिलेगु याना गुँला हइिगु याइ। भक्तजनपिं स्वयम्भू महाचैत्यया दर्शन याये धुका शोभा भगवति, विजयश्वरी, जन्माद्यःयाःगु दर्शन यासे थीथी बौद्ध विहार बहाः चाःहिला थःथःगु छेँय् लिहावनेगु याइ। लँय् पतिकं गुँला बाजं थाना मनूत थीथी बहाः व थीथी थाय् चाःहिला गुँला नखः हनिइगु याइ। थुगु नखः हनिइगु याइ वलये छगु कथं न्हिइपुसे च्वनिइगु याइ। गुँलायकं स्वयम्भू महाचैत्यय् तसकं हुल जुइ। अझ न थुगु इलये ज्ञानमाला भजन न्यनिइगु उलि हे न्हिइपुसे च्वनिइगु याइ।
थुगु गुंला इलय् लच्छि व्रत च्वना न्हि छकः न्हि न्हि स्वयम्भू महाचैत्यय् पूजा यायेगु श्रद्धालु भक्तजनपिनिगु हुलय् जुइ। अथेहे सुना सुना न्या, ला, अय्ला व थ्व नयेगु त्वतिइगु याइ।
गुंलायकं स्वयम्भू महाचैत्य नापं हारती अजिमाया थाय् न नेवाः तयेसं विशेष कथं छायेकेगु (विशेष पूजा) न यायेगु याइ। थुगु सम्बन्धय् छगू आख्यान कथं प्राचीनकालय् हारती अजिमां थः १०८ म्ह मचापि लहिइत मनूया मस्त खुया नयेगु याइ। तंपि मस्तया मां अबुपि ख्वया ख्वया न्यासि वनाच्वंगु स्वया स्वये मफुया बुद्ध भगवानं हारती अजिमाया दक्को मस्तय्त गुंला लच्छियकं सूचुका बिज्यागु खः। अजिमां द्यः थः मस्त भगवान बुद्धनाप लितं फ्वनिइ। वया लिपा भगवान बुद्धं छिमित थः मस्तय्त गुलि मतिना दु, मेपिन्त उलि हे मतिना दइ, उकिइ आःवनिसे छं सूयागु न मचा खुँया नयेमते अःखःत उमित मतिना याना रक्षा यायेमाःगु बचं कया जक भगवान बुद्धं हारती अजिमायात तसकं यःपि खुम्ह मचा जक लित बिया मेपि मस्तयेत अजिमा द्यः न्ह्यने च्वंगु मण्डलय् त्वपूना बिज्यागु खः। उगु इलये निसे अजिमा द्यःया विशेष पूजा यायेगु इलय् १०८ म्ह मस्तय् न नकिइ कथंपिने च्वंगु मण्डलय् न पूजा यायेगु याइ। हारती अजिमा द्यःया पूजा यायेगु इलय् मनय् तःगु इच्छा पूरा जुइगु व मस्त न रक्षा जुइगु जनविश्वास दु ।
स्वयम्भू पुराणया कथं प्राचीनकालय् स्वनिगः छगु तधःगु पूखु कथं दुगु इलय् विपस्वी नांया बुद्ध वया पलेस्वां पिया वंगु जुयाच्वन। वहे पलेस्वां ह्वया वहे पलेस्वा च्वय् धर्मधातु ज्योतिया कथं स्वयम्भू उत्पति जूगु धका धायेगु याइ। व हे स्वयम्भू ज्योति उत्पति जुया दर्शन यायेत महा चीन पाखे थः निम्ह जहानपि वरदा व मोक्षदा नापं ज्वना वंम्ह महा मञ्जुश्रीं दकलय् न्हापां स्वयम्भूया ज्याति याःगु दर्शन यायेगु झ्वलय् निपा ल्हाः जोडेयाना ॐ मणि पद्मे हुँ’ धका मन्त्र ब्वंगु धका धायेगु याइ।
वया लिपा महा मञ्जुश्रीं चोभारया जवं खवं च्वंगु पहाडय् छखे वरदा व मेखेपाखे मोक्षदायात तया थःगु खड्गं चोभारया पहाड न्हासिकापय् प्रहार यासे पूखु जुयाच्वंगु दक्को लः पित छ्वंया मञ्जुश्रीपतन नांया बस्ती दयूगु खः।लिपा वरदायात तयातःगु पहाड फुल्चोकी व मोक्षदायात तयातःगु पहाड चम्पादेवीया नामं प्रख्यात जूगु धका धायेगु याइ।
धर्मधातु रूपी स्वयम्भूया ज्यातियात त्वपूना महायान धर्म गुरु शान्ति कराचार्यं स्वयम्भू महाचैत्य निर्माण याःगु खः। उगु इलय् निसे चिभा पूजा यायेगु परम्पराया नापं चिभायात चाःहिलेगु याना गुँंला न्याकेगु याना च्वंगु धका धाइ।
विशेष याना नेवाः समुदायया बौद्ध धर्मावलम्वीपिन्स श्रृंगभेरी अथे धइगु सिंगया बाजं पूया स्वयम्भू महाचैत्य प्रदक्षिणा यायेगु याइ। मदुपिनिगु आत्माय् शान्ति जुइमाः, सुखावती भुवनय् बास जुइमा धइगु कामना यासे थःपिनिगु जहान परिवारपिन्स मेया सिंग याःगु बाजं थानां स्वयम्भूइ चाहिलेगु याइ। गुंला लच्छि यकं बौद्ध स्तोत्र, धारणी, नाम संगीती व सदूधर्म ग्रन्थ पाठ यायेगु याइ।
गुंलाया इलय् नागपञ्चमी, यल, येँ व ख्वपय् पञ्चदान जनै पून्ही, क्वन्ति महाद्यःया थाय्, सिलुइ मेला, साया जात्रा, यलय् मतयाः जात्रा, देवपतनय् खड्ग जात्रा व रोपाईं जात्रा, श्रीकृष्णाष्टमी, अबुुया ख्वा स्वयेगु नापं यक्को नखः चखः गुंलाया इलय् यक्को जात्रा जुयाच्वंगु दु।
गुंलाया इलय् साउन महिनाया सोमवाः महाद्यःया मेला न जुइगुलि तसकं महत्वपूर्ण कथं कायेगु याइ।
थुगु इलय् सिद्धार्थ गौतमं बोधिसत्व ज्ञान नापं बुद्धत्व प्राप्त न याःगु खः। थथे थीथी विशेषतां जाःगु गुंलाया महत्व व विशेषतां याना नेवाः तयेगु धर्म, संस्कृति व परम्पराया धरोहर तसकं च्वन्ह्याना च्वंगु दु।
