पहिचानवादी व नेकपा एमाले आमने सामने जुइगु अवस्था
दिलिप शान्ती यज्जु | कछलागा आमै ११४४, मंसीर २६ मंगलवाः
१ नम्बर प्रदेशयात कयाः पहिचानवादी व नेकपा एमाले आमने सामने जुइगु अवस्था ब्वलंगु दु । एमाले वंगु मंसिर १४ गते मध्यपहाडी लोकमार्गया सुदूरपश्चिम बैतडीया झुलाघाटं न्ह्याकूगु अभियान पाँचथरया चिवाभञ्ज्याङय् क्वचायेकेगु कथं ज्याझ्वः क्वःछिनातःगु दु । एमालेया थ्व अभियानयात पहिचानवादीतय्सं ययेका मच्वंगु जक मखु उकियात कयाः विरोध नं यानाच्वंगु दु । अझ धायेगु खःसा एमालेया अभियानयात पंगः थनेगु कथं थीथी ज्याझ्वः लिसे अनिश्चितकालीन बन्दया घोषणा यानातःगु दु । थ्व अभियान एमालें न्ह्याथे यानाः नं पूवंकेगु कथं तयारी यानाच्वंगु दुसा पहिचानवादीतय्सं न्ह्याथें यानाः नं पंगः थनेगु कथं तयारी जुयाच्वंगु दु । थ्वहे झ्वलय् पहिचानवादीतय्सं वक्तव्य हे पिथनाः उकियात पंगः थनेगु लिसें एमालेया स्वम्ह नेता व प्रदेशया ८२ म्ह सांसदतय्त अन गुगुं नं कथं उपस्थिति मयाकेगु धकाः घोषणा यायेधुंकूगु दु ।
खय्त ला थ्व स्वयां न्ह्यः नं एमालेया अध्यक्ष केपी ओली शर्मा लिसे योगेश भट्टराईया ज्याझ्वलय् पंगः थनेगु लिसे आक्रमण यायेधुंकूगु दु । अथे खःसां नं एमालें धिप्पी हे यानाः अन ज्याझ्वः यायेत्यंगु कारणं यानाः एमाले व पहिचानवादी दथुइ तनाव जुइफइगु अनुमान जुयाच्वंगु दु । १ प्रदेशया नां कोशी तयेवं उकियात कयाः प्रदेशय्् निरन्तर आन्दोलन जुयाच्वंगु दु । प्रदेशया आन्दोलन तच्वयाः वनेवं थीथी राजनीतिक पार्टीतय्सं उकियात कयाः आत्मालोचना यायेधुंकूगु दु । लिसे आः तत्कालीन इलय् कोशी प्रदेशया पक्षय् मतदान याःपिं (एमाले बाहेक) आपालं सांसदपिसं थःपिनिगु गल्ती जूगु धासें वक्तव्य बियाच्वंगु अवस्था खः । उकथं हे प्रदेशया सांसदतय्सं आः वयाः पहिचानया आन्दोलनयात सम्बोध यायेमाः धकाः धायेगु यानाच्वंगु दु । थुकथं छखे पहिचानया आन्दोलन घनिभुत जुयाः वनाच्वंगु दुसा मेखे थ्व आन्दोलनयात आदिवासी जनजातिं जक मखुसें थीथी समुदाय नं समर्थन यानाच्वंगु अवस्था खः । अझ विशेष यानाः धायेगु खःसा खस समुदायं नं थ्व आन्दोलनयात थःपिनिगु समर्थन दु धकाः धायेगु यानाच्वंगु जक मखुसें कोशी प्रदेश नांयात कयाः विरोध नं यानाच्वंगु अवस्था खः ।
संविधान जारी जुइ न्ह्यः हे आदिवासी जनजातिं लिसें थीथी समुदायं पहिचानया आधारय् प्रदेशया नामांकरण जुइमाः धकाः सः थ्वयेका वयाच्वंगु खः । आदिवासी जनजातिंलिसे थीथी समुदायया आन्दोलनया कारणं यानाः तत्कालीन इलय् पहिचानया आधारय् प्रदेशया नामांकरण जुइगु अनुमान यानाच्वंगु खः । तर २०७२ सालय् तःभुखाय् ब्वःगु इलय् प्रदेशया नामांकरण छखे तयाः संविधान जारी यायेगु ज्या जुल । वयां लिपा राजनीतिक पार्टीतय्सं पहिचानया आन्दोलनयात मत्थर यायेगु ज्या यात । विशेष यानाः पहिचानया मुद्दा ल्ह्वनाः जनयुद्ध न्ह्याकूगु माओवादीं तकं पहिचानयात वेवास्ता यायेगु ज्या यात । गुकिया लिच्वः पहिचानया मुद्दा ध्याकुनय् लाकेगु ज्या जुल । तर मधेश प्रदेशय् धाःसा पहिचानया आधारय् नां तयेत मधेश प्रदेशया सांसदत सफल जुल । मेमेगु प्रदेशय् धाःसा थुकथं सफल जुइ मखुत । तर नं पहिचानया आन्दोलन न्ह्याना हे च्वंगु दुृसा आः वयाः थ्व पहिचानया आन्दोलन उत्कर्ष थ्यनेफइगु सम्भावना नं
अप्वया वनाच्वंगु दु । विशेष यानाः एमालेया पहिचान विरोधी छवि यानाः थ्व आन्दोलनयात सा बीगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।
एमाले आः न्ह्याकाच्वंगु अभियानया झ्वलय् छुं नं कथं द्वन्द्वया अवस्था ब्वलना धाःसा निश्चित दु थ्व द्वन्द्व पहिचानया पक्षय् देय्न्यंक न्यना वनिगु सम्भावना दु । अले थःगु अधिकार कायेगु थ्व आन्दोलनयात फुक्कं धयाथें पहिचानया पक्षधरपिसं तिबः बीगु स्वभाविक जुइ । आः हे नं बागमित लगायत थीथी प्रदेशय् पहिचान पक्षधरपिसं पहिचानया सः थ्वयेकेगु ज्या यानाच्वंगु दु । विशेष यानाः बागमति प्रदेशय् आदिवासी नेवाः लिसे तामाङ समुदायं नेवाः–ताम्सालिङ प्रदेश नां तयेमाः धकाः सः थ्वयेकेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । यदि कोशी प्रदेशया नां हिलेगु अवस्था वल धाःसा थुकथं मेमेगु प्रदेशय् नं पहिचानया सः बुलन्द जुयाः वनिगु सम्भावना दु ।
तर अझ नं न्ह्यसः छु धाःसा एमाले थेंज्याःगु पार्टी पहिचानया विरोधी छाय् जुयाच्वन ? प्रदेशया नां पहिचानया आधारय् तयेवं एमालेयात छु घाटा जुइ ? थ्व खँ आतक एमाले स्पष्ट याये फयाच्वंगु मदु । खः पहिचानवादीतय्सं फ्वनाच्वंगु थःगु ऐतिहासिक पहिचान खः । गुगु आदिवासी जनजाति ताः इलंनिसें तंके मालाच्वंगु खः । अथे थज्याःगु अधिकार थौं संसारया थीथी देशय् बीगु यानाच्वंगु दु । तर नेपालय् च्वंपिं आदिवासी जनजातियात थुकथं थःगु पहिचान बीगु नितिं दकलय् अप्वः पंगः जुयाच्वंगु पार्टी धइगु थौं एमाले जुयाच्वंगु दु । तर पहिचान बीत थुकथं लिचिलाच्वंगु कारण धाःसा अझ नंं एमालें स्पष्ट याये फयाच्वंगु मदु ।
खय्त ला पहिचानवादीयात मागयात सम्बोधन यायेगु खःसा एमालेयात हे फाइदा जुइगु जुइ । तर अथे खःसां नं एमालें पहिचानवादीया मागयात सम्बोधन यायेत मस्वयाच्वंगु छाय् धइगु न्ह्यसः ब्वलनाच्वंगु दु । अथे जुयाः थौं गुगु कथं एमाले विरुद्ध पहिचानवादीत न्ह्यःने वयाच्वंगु वा द्वन्द्वया अवस्था ब्वलनाच्वंगु दु । थुकियात मदयेकेगु कुतः एमालेपाखे जुइगु खःसा बांलाइ । मखु पहिचानवादीया विरोध जुइक जुइक नं थःगु हे धिपि यानाः एमाले न्ह्याःवनेगु खःसा आः ब्वलनीगु द्वन्द्वया भागिदार एमाले जुइगु निश्चित दु । देशय् ब्वलनीगु गुगुं नं कथंया राजनीतिक घटना वा मागयात कयाः सम्बोधन यायेगु दायित्व राजनीतिक पार्टीतय् खः । अले नेपाःया संविधान कथं प्रदेशया नामांकण वा उकिया नां हिलेमालिगु अवस्था निगू तिहाइ बहुमत माः ।
वर्तमान इलय् एमालेया तिबः दइगु खःसा निश्चित रुपं प्रदेशया नां अझ नं पहिचानया आधारय् कायम यायेफइगु अवस्था दु । अले राजनीतिक मागयात सम्बोधन यायेत एमाले लिचिलेगु धइगु अन्ततः राजनीतिक रुपं एमालेयात हे घाटा जुइगु खः । एमालें न्ह्याकाच्वंगु ‘मिसन ८४’ सफल यायेगु खःसा एमाले आः पहिचान विरोधी थःगु चरित्र हिलेमाःगु दु । यदि एमालें थःत महिलेगु खःसा मिसन ८४ सफल यायेत थाकुइगु जक मखु । पहिचान विरोधी छवि एमालेया अस्तित्वय् तकं लिच्वः लाकेफइगु खँय् सजग जुइमाः ।
