नेपाः थीथी जाति व समुदायय् मंकाः संरचना दुगु खःसा न राज्य संरचनाय् विविधताया किपा वःगु मदु धका आदिवासी जनजाती तय्स धाःगु दु। नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासङ्घ (फोनिज) व नेपाल आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानया मंकाः ग्वसालय् जूगु छगु ज्याझ्वलय् ‘नेपालय् समावेशीकरण : अवस्था व चुनौती’ विषय अन्तरक्रिया ज्याझ्वलय् अथे धाःगु खः।

नेपाल आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानया उपाध्यक्ष गोकुल घर्ती न नेपालय् समावेशीकरणय् तधःगु खँ ल्हायेगु यासां पाय्छी जुगु अर्थय् अथे संरचनाय् नेपाल वने फुगु मदु धका धयादीगु खः। नेपाः विविधता कथं नेपाःया राज्य सत्ता सञ्चालन जुइ मफुगु धका धयादीसे नागरिक तय्त न्याय बिःगु मदु धका वयकलं धयादीगु खः। समावेशी व्यवस्थायात राज्यं आःतक न स्वीकार याये फुगु मदु धका न धयादीगु दु। थुकियात पाय्छी कथं छ्यले फत धासा जक विविधतां माःगु लँपूइ वने फइ धका थःगु खँ तयादीगु खः।

अथेहे थारु आयोगया सदस्य डा. उमाशंकर चौधरीें संविधानया छू धाराय् आदिवासी जनजाति, थारु, दलित, मिसा व अल्पसङ्ख्यकया अधिकार सुनिश्चित याःगु दु सा उकियात कार्यान्वयन यायेगु लागि कानुन हे दयके फयाच्वंगु मदु धका धयादीगु खः। संवैधानिक रूपं स्वीकार याःगु विषय तक सरकारं कार्यान्वयन याये मस्वंगुलि उगु वर्गया अधिकार स्वीकार याये मफुगु खः, धका वयकलं धयादीगु खः। राष्ट्रिय समावेशी आयोगया सदस्य हरिदत्त जोशीं देशय् यक्को विभेदया अन्त्य मयातले समृद्ध नेपाल जुइ फइमखु धका धयादीगु खः। समावेशी आयोग नां तया दक्को खस तय्थ जक प्रतिनिधित्व याकतःगुलि आलोचना जक जुयाच्वंगु दु।

अथेहे मेमेगु जाती समुदायया लागि बिस्कं बिस्कं संवैधानिक आयोग दुगुलि न नुँगः मस्याकेत इनाप यानादीगु खः । विविधता कथं राज्य संरचनाय् उगु वर्ग समुदायया प्रतिनिधित्व सुनिश्चित मयातले देय् दयके फइ मखु धका वयकलं दाबी यानादीगु दु। मुस्लिम आयोगया सदस्य मिर्जा असरद बेगं मुस्लिम समुदाय तय्त राज्यं न्याय याये फयाच्वंगु मदु धका वयकलं धयादीगु दु । आःतक आयोगं पूर्णता कायेफयाच्वंगु मदु धका धयादीसे वयलकं राज्यं लिउने लाका च्वंगु वर्गपिनिगु उत्थानय् राज्य सूकं च्वनाच्वंगु धका वयकलं द्धपः न बियादीगु दु। राष्ट्रिय दलित आयोगया सदस्य मेहेल पार्कीं सच्छि दँनिसे थौं तक न छगु हे जातिया राज्य सत्ताय् हालिमुहालि यानाच्वंगु कारणं मेमेगु जाति समुदायया उत्थान मजुगु धका वयकलं द्धपः बियादीगु दु। राज्यया संरचनाय् पूर्णसमानुपातिक व्यवस्था लागू याये मफुतले लिउने लानाच्वंगु वर्गया उत्थान जुइ फइमखु धका वयकलं धयादीगु खः।

उगु ज्याझ्वलय् कैलाश राई न न्ह्यब्बःगु कार्यपत्रय् राज्यया संरचनाय् विविधताया बालक्क किपा मवगुलि देशय् समृद्ध मवगु धका धयादीगु खः। राज्यया दक्को संरचनाय् छगू हे समुदायया जक हालिमुहालि जुयाच्वंगु व उमिगु हे दबदबां जूगुलि न मेमेगु समुदाय लिउने लानाच्वंगु दु धका वयकलं न्ह्यब्बःगु कार्यपत्रय् दुथ्याका तःगु दु। ई व परिस्थिति कथं लिउने लानाच्वंगु वर्गं थःगु ज्ञान व चेतनायात तब्याकं मयकूतले अधिकार सुनिश्चित जुइ मखु धका कार्यपत्र न्ह्यब्बयादीम्ह राईं न धयादीगु खः।

उगु कार्यपत्रय् टिप्पणी यानादीसे पत्रकार सालिक सुवेदीें राज्यया उत्पत्ति जूसानिसे हे छू समुदाय न राज्यय् हालिमुहाली यानाच्वंगु उकियात ई कथं भिंकेमाः धका वयकलं धयादीगु खः। सरकारं विविधता सम्बोधनया लागि थीथी संवैधानिक आयोग गठन यागु दु सा न अधिकार मबिउगुलि उगु आयोगया छू न औचित्य मदु धका वयकलं धयादीगु खः। अथे हे उगु कार्यपत्रय् टिप्पणी यानादीसे च्वमि नाप अधिकारकर्मी जेबी विश्वकर्मां आःतक चलाखपिनिगु समुदाय न जक शासनसत्ताय् नेतृत्व यानाच्वंगुलि देशय् समृद्धि मवंगु धका वयकलं दोष सुयागु खः धका न्ह्यसः तयादीगु खः । लोकतान्त्रिक व्यवस्थाय् दक्को जाति समुदाय व वर्गं माःगु कथं न्याय यायेमाःगु खःसा अज्यागु अवस्था वयेमफुगु धका धयादीगु खः।

फोनिजया सङ्घीय अध्यक्ष गजुरधन राइया सभाध्यक्षताय् जूगु उगु ज्याझ्वलय् आदिवासी जनजाति आयोगया सदस्य सूर्य गुरुङ, जनजाति महासङ्घया वरिष्ठ उपाध्यक्ष बुद्ध घर्ती, आदिवासी जनजाति न्ह्यलुवा अजितमान तामाङ, चन्द्रबहादुर कुलुङ, आङ्दावा शेर्पा, अमृत सुनुवार लगायतपिन्स थःगु नुँगः खँ तयादीगु खः ।

Categorized in राष्ट्रिय