मौलिक संवतयात छ्यलिइगु न्हुगु पलाः
लहनान्युज | चौलाथ्व दुतिया ११४४, चैत्र २८ बुधवाः
नेपालय् यक्को संवत पञ्चाङ्गय् उल्लेख जूया वयाच्वंगु खने दु। अथे न्ह्याना वयाच्वंगु संवतया ल्याः खायेगु व विशेषता दुगु खःसा व्यावहारिक कथं धासा विक्रम संवत्, इस्वी संवत् व नेपाल संवत विशेष महत्व दयावया च्वंगु दु।छगु कथं धायेमाःसा विक्रम संवत् व इस्वी संवत नेपाःया मखुसा थुकिया प्रचलन धाःसा न्हापानिसे छ्यला वयाच्वंगु दु। नेपाल संवत धाःसा नेपालय् न्ह्याउगु संवत खःसा थीथी कारण मान्यता कायेमफया च्वंगु खः।
अय्न थुगु संवत छ्याला वयाच्वंगु खः। पृथ्वीनारायण शाहया शासनकाल लिपा थुगु संवत छ्यलिइगु पंगः थनाबिउगु धका धायेगु याः। वया लिपा न नेपाल संवत छ्यलिइ याना वयाच्वंसा थीथी कारणं पंगः थनेगु ज्या न जुया वयाच्वंगु धइगु इतिहासय् न खनेदु। नेपाल संवत् व शाके संवत तिथिया आधारय् न्ह्याइगु जुगुलि व तिथि घटबड जुइगुलि सरकारी ज्या यायेत थाकुगु धका ज्योतिष सम्मेलन याना राणा प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरं १९६१ साल वैशाखनिसे विक्रम संवत् न्ह्याकूगु धका धायेगु याः।
विक्रम संवत ३६५ दिं दइगु व नेपाल संवत ३५४ दिं जक जुइगुलि व्यावहारिक कठिनाइ जूगु धका नेपाल संवतय् स्वदँय् छकः मलमास झिस्वला जुइगु। लच्छि अप्पो तलव बिइमालिइ धका चन्द्र शमशेरं विक्रम संवत् न्ह्याकूगु धका इतिहासय् उल्लेख जुगु दु। नेपाल संवतयात २००७ सालय् प्रजातन्त्र स्थापना लिपा मन्त्रीपरिषदं हे राष्ट्रिय संवत कथं घोषणा याःगु खः । औपचारिक कथं सरकारी ज्याखय् न छ्यलिइगु यागु खः। २०६५ सालय् तत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वया सरकारं ‘राष्ट्रिय मान्यता बिइगु’ संवतया कथं घोषणा जुइ धुका आः कार्यान्वयनय् वइगु जुगु दु।
अथेहे नेपाल संवतया प्रवर्तक कथं शङ्खधर साख्वाःयात २०५६ सालय् तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराई नेतृत्वया सरकारं ‘राष्ट्रिय विभूति’ घोषणा याःगु न लुमके बहःजू। लिच्छविकालय् जुजु राघवदेवया शासनकालय् साख्वाः न ऋणय् डुबेजूपि गरिबतयेगु ऋण पुलाबिउगु लसताय् ‘नेपाल संवत’ न्ह्याकूगु किंवदन्तीनाप स्वागू खः। उगु किंवदन्ती कथं राजज्योतिषं बिःगु भिं साइतय् भद्रमती व विष्णुमती च्वंगु लखुतीर्थय् फि लिकायेकूगु खः।
वहे फि लिपा लुँ जुगु खः धका धायेगु याइ। उगु फि येँया इलाछ्ेँ च्वम्ह व्यापारी शङ्खधर साख्वाः न ज्यामी तया थःगु छेँय् यकूगु खः। वहे फिपाखे लुँ जुगुयात लोकको कल्याण यायेगु मनतुनां विक्रम संवत् ९३६ य् येँ व ख्वपय् च्वपिनिगुु जनता तयेगु ऋणमुक्त याःगु इतिहासय् उल्लेख जूगु दु। नेपाल संवत येँ, यल, ख्वप, भ्वँत, धौख्यः, बाह्रबिसे, दोलखाय् च्वपिन्स हना वयाच्वंगु दु। नेपाल संवतयात सरकारी मान्यता बिइ धुका न छ्यले थाकुलि छु दिं न्ह्यः जक राष्ट्रिय विभूति शङ्खधर साख्वाः प्रतिष्ठानया संयोजनय् स्पाइरालोजिक्स इन्टरनेसनलं तयार याःगु नेपाल संवतया ‘तिथिमिति डट कम’ सफ्टवेयर व ‘नेपाल संवत् मोबाइल एप’ नेपाल सरकारयात लःल्हागु खः।
प्रधानमन्त्री कार्यालयय् वना प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ यात प्रतिष्ठानया अध्यक्ष ज्ञानराम श्रेष्ठ व स्पाइरालोजिक्स इन्टरनेसनलया मुख्य इन्जिनियर अरुण थापां उगु सर्वर व एप लःल्हागु खः। उगु सर्वर लःल्हाना कायेधुका प्रधानमन्त्री प्रचण्डं नेपाल संवत छ्यला बुला यायेगुलि आः अःपुइगु भलसा कयादीगु खः । सफ्टवेयर सञ्चालनय् वयेवं आः हलिमयय् न्ह्याथाय् च्वंसा नेपाल संवत्, विक्रम संवत् व इस्वी संवत् याउक छ्यलेफइगु जुगु दु।
