थौं नेपाः संघीयता वंगु न्हय्दँ पूमवनी तर प्रदेशय् मुख्यमन्त्री हिलेगु ज्या धाःसा व स्वयां अप्वः जुइधुंकूगु थौंया अवस्था खः। यदि प्रदेश सरकार थुकथं हे न्ह्याना च्वनेगु खःसा निश्चित दु नेपाःयात संघीयता म्वाः धइपिनिगु मनोबल थहां वनी गुकिया लिच्वः संघीयता हे धरापय् लायेफइगु सम्भावना अप्वइ। केन्द्रीय सत्ता गठबन्धन हिलेवं गुलिखे प्रदेशय् सरकार नीस्वनेत तकं थाकुयाच्वंगु दु। विशेषतः १ नम्बर प्रदेशय् छगू कथं राजनीतिक द्वन्द्व अप्वया वनिगु सम्भावना दु। १ नम्बर प्रदेशया मुख्यमन्त्रीयात नेकपा एमाले व नेकपा माओवादी केन्द्रं बियातःगु समर्थन लित कायेवं मुख्यमन्त्री अल्पमतय् लायेधुंकूगु खः। मुख्यमन्त्री अल्पमतय् लायेवं राजीनामा बियाः मेगु सरकार गठन यायेगु लँपु चायेका बीमाःगु माग एमाले व माओवादी केन्द्रं यानाच्वंगु खः। तर मुख्यमन्त्री केदार कार्की थम्हं राजीनामा नं मबीगु व विश्वासया मत नं मकायेगु धकाः अडान कयाच्वंगुलिं यानाः संवैधानिक न्ह्यसः नं ब्वलनाच्वंगु दु।

 

मुख्यमन्त्री केदार कार्कीं थः संविधानया लिपांगु कानुनी व्यवस्था कथं मुख्यमन्त्री जुयागु कारणं यानाः निदँ तक थःत विश्वासया मत कायेमाःगु आवश्यकता मदु धयाच्वंगु दुसा मेखे एमाले व माओवादीं संसदय् संकल्प प्रस्ताव तयाः मुख्यमन्त्रीं विश्वासया मत कायेमाः धकाः संकल्प प्रस्ताव पारित यायेधुंकूगु दु। सदनय् पारित जूगु उगु संकल्प प्रस्ताव कानुनी रुपं माने यायेत बाध्य खः कि मखु धकाः आः कानुनी रुपं हे मालेमाःगु अवस्था वःगु दु । अले निश्चित दु मुख्यमन्त्री कार्की संकल्प प्रस्तावयात कयाः कानुनी लँपु लीगु आपालं सम्भावना दु।

 

अथे ला थ्व स्वयां न्ह्यः हे नं १ नम्बर प्रदेशय् सभामुखं मतदान यानाः मुख्यमन्त्री नियुक्त जूगुयात कयाः कानुनी लँपु मालेमाःगु अवस्था वःगु खःसा सर्वोच्च अदालतया संवैधानिक इजलासं सभामुखं मतदान यायेगु नजिर गलत धासें तत्कालीन मुख्यमन्त्री नियुक्त प्रक्रिया गलत जूगु फैसला न्यंकूगु खःसा वयां लिपा मुख्यमन्त्री केदार कार्कीं तत्कालीन इलय् नेकपा एमालेया साथ कयाः सरकार गठन याःगु खः । केन्द्रीय सत्ता गठबन्धय् एमाले दुथ्यायेवं एमालें प्रदेशय् थःगु नेतृत्वया सरकार गठन यायेगु नितिं यानाच्वंगु थ्व कुतः छखे संवैधानिक न्ह्यसः ब्वलनाच्वंगु दुसा मेखे आःया अवस्थाय् मुख्यमन्त्री केदार कार्कीं गज्याःगु लँपु ज्वनी धइगु खँय् आम मनूतय् ध्यान वनाच्वंगु दु। 

 

अथे ला १ नम्बर प्रदेशं न्हापा याःगु गल्ती भिंकेगु ज्या सर्वोच्च अदालतं यायेधुंकाः नं आः वयाः अज्याःगु हे गल्ती गण्डकी प्रदेशं याःगु दु । गण्डकी प्रदेशय् खगराज अधिकारी सभामुख कृष्णप्रसाद धितालया हस्ताक्षर सहित मुख्यमन्त्रीइ दाबी यानाः प्रदेश प्रमुख डिल्लीराज भट्टयात पेश याःगु खःसा भट्टं खगराज अधिकारीयात  मुख्यमन्त्री नियुक्त याःगु खः । गुकियात कयाः नेपाली कांग्रेसं सर्वोच्च अदालतय् मुद्दा तयेधुंकूगु दुसा सर्वोच्च अदालतं मुख्यमन्त्री अधिकारीयात दीर्घकालीन लिच्वः लाइगु गुगुं नं कथंया निर्णय मयायेत निर्देशन बिउगु दु। तर मुख्यमन्त्री खगराज अधिकारी धाःसा सर्वोच्चया निर्णययात उल्लंघन यासें न्हय्गू मन्त्रालय दुगु प्रदेशय् थप निगू मन्त्रालय तछ्यानाः गुंगू मन्त्रालय दयेकूगु दु।

 

थुकथं समग्र रुपं नेपाःया प्रदेशय् न्ह्यानाच्वंगु राजनीतियात स्वयेगु खःसा नेपाःया राजनीतिक पार्टीत प्रदेशय् प्रदेशया हे सांसदपाखे निर्णय यायेगुलिं हस्तक्षेप यानाच्वंगु अपुक सीदुगु जक मखु सरकारं हे नेपाःया संविधानयात उल्लंघन यानाच्वंगु यच्चुक सीदु।

१ नम्बर प्रदेशय् सभामुखया हस्ताक्षर सहित मुख्यमन्त्रीइ याःगु दाबीयात सर्वोच्च अदालतं हे गलत धायेधुंकाः अज्याःगु हे ज्या गण्डकी प्रदेशय् जुइगु धइगु छगू कथं राजनीतिक बेइमानी जक मखु नेपाःया संविधानया उल्लंघन नं खः। अले सरकार स्वय्मं हे थुकथं संविधानया उल्लंघन यानाच्वनेगु खःसा उगु संविधानया औचित्ययात कयाः न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वभाविक खः। राजनीतिक दल वा सरकारया दकलय् न्हापांगु कर्तव्य धइगु देय्या संविधानयात पालना यायेगु खः। संविधान कथं सपथ काइपिं राजनीतिक नेतातय्सं हे संविधान उल्लंघन यायेगु खःसा थ्व संविधानयात पालना यायेगु सुनां खः धइगु न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वभाविक खः।

 

अथे ला नेपालय् संविधान व कानुनया उल्लंघन यानाच्वंगु सुनां नं दुसा व राजनीतिक पार्टीपाखे जुयाच्वंगु दु। थ्व खँ आः जक मखु पञ्चायती कालं निसें जुयाच्वंगु खः। पञ्चायती संविधान ज्या लगे मजू धकाः उकिया विरुद्ध आन्दोलन यानाः जूपिं राजनीतिक पार्टीतय्सं थौं गणतन्त्रकालय् तकं पञ्चायतया भूतयात त्वःतेमफुगु धइगु मेगु विडम्बना खः। राजनीतियात गबलय् तक संविधान व कानुन कथं न्ह्याकेगु ज्याय् राजनीतिक पार्टीत गबलय् तक सचेतपूर्वक न्ह्याइमखु उगु इलय् तक देशय् स्थिरता वयेत नं थाकुइगु स्वभाविक खः। थौं हरेक प्रदेश गुकथं स्थिर सरकार गठन जुइ फयाच्वंगु मदु थुकिं अन्ततः प्रदेशयात कमजोर याइगु जक मखु संघीयता विरोधीया मनोबल थकायेगु ज्या याइगु निश्चित दु। अथे जुयाः राजनीतिक पार्टीतय्सं प्रदेशयात प्रदेश कथं हे ज्या याकेगु खःसा दकलय् न्हापां प्रदेशय् जुयाच्वंगु केन्द्रीय हस्तक्षेप बन्द यायेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु। मखु राजनीतिक पार्टी थुकथं हे न्ह्यानाच्वनेगु खःसा निश्चित दु छन्हु संघीयता धरापय् लाइ ।थुखेपाखे राजनीतिक दलत आवंनिसे सचेत जुइमाःगु दु।